Układ stowarzyszeniowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Układ stowarzyszeniowy – umowa międzynarodowa, którą Unia Europejska zawiera z krajami trzecimi, której celem jest ustanowienie ram wszechstronnego prowadzenia stosunków dwustronnych[1].

W niektórych przypadkach umowa przygotowuje kraje do przyszłego członkostwa w Unii Europejskiej. Układy stowarzyszeniowe różnią się w zależności od kraju partnerskiego, mimo to muszą spełniać następujące kryteria: podstawą wniosku jest art. 217 traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej; kraj kandydujący musi mieć zamiar ustanowienia ścisłej współpracy gospodarczej i politycznej w stopniu wyższym od zwykłej współpracy; kraj kandydujący musi utworzyć organy do zarządzania kooperacją, właściwe do podejmowania decyzji, wiążące strony umowy; kraj kandydujący musi zaoferować klauzulę największego uprzywilejowania; kraj kandydujący musi zapewnić uprzywilejowane relacje z Unią Europejską; kraj kandydujący musi zaoferować klauzulę o poszanowaniu praw człowieka i zasad demokratycznych. W wielu przypadkach umowa o stowarzyszeniu zastępuje umowę o współpracy[1].

Kraje stowarzyszone[edytuj | edytuj kod]

Kraj Rozpoczęcie negocjacji o stowarzyszeniu Podpisanie stowarzyszenia Wejście w życie stowarzyszenia
 Albania styczeń 2003[2] 12 czerwca 2006[a][3] 1 kwietnia 2009[3]
 Algieria czerwiec 1997[4] 22 kwietnia 2002[5] 1 września 2005[5]
 Bośnia i Hercegowina 25 listopada 2005[6] 16 czerwca 2008[a][6] 1 czerwca 2015[7]
 Chile 2000[8] 18 listopada 2002[9] 1 marca 2005[9]
 Czarnogóra 26 września 2006[10] 15 października 2007[a][11] 1 maja 2010[11]
 Egipt marzec 1995[4] 21 czerwca 2001[12][b] 1 czerwca 2004[13]
 Gruzja 15 lipca 2010[14] 27 czerwca 2014[15] 1 lipca 2016[16]
 Islandia 1990 w ramach EOG 2 maja 1992 w ramach EOG[17] 1 stycznia 1994 w ramach EOG[17]
 Izrael grudzień 1993[4][c] 20 listopada 1995[19] 1 czerwca 2000[19]
 Jordania 18 lipca 1995[20] 24 listopada 1997[21] 1 maja 2002[21]
 Kosowo 28 października 2013[22] 27 października 2015[a][23] 1 kwietnia 2016[24]
 Liban listopad 1995[4] 17 czerwca 2002[25] 1 kwietnia 2006[25]
 Macedonia Północna marzec 2000[26] 9 kwietnia 2001[a][27] 1 kwietnia 2004[27]
 Maroko wiosna 1992[28][d] 26 lutego 1996[29] 1 marca 2000[29]
 Mołdawia 12 stycznia 2010[30] 27 czerwca 2014[31] 1 lipca 2016[32]
 Palestyna maj 1996[4] 24 lutego 1997[33] 1 lipca 1997[33]
 Serbia 1 października 2005[34] 29 kwietnia 2008[a][34] 1 września 2013[34]
 Tunezja grudzień 1994[4] 17 lipca 1995[35] 1 marca 1998[35]
 Turcja 31 lipca 1959[36] 12 września 1963 – Ankara Agreement[37]
22 grudnia 1995 – Unia celna[38] 		1 stycznia 1996 – Unia celna[37]
 Ukraina 5 marca 2007[39] 21 marca 2014 – część polityczna umowy[40]
27 czerwca 2014 – część handlowa umowy[40] 		1 listopada 2014 – tymczasowe wejście w życie części politycznej[40]
1 stycznia 2016 – tymczasowe wejście w życie części handlowej[40]

Organizacje, które podpisały układ stowarzyszeniowy[edytuj | edytuj kod]

Kraj Rozpoczęcie negocjacji o stowarzyszeniu Podpisanie stowarzyszenia
System Integracji Środkowoamerykańskiej[e] 28 czerwca 2007[42] 29 czerwca 2012[43]

Kraje i organizacje, które rozpoczęły negocjacje o układzie stowarzyszeniowym[edytuj | edytuj kod]

Kraj Rozpoczęcie negocjacji o stowarzyszeniu
 Andora 18 marca 2015[44]
 Armenia 15 lipca 2010[45]
 Azerbejdżan 15 lipca 2010[45]
Mercosur[f] kwiecień 2000[47]
 Monako 18 marca 2015[44]
 San Marino 18 marca 2015[44]
 Syria marzec 1998[4][g]

Kraje, które podpisały układ stowarzyszeniowy i stały się członkami Unii Europejskej[edytuj | edytuj kod]

Kraj Rozpoczęcie negocjacji o stowarzyszeniu Podpisanie stowarzyszenia Wejście w życie stowarzyszenia
 Chorwacja [a] 29 października 2001[49] 1 lutego 2005[49]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g Porozumienie o Stabilizacji i Stowarzyszeniu.
  2. ↑ Według źródła Rady Europejskiej układ został podpisany cztery dni później[13].
  3. ↑ Według książki Israel and Europe: A Complex Relationship negocjacje rozpoczęły się 21 lutego 1994[18].
  4. ↑ Według IEMed. negocjacje rozpoczęły się w grudniu 1993 roku[4].
  5. ↑ Organizacja międzynarodowa, której członkami są: Belize, Dominikana, Gwatemala, Honduras, Kostaryka, Nikaragua, Panama oraz Salwador[41].
  6. ↑ Organizacja międzynarodowa, której członkami są: Argentyna, Brazylia, Boliwia, Paragwaj, Urugwaj oraz Wenezuela[46].
  7. ↑ Według źródła archiwalnego negocjacje rozpoczęły się w 2003 roku[48].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Association Agreements. eeas.europa.eu. [dostęp 2016-03-04]. (ang.).
  2. ↑ Political & Economic relations. eeas.europa.eu. [dostęp 2016-02-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-24)]. (ang.).
  3. ↑ a b Albania. ec.europa.eu. [dostęp 2016-02-22]. (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g h The Euro-Mediterranean Association Agreements. iemed.org. [dostęp 2016-03-10]. (ang.).
  5. ↑ a b Agreement. consilium.europa.eu. [dostęp 2016-03-09]. (ang.).
  6. ↑ a b Bosnia and Herzegovina. ec.europa.eu. [dostęp 2016-02-22]. (ang.).
  7. ↑ Wspólny komunikat prasowy: pierwsze posiedzenie Rady Stabilizacji i Stowarzyszenia UE–Bośnia i Hercegowina. consilium.europa.eu, 2015-12-11. [dostęp 2016-02-23]. (pol.).
  8. ↑ Chile-European Union. sice.oas.org. [dostęp 2016-03-10]. (ang.).
  9. ↑ a b Agreement. consilium.europa.eu. [dostęp 2016-03-09]. (ang.).
  10. ↑ Montenegro – EU Montenegro relations. ec.europa.eu. [dostęp 2016-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-16)]. (ang.).
  11. ↑ a b Montenegro. ec.europa.eu. [dostęp 2016-02-22]. (ang.).
  12. ↑ EURO-MEDITERRANEAN AGREEMENT. eeas.europa.eu. [dostęp 2016-03-09]. (ang.).
  13. ↑ a b Agreement. consilium.europa.eu. [dostęp 2016-03-09]. (ang.).
  14. ↑ Political & economic relations. eeas.europa.eu. [dostęp 2016-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (ang.).
  15. ↑ EU forges closer ties with Ukraine, Georgia and Moldova. eeas.europa.eu. [dostęp 2014-06-27]. (ang.).
  16. ↑ EU-Georgia Association Agreement fully enters into force. europa.eu, 2016-07-01. [dostęp 2016-07-01]. (ang.).
  17. ↑ a b Agreement. consilium.europa.eu. [dostęp 2016-02-29]. (ang.).
  18. ↑ Tovias. W: Klaus Boehnke: Israel and Europe: A Complex Relationship. Springer Science & Business Media, 2012-12-06, s. 43. ISBN 3-322-81262-6, ISBN 978-3-322-81262-9. [dostęp 2016-03-10]. (ang.).
  19. ↑ a b Agreements. eeas.europa.eu. [dostęp 2016-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (ang.).
  20. ↑ Association Agreements. eeas.europa.eu. [dostęp 2016-03-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-10)]. (ang.).
  21. ↑ a b Agreement. consilium.europa.eu. [dostęp 2016-03-09]. (ang.).
  22. ↑ EU starts the Stabilisation and Association Agreement negotiations with Kosovo. europa.eu, 2013-10-28. [dostęp 2016-02-23]. (ang.).
  23. ↑ Stabilisation and Association Agreement between the European Union and Kosovo signed. europa.eu, 2015-10-27. [dostęp 2016-02-23]. (ang.).
  24. ↑ Kosovo. ec.europa.eu. [dostęp 2016-04-13]. (ang.).
  25. ↑ a b Agreement. consilium.europa.eu. [dostęp 2016-03-09]. (ang.).
  26. ↑ Chronology of bilateral relations. eeas.europa.eu. [dostęp 2016-02-23]. (ang.).
  27. ↑ a b The former Yugoslav Republic of Macedonia. ec.europa.eu. [dostęp 2016-02-23]. (ang.).
  28. ↑ Morocco’s 1995 association agreement with the European Union. W: John Damis: The Journal of North African Studies. Wyd. 4. T. 3. tandfonline.com, 1998, s. 91–112. DOI: 10.1080/13629389808718345. (ang.).
  29. ↑ a b Agreement. consilium.europa.eu. [dostęp 2015-03-09]. (ang.).
  30. ↑ EU – Moldova Association Agreement. eeas.europa.eu. [dostęp 2015-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-26)]. (ang.).
  31. ↑ EU Relations with Moldova. eeas.europa.eu. [dostęp 2016-02-25]. (ang.).
  32. ↑ Full entry into force of the Association Agreement between the European Union and the Republic of Moldova. europa.eu, 2016-07-01. [dostęp 2016-07-01]. (ang.).
  33. ↑ a b Agreement. consilium.europa.eu. [dostęp 2016-03-10]. (ang.).
  34. ↑ a b c Serbia. ec.europa.eu. [dostęp 2016-02-23]. (ang.).
  35. ↑ a b Agreement. consilium.europa.eu. [dostęp 2016-03-09]. (ang.).
  36. ↑ Evaluation of the EU-TURKEY Customs Union – I – Introduction. ec.europa.eu. [dostęp 2016-02-22]. (ang.).
  37. ↑ a b History. avrupa.info.tr. [dostęp 2016-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-12)]. (ang.).
  38. ↑ Turkey: Customs Unions and preferential arrangements. ec.europa.eu. [dostęp 2014-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-22)]. (ang.).
  39. ↑ EU-UKRAINE ASSOCIATION AGREEMENT: GUIDELINE FOR REFORMS – SECTION 1. FROM COMPLETIONS – OF NEGOTATIONS – TO ENACTMENT. kas.de. [dostęp 2016-02-25]. (ang.).
  40. ↑ a b c d Overview of political relations. eeas.europa.eu. [dostęp 2016-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-31)]. (ang.).
  41. ↑ Member States. sica.int. [dostęp 2015-03-09]. (ang. • hiszp.).
  42. ↑ Central America-European Union. sice.oas.org. [dostęp 2015-03-10]. (ang.).
  43. ↑ Agreement. consilium.europa.eu. [dostęp 2015-03-09]. (ang.).
  44. ↑ a b c Official start of negotiations with the European Union. esteri.sm, 2015-03-18. [dostęp 2016-03-10]. (ang. • wł.).
  45. ↑ a b EU launches negotiations on Association Agreements with Armenia, Azerbaijan and Georgia. europa.eu, 2010-07-15. [dostęp 2015-03-10].
  46. ↑ En pocas palabras. mercosur.int. [dostęp 2015-03-09]. (hiszp. • port.).
  47. ↑ MERCOSUR-European Union. sice.oas.org. [dostęp 2015-03-10]. (ang.).
  48. ↑ EU-Syria Association Agreement. enpi-info.eu, 2009. [dostęp 2015-03-10]. (ang.).
  49. ↑ a b Croatia. ec.europa.eu. [dostęp 2016-04-20]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Unia Europejska
Państwa członkowskie
Terytoria specjalne
wchodzące w skład Unii
na podst. art. 349 TFUE
Oficjalni kandydaci
Potencjalni i stowarzyszeni kandydaci
Byłe państwa członkowskie UE
Terytoria, które
wchodziły w skład EWG/UE

Flaga Unii Europejskiej

Mapa Unii Europejskiej

  1. ↑ do 22 lutego 2007 wchodził w skład UE jako integralna część Gwadelupy, ponownie jako część Unii od 1 grudnia 2009
  2. ↑ do 22 lutego 2007 wchodził w skład UE jako integralna część Gwadelupy
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Układ_stowarzyszeniowy&oldid=70771767”