Wiesław Dymny
| ||
Data i miejsce urodzenia | 25 lutego 1936 Połoneczka | |
Data i miejsce śmierci | 12 lutego 1978 Kraków | |
Narodowość | polska | |
Dziedzina sztuki | literatura teatr |
Wiesław Dymny (ur. 25 lutego 1936 w Połoneczce, zm. 12 lutego 1978 w Krakowie) – polski plastyk, aktor, scenarzysta filmowy, poeta, prozaik i satyryk, współtwórca Piwnicy pod Baranami.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wiesław Dymny urodził się we wsi Połoneczka koło Nowogródka (ob. na Białorusi). W 1953 ukończył III Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Bielsku-Białej, uczęszczał do tej samej klasy co Wincenty Faber. Studiował malarstwo na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych[1], ale nie ukończył studiów. Otrzymał nagrodę im. Kościelskich za Opowiadania zwykłe (1963), jest też autorem około 300 tekstów piosenek[1].
Był twórcą tekstów i kierownikiem artystycznym krakowskiej grupy big beatowej Szwagry (1964–1969). Pisał teksty przede wszystkim dla Piwnicy pod Baranami[1], ale także dla STSu, Teatru 38 i własnego kabaretu „Remiza”.

Wraz z Henrykiem Klubą napisał scenariusze do filmów Chudy i inni, Słońce wschodzi raz na dzień oraz Pięć i pół bladego Józka[1].
Inspirował się Biblią (napisał np. własną wersję „Pieśni nad Pieśniami”) oraz światem prowincji, zwłaszcza wschodniej.
Wiesław Dymny zmarł na zawał serca[2], został pochowany na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
W latach 50. poznał się z Barbarą Nawratowicz, w której z wzajemnością się zakochał i przez kolejne lata pozostawał w związku. Nawratowicz określiła po latach tę relację jako „burzliwą, gwałtowną i nieco toksyczną”[3]: „Wiesio w stanie alkoholowego napadu zazdrości uderzył mnie w krtań ciężką popielniczką”[3]. Z kolei Kazimierz Kutz wspominał, że była to relacja pełna przywiązania i zazdrości[4]. Nawratowicz założyła wraz z Dymnym kabaret „Remiza” w Klubie „Pod Jaszczurami”.
Na planie filmu Pięć i pół bladego Józka poznał swoją późniejszą żonę, Annę Dziadyk. Wzięli ślub w 1971 roku[1].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Proza[edytuj | edytuj kod]
- Słońce wschodzi raz na dzień i inne utwory – wybór i opracowanie Zbigniew Bela (Wydawnictwo Literackie, 1981)
- Opowiadania zwykłe (Warszawskie Wydawnictwo Literackie, Muza S.A., Warszawa, 1997)
- Droga na Dziki Zachód (Warszawskie Wydawnictwo Literackie, Muza S.A., Warszawa, 1998)
Teksty piosenek[edytuj | edytuj kod]
- Niebieska patelnia
- Konie Apokalipsy
- Czarne anioły z muzyką Zygmunta Koniecznego w wykonaniu Ewy Demarczyk (nagroda na I Krajowym Festiwalu Piosenki w Opolu)
- 1994: Grzegorz Turnau: Turnau w Trójce – tekst utworu „Pejzaż horyzontalny”
- 1998: Big Cyc: Wszyscy święci
- 1999: Grzegorz Turnau: Ultima – teksty utworów „O mój aniele”, „Póki czas” i „Leniwa głowa”
Spuścizna i upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Część jego notatek pochłonął pod koniec 1977 r. pożar domu. Nad pozostałymi zbiorami opiekę objęła Anna Dymna. Z jej inicjatywy w 20. rocznicę śmierci Wiesława Dymnego zespół Big Cyc do jego tekstów nagrał płytę Wszyscy święci. Kilka piosenek do jego tekstów zamieścił też na płycie Młynek Kawowy Janusz Grzywacz.
W 2018 roku nakładem Wydawnictwa Znak ukazała się biografia Wiesława Dymnego Dymny. Życie z diabłami i aniołami autorstwa Moniki Wąs[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Janusz R. Kowalczyk: Wiesław Dymny – Życie i twórczość. Culture.pl, styczeń 2013. [dostęp 10 kwietnia 2020].
- ↑ Życie na gorąco nr 43, 23 października 2014, s. 56-57
- ↑ a b Sonia Miniewicz: Barbara Nawratowicz: gwiazda z Piwnicy. Onet.pl, 19 listopada 2017. [dostęp 10 kwietnia 2020].
- ↑ Miał wdzięk człowieka, który mógłby zabić (pol.). pary-populada.pl. [dostęp 24 marca 2015].
- ↑ Ukazała się biografia Wiesława Dymnego. Onet.pl, 18 lutego 2016. [dostęp 10 kwietnia 2020].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Wiesław Dymny, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [online] [dostęp 2021-04-09] .
- Zbiór wspomnień o Wiesławie Dymnym
- „Przepis na kulturę” w wykonaniu Wiesława Dymnego w PKF na stronie KronikaRP
- Wiesław Dymny na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Wiesław Dymny w bazie filmpolski.pl
- Wiesław Dymny. „My gadaliśmy, a on po prostu tworzył”. Dwójka - Program 2 Polskiego Radia, 2016-02-09. [dostęp 2016-02-29].
- Artyści związani z Bielskiem-Białą
- Polscy aktorzy filmowi
- Polscy graficy
- Polscy poeci XX wieku
- Polscy prozaicy XX wieku
- Polscy satyrycy
- Polscy scenarzyści XX wieku
- Ludzie związani z Piwnicą pod Baranami
- Laureaci Nagrody Fundacji im. Kościelskich
- Pochowani na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie
- Urodzeni w 1936
- Zmarli w 1978