Tlenek azotu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
Tlenek azotu
Tlenek azotu Tlenek azotu
Tlenek azotu
Nazewnictwo
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny NO
Masa molowa 30,01 g/mol
Wygląd bezbarwny i bezwonny gaz[1]
Identyfikacja
Numer CAS 10102-43-9
PubChem 145068[6]
DrugBank DB00435[7]
Podobne związki
Podobne związki tlenek węgla
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Tlenek azotu (nazwa Stocka: tlenek azotu(II)), NO – nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenków azotu, w którym azot występuje na II stopniu utlenienia.

W temperaturze pokojowej jest to bezbarwny gaz o temperaturze topnienia −163,6 °C i temperaturze wrzenia −151,7 °C. Posiada jeden niesparowany elektron (jest rodnikiem), stąd jest niestabilny i bardzo reaktywny. W powietrzu samorzutnie reaguje z tlenem, tworząc trujący dwutlenek azotu NO2.

Znaczenie biologiczne tlenku azotu[edytuj | edytuj kod]

Jest to nietrwały, jednak bardzo aktywny biologicznie związek chemiczny, który spełnia wiele ważnych funkcji fizjologicznych u ssaków (również u człowieka). Ze względu na niewielkie rozmiary cząsteczki i lipofilowość, tlenek azotu łatwo przenika przez błony biologiczne bez pośrednictwa układów transportujących.

W organizmie tlenek azotu powstaje z grupy guanidynowej z L-argininy w reakcji katalizowanej przez kilka izoform enzymu syntazy tlenku azotu (NOS). W reakcji konieczna jest obecność tlenu cząsteczkowego i kofaktorów: NADPH, FAD, tetrahydrobiopteryny (BH4).

Zanim odkryto, że tlenek azotu jest produkowany w organizmie, istniało określenie na nieznany związek powodujący rozkurcz mięśniówki gładkiej – śródbłonkowy czynnik rozluźniający (EDRF – Endothelium-derived relaxing factor), który później okazał się być tlenkiem azotu. EDRF odkrył i scharakteryzował Robert F. Furchgott, który otrzymał za to Nagrodę Nobla w 1998 roku, razem ze swoimi współpracownikami: Louisem Ignarro i Feridem Muradem.

Niektóre z działań tlenku azotu w fizjologii i stanach chorobowych:

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Tlenek azotu (ang. • niem.) w bazie IFA GESTIS. Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung (IFA). [dostęp 2012-04-28].
  2. ↑ 2,0 2,1 CRC Handbook of Chemistry and Physics. David R. Lide (red.). Wyd. 90. Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-78. ISBN 9781420090840.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Tlenek azotu (pol.). Karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich dla Polski. [dostęp 2011-06-24].
  4. ↑ CRC Handbook of Chemistry and Physics. David R. Lide (red.). Wyd. 90. Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 9-51. ISBN 9781420090840.
  5. ↑ Tlenek azotu (ang.). Karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich dla Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-06-24].
  6. ↑ Tlenek azotu – podsumowanie (ang.). PubChem Public Chemical Database.
  7. ↑ Tlenek azotu – karta leku (DB00435) (ang.). DrugBank.
Źródło „http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tlenek_azotu&oldid=35114664”