Willa Louisa Damego
 nr rej. :- A/713/2020 z 06.10.2020 (woj. śląskie)[1] - A/1548/94 z 03.10.1994 (woj. katowickie)[2] | |
 Widok ogólny (2016) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Sokolska 8 |
| Typ budynku |
willa |
| Styl architektoniczny |
cottage |
| Architekt |
Louis Dame |
| Inwestor |
Louis Dame |
| Rozpoczęcie budowy |
ok. 1900 |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°15′41,7″N 19°00′52,9″E/50,261583 19,014694
| |
Willa Louisa Damego – willa miejska z ogrodem z około 1900 roku przy ulicy Sokolskiej 8 w Katowicach, wpisana do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Willę zaprojektował i wybudował około 1900 roku jako dom własny i siedzibę firmy budowlanej Louis Dame – architekt i mistrz murarski, autor licznych projektów architektonicznych w Katowicach i na Górnym Śląsku[3][4].
W latach 1903–1922 mieszkał tu nadburmistrz Katowic Alexander Pohlmann[5].
W dwudziestoleciu międzywojennym mieścił się tu Konsulat Generalny Niemiec, a w czasie II wojny światowej siedziba nazistowskich organizacji. Po 1945 roku działała m.in. prokuratura (do 1989 roku), a od 1999 roku dom jest własnością i siedzibą „Funduszu Górnośląskiego” S. A.[6]
3 października 1994 roku budynek wpisano do rejestru zabytków pod nr A/1548/94 (obecnie nr A/713/2020)[7].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Dom zaprojektowano jako willę miejską z założeniem ogrodowym, częścią gospodarczą i utylitarną. Od strony zachodniej znajdowało się podwórze ze stajnią, na które prowadził wjazd obok przybudówki pełniącej funkcje gospodarcze i mieszkalne. Budynki te oddzielały willę od położonego we wschodniej części parceli warsztatu i placu składowego.
Jest to obiekt murowany z dekoracją szachulcową, posadowiony na cokole z piaskowca, o planie zbliżonym do prostokąta, z wieżą w północno-wschodnim narożniku i oficyną od południa. Podpiwniczony, piętrowy z użytkowym poddaszem. Nakryty wysokim wielospadowym dachem z lukarnami, pokryty dachówką ceramiczną - holenderką. Elewacje gładkie, tynkowane; oryginalnie zdobiły je dekoracje sztukatorskie o motywach roślinnych oraz elementy szachulcowe.
Wejście główne znajduje się w cofniętej części elewacji frontowej i prowadzi do hallu w narożniku południowym z jednobiegowymi, murowanymi schodami. Z hallem łączy się korytarz. Pomieszczenia mieszkalno-reprezentacyjne w układzie amfiladowym zaprojektowano wzdłuż elewacji północnej i wschodniej, natomiast pomieszczenia pomocniczo-gospodarcze w części zachodniej budynku. Rozplanowanie piętra i poddasza jest analogiczne do parteru.
Willa stanowi przykład malowniczej rezydencji miejskiej nawiązującej do angielskiego budownictwa wiejskiego, tzw. cottage house
W stylu cottage zaprojektowano wnętrza domu. Dominowała ciemna kolorystyka, ciężkie materiały, detale w stylu gotyckim oraz drewniane boazerie, posadzki i sufity. Z pierwotnego wystroju zachowały się jedynie żeliwne schody, piec na poddaszu i drewniana stolarka okienna i drzwiowa.
Pierwotnie willę otaczał duży ogród, zajmujący teren dzisiejszej parceli przy ul. Sokolskiej 6.
Około 1928 roku od zachodu wystawiono oficynę, zlikwidowano stajnie i warsztat, a do budynku gospodarczego dobudowano garaż. W miejscu dawnych placów składowych powstały nowe obiekty.
W latach 90. XX wieku dokonano renowacji elewacji i częściowo przebudowano wnętrza. Dodano półokrągły świetlik o konstrukcji metalowej na poziomie przyziemia służący doświetleniu pomieszczeń piwnic oraz zadaszenie głównego wejścia i łącznik pomiędzy willą a oficyną[3].
Galeria zdjęć[edytuj | edytuj kod]
-
Elewacja frontowa (2014) -
Dekoracja szachulcowa (2016) -
Fragment elewacji wschodniej (1903) -
Elewacja frontowa (2011) -
Widok ok. 1915 r. -
Lata 20 XX w. -
Lata 30 XX w.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 30 października 2020 r.. wkz.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-08)]. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2020-10-30]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 47 [dostęp 2008-09-28].
- ↑ a b Katarzyna Łakomy, Wille miejskie Katowic, Katowice: Muzeum Śląskie w Katowicach, 2011, s. 265-267, ISBN 978-83-62593-06-4, OCLC 759502434.
- ↑ Grażyna, Szewczyk, Katowice oczami Niemców i Polaków : relacje, wspomnienia, obrazy literackie, Katowice, s. 84, ISBN 978-83-7164-918-9, OCLC 987270007.
- ↑ Henryk Szczepański: Katowice za Pohlmanna. Cz. 1. „Śląsk” : miesięcznik społeczno-kulturalny, 2015, nr 7, s. 44
- ↑ Grzegorek i inni, Ulice i place Katowic, Katowice, s. 207, ISBN 978-83-933665-8-3, OCLC 825776236.
- ↑ Papoń Krzysztof, WKZ [online], www.wkz.katowice.pl [dostęp 2018-06-13] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Katarzyna Łakomy: Wille miejskie Katowic. Katowice 2015, s. 264-267
- Ulice i place Katowic. Michał Bulsa tekst ; Grzegorz Grzegorek kreacja i redakcja ; Piotr Tabaczyński i in. zdjęcia ; Henryk Waniek wstęp. Katowice 2015, s. 207
- Katowice oczami Niemców i Polaków : relacje, wspomnienia, obrazy literackie. 1.Red. Grażyna Barbara Szewczyk. Katowice 2017, s. 84
- Henryk Szczepański: Katowice za Pohlmanna. Cz. 1. „Śląsk” : miesięcznik społeczno-kulturalny 2015, nr 7, s. 44-47
