Tam, gdzie rosną poziomki

Tam, gdzie rosną poziomki

Smultronstället

Gatunek	dramat
Data premiery	26 grudnia 1957 (świat) 1960 (Polska)
Kraj produkcji	Szwecja
Język	szwedzki
Czas trwania	91 min
Reżyseria	Ingmar Bergman
Scenariusz	Ingmar Bergman
Główne role	Victor Sjöström Bibi Andersson Ingrid Thulin
Muzyka	Erik Nordgren Göte Lovén
Zdjęcia	Gunnar Fischer
Scenografia	Gittan Gustafsson
Kostiumy	Millie Ström
Montaż	Oscar Rosander
Produkcja	Allan Ekelund
Dystrybucja	Svensk Filmindustri Arthaus Filmverleih Gutek Film

Ingmar Bergman w czasie pracy nad filmem

Ingmar Bergman i Victor Sjöström, 1957

Tam, gdzie rosną poziomki (szw. Smultronstället) – dramat produkcji szwedzkiej z 1957 nakręcony przez Ingmara Bergmana. W Polsce na duży ekran wszedł po raz pierwszy w roku 1960, ponownie dystrybuowany od 13 października 2006.

W roku 1995, w stulecie narodzin kina, obraz Bergmana znalazł się na watykańskiej liście 45 filmów fabularnych, które propagują szczególne wartości religijne, moralne lub artystyczne.

Opis fabuły

Film przedstawia podróż profesora Isaka Borga ze Sztokholmu do Lund w celu uroczystego uczczenia jubileuszu 50. rocznicy uzyskania uprawnień lekarskich. Trasa pokonywana samochodem jest również okazją do sentymentalnej podróży starzejącego się profesora w przeszłość oraz ukazania trudnych relacji z najbliższymi. Jest próbą pogodzenia się wiekowego człowieka ze wspomnieniami, błędami z przeszłości i strachem przed śmiercią.

Dzieło operuje poetyką drogi i wędrówki, ale przeradza się w opowieść o duchowej pielgrzymce w poszukiwaniu sensu życia, o medytacji na temat wiary i śmierci, przemijania młodości, istoty wieczności, akceptacji i pojednania. Biograf Bergmana, Marianne Höök, wskazała, że bohater przechodzi w filmie wszystkie elementy katolickiej spowiedzi, od rachunku sumienia, przez żal za grzechy i zadośćuczynienie, do przebaczenia.

Obsada

• Victor Sjöström – profesor Isak Borg
• Bibi Andersson – Sara
• Ingrid Thulin – Marianne Borg
• Gunnar Björnstrand – Evald Borg
• Jullan Kindahl – Agda, służąca profesora
• Folke Sundquist – Anders
• Gunnar Sjöberg – Sten Alman
• Max von Sydow – Henrik Åkerman
• Naima Wifstrand – matka profesora
• Gertrud Fridh – Karin, żona profesora
• Sif Ruud – ciotka Olga
• Gunnel Broström – pani Alman
• Åke Fridell – kochanek Karin
• Björn Bjelfvenstam – Viktor
• Yngve Nordwall – wuj Aron
• Per Sjöstrand – Sigfrid Borg
• Gio Petré – Sigbritt Borg
• Gunnel Lindblom – Charlotta Borg
• Maud Hansson – Angelica Borg
• Ann-Marie Wiman – Eva Åkerman
• Eva Norée – Anna Borg
• Lena Bergman – Kristina Borg, bliźniaczka
• Monica Ehrling – Birgitta Borg, bliźniaczka
• Peder Hellman – dziecko Sigbritt
• Ulf Johansson – ojciec Isaka
• Göran Lundquist – Benjamin Borg
• Wulff Lund
• Gunnar Olsson
• Vendela Rudbäck – Elisabeth, pomoc domowa
• Per Skogsberg – Hagbart Borg
• Helge Wulff – kierowniczka

Interpretacja

Wielopoziomowa narracja, odwołująca się do świata snu i wspomnień, oraz postać Victora Sjöströma odtwarzającego główną rolę pozwala doszukiwać się w filmie hołdu dla tradycyjnej kinematografii szwedzkiej, w tym Furmana śmierci z roku 1921. Zauważalne są również inspiracje twórczością Alfa Sjöberga, objawiające się zachwianiem struktury czasu, chronologii wydarzeń. Dzieło Bergmana, często interpretowane przez krytykę doszukującą się w nim dzieła symbolicznego o faustowskiej wymowie, jest obrazem wyjątkowym, ostatnim, w którym twórca zastosował tak skomplikowane zabiegi formalne. Oryginalny tytuł filmu, Smultronstället, stał się inspiracją do nazwania szwedzkiej sieci kin studyjnych.

Nagrody

• 1958: Victor Sjöström otrzymał Nagrodę FIPRESCI w Berlinie
• 1958: Ingmar Bergman otrzymał Złotego Niedźwiedzia w Berlinie
• 1959: Victor Sjöström nominowany do nagrody BAFTA jako najlepszy aktor
• 1959: film nominowany do nagrody BAFTA jako najlepszy film
• 1960: Ingmar Bergman nominowany do Oscara za najlepszy scenariusz oryginalny
• 1960: Złoty Glob za najlepszy film zagraniczny

Linki zewnętrzne

• Tam, gdzie rosną poziomki w bazie IMDb (ang.)
• Informacje na temat filmu (ang.)
• Tam, gdzie rosną poziomki w bazie Filmweb