Ulica Stary Port w Bydgoszczy
{{{jednostki}}} | |||||||||||||||||||||||||
{{{opis zdjęcia}}} | |||||||||||||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość |
{{{miejscowość}}} | ||||||||||||||||||||||||
Długość |
500 m | ||||||||||||||||||||||||
Poprzednie nazwy |
{{{poprzednie nazwy}}} | ||||||||||||||||||||||||
Plan | |||||||||||||||||||||||||
[[Plik:{{{plan}}}|240x240px|alt=Plan przebiegu ulicy|]] | |||||||||||||||||||||||||
Przebieg | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Bydgoszczy Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||||||||||||||||||
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} |
Ulica Stary Port – ulica na terenie Starego Miasta w Bydgoszczy, położona na nabrzeżu Brdy.
Położenie
Ulica rozciąga się na północnym nabrzeżu rzeki Brdy od skrzyżowania z ulicą Bernardyńską do mostu im. Jerzego Sulimy-Kamińskiego. Po drodze dochodzą do niej od północy następujące ulice:
Z ulicą sąsiaduje bulwar nad Brdą, w 2009 r. nazwany Bulwarem Zbigniewa Urbanyiego.
Historia
Ulica powstała na śladzie dawnej drogi prowadzącej wzdłuż Starego Portu w Bydgoszczy. Droga ta istniała już w okresie staropolskim. Na nabrzeżu Brdy składowano towary i zbijano tratwy. Na szczegółowym planie zabudowy miasta, sporządzonym przez pruskiego geometrę Gretha w 1774 r., widnieje zespół spichlerzy zlokalizowany wzdłuż ulicy. W końcu XVIII wieku w miejscu dzisiejszej Poczty Głównej zbudowano zespół koszar dla pruskiego garnizonu. Na planie miasta z 1809 r. widnieje zespół budynków w północnej pierzei ulicy, zaś od ul. Druckiego-Lubeckiego rozciągały się ogrody i pola uprawne folwarku Grodztwo.
W połowie XIX wieku istniała już północna pierzeja kamienic oraz nowo wzniesiony spichlerz zbożowy. Intensyfikacja zabudowy przypada na koniec XIX wieku. Przy ulicy wzniesiono wówczas okazały zespół budynków pocztowych (1883-1885) oraz kamienicę narożną z Placem Teatralnym (1894). Szerokie nabrzeże było wykorzystywane do wyładuku i załadunku towarów z barek podążajacych drogą wodną Wisła-Odra.
W latach 1976-1978 i 1986-1987 nabrzeże Brdy sąsiadujące z ulicą zostało przebudowane i zmodernizowane na ciąg spacerowo-wypoczynkowy[1]. W 1989 r. w pobliżu bulwaru ustawiono rzeźbę „Trzy Gracje”.
Nazwy
Ulica w przekroju historycznym posiadała następujące nazwy[2]:
- 1855-1909 – Kasernenstrasse
- 1909-1920 – Hermann Frankestrasse
- 1920-1939 – Hermana Frankego
- 1939-1945 – Hermann Frankestrasse
- 1945-1956 – Wyzwolenia
- 1956-1990 – Juliana Marchlewskiego
- od 1990 – Stary Port
Nazwa ulicy w I połowie XX wieku nawiązywała do przemysłowca, Honorowego Obywatela Bydgoszczy – Hermana Franke, zaś w okresie PRL – do działacza socjalitycznego Juliana Marchlewskiego.
Zabudowa
Północną pierzeję ulicy Stary Port stanowią kamienice czynszowe wzniesione w II połowie XIX wieku, spichlerz szachulcowy oraz dwa duże kompleksy zabudowań:
Od tych kompleksów wzięły nazwy uliczki dochodzące do Starego Portu od strony ul. Jagiellońskiej.
Obecnie ulica Stary Port wraz z bulwarem im. Zbigniewa Urbanyiego stanowi reprezentacyjną część Bydgoskiego Węzła Wodnego. Spacerując tu, zwłaszcza po zmroku można poczuć klimat Bydgoszczy jako miasta ściśle związanego z rzeką. Podświetlone zabytki: pałacyk Lloyda, spichlerze, „nowe spichrze”, gmach Poczty odbijają swe wizerunki w wodzie, a na rzece obserwować można barki z kawiarniami.
Niektóre budynki
Nr | Adres | Lata budowy | Styl architektoniczny | Wpisany do rej. zabytków | Uwagi | Zdjęcie |
1. | Stary Port 1-3 | 1893-1905 | neobarok | Kamienica narożna z Placem Teatralnym (2) zbudowana według projektu Józefa Święcickiego dla spadkobierców kupca Juliusza Rosenthala z przeznaczeniem na dom towarowy „Hohenzollern” i mieszkania. Budynek ukończony w 1894 r. posiadał neobarokowy wystrój oraz laskę Hermesa w dekoracji. W 1910 roku rozebrano północną część kamienicy i w jej miejscu wybudowano nową, modernistyczną kamienicę projektu Fritza Weidnera. W latach 30. XX w. rozebrano szczyty i usunięto dekoracje umieszczone ponad gzymsem koronującym[3]. | ||
2. | Poczta Główna | 1883-1899 | neogotyk | Budynek mieścił wyższą dyrekcję poczt oraz urząd celny, a w końcu XIX wieku naddyrekcję poczt dla rejencji bydgoskiej i części kwidzyńskiej. Przeznaczenie gmachu nie zmieniło się do czasów obecnych. Budynek został wzniesiony w dwóch fazach. Gmach od strony ul. Stary Port powstał w latach 1883-1885, a od strony ul. Jagiellońskiej w latach 1896-1899. | ||
3. | Stary Port 13 | 1830-1840 | szachulec | Dawny spichlerz zbożowy. W latach 90. XX w. został zaadaptowany na restaurację „Stary Port”. Obecnie jest użytkowany przez instytucje komercyjne. Wnętrze parteru jest ukształtowane przez dwa rzędy słupów[4]. |
Zobacz też
- ↑ Umiński, Janusz: Bydgoszcz. Przewodnik, Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy” Bydgoszcz 1996.
- ↑ Czachorowski Antoni red.: Atlas historyczny miast polskich. Tom II Kujawy. Zeszyt I Bydgoszcz. Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Toruń 1997.
- ↑ http://www.swiecicki.bydgoszcz.pl/ dostęp 16-09-2010.
- ↑ Parucka Krystyna. Zabytki Bydgoszczy – minikatalog. „Tifen” Krystyna Parucka. Bydgoszcz 2008. ISBN 978-83-927191-0-6.
Bibliografia
- Jerzy Derenda (red.): Piękna stara Bydgoszcz. Tom I z serii: Bydgoszcz miasto na Kujawach. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2006. ISBN 83-916178-0-7, 978-83-916178-0-9, 83-916178-5-8, 978-83-916178-5-4, 83-916178-1-5, 978-83-916178-1-6
- Janusz Umiński: Bydgoszcz. Przewodnik, Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy” Bydgoszcz 1996