Święck Wielki
52°52′58″N 22°24′09″E/52,882778 22,402500| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
86 |
| Kod pocztowy |
18-200[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BWM |
| SIMC |
0410608[5] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Wysokie Mazowieckie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego  | |
| 52°52′58″N 22°24′09″E/52,882778 22,402500[1]
| |
Święck Wielki – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Wysokie Mazowieckie[5][6].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Dąbrowie Wielkiej[7].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś nad rzeką Brok, wzmiankowana w dokumentach w XIII w. jako Swantsko. Wtedy też stanowiła prawdopodobnie uposażenie pobliskiego grodu i kościoła w Święcku-Strumianach[8].
Na początku XV w. osiedli tu rycerze herbu Ślepowron. Starsze herbarze mówią o herbie Swienczyc. Później przyjęli oni nazwisko Święcki. Spis podatkowy z 1580 r. wymienia największą liczbę takich nazwisk w całej parafii Dąbrowa Kościelna. Wielu Święckich podpisało się pod dokumentem elekcji króla Jana III Sobieskiego. Feliks Święcki został regentem ziemskim, podlaskim w roku 1788[9].
W roku 1827 miejscowość liczyła 42 domy i 269 mieszkańców.
Pod koniec wieku XIX wieś należała do powiatu mazowieckim, gmina Szepietowo, parafia Dąbrowa Wielka. Posiadała 800 mieszkańców, 1148 mórg obszaru, młyn wodny i wiatrak[8].
W 1891 r. były tu 44 gospodarstwa drobnoszlacheckie i 13 chłopskie. Średnie liczyło 8,2 ha. W dwudziestoleciu międzywojennym najwięcej ziemi posiadał Zenon Bukowski (77ha). Istniały tu dwa zakłady kowalskie: K. Matczaka i S. Skawskiego[9].
W roku 1921 naliczono 75 budynków z przeznaczeniem mieszkalnym i 397 mieszkańców (187 mężczyzn i 210 kobiet). Wszyscy podali narodowość polską. Wyznanie rzymskokatolickie zgłosiło 385 osób, a mojżeszowe 12.[10]
Szkoła powszechna[edytuj | edytuj kod]
Niewielka szkoła prywatna, utrzymywana przez nieznanego właściciela ziemskiego, istniała w czasie Powstania styczniowego. W latach 1911-1914 funkcjonowała tu szkoła z rosyjskim językiem nauczania. Nauczyciele: Stanisław Przybyłowski, Janina Laskowska. W 1916 r. władze niemieckie wyraziły zgodę na otwarcie szkoły. Nauczyciele: Aleksander Dzienkiewicz, Janina Szalcynowska (od 1918), która założyła szkolny sklepik Bratniej Pomocy. W sierpniu 1919 r. szkołę przekształcono w dwuklasową[9].
W 1920 r. ponownie szkoła jednoklasowa. Liczba uczniów: 1920-94, 1922-50, 1924-42, 1925-47. W roku 1930 szkołę przekształcono w trzyklasową. Liczba uczniów: 1930-131, 1932-90. Nauczyciele: Julia Warmusowa (1924-1925), Stanisław Dąbrowski (1928), Józef Kaczyński (1929), Helena Zienkiewiczowa, Albin Winogrodzki (1931), Irena Zwierciadłowska (1935), Irena Konopko (1941)[11]. W 1930 r. rozpoczęto budowę nowej szkoły. 6 września 1937 r. budynek, kryty blachą, oddano do użytku. Do szkoły uczęszczały dzieci ze: Święcka, Strumian, Trzecin, Kaczyna Starego i Dąbrowy Dzięciel[9].
W czasie II wojny światowej budynek został spalony, lekcje odbywały się potajemnie, w prywatnych mieszkaniach.
Nową szkołę siedmioklasową oddano do użytku w roku 1948. W 1964 r. szkoła spaliła się. Do 1970 r. nauczanie odbywało się w mieszkaniach prywatnych. W 1971 r. ponownie zbudowano nową szkołę, która na początku nowego tysiąclecia szkoła została wyremontowana. Kotłownię węglową zamieniono na olejową. Współcześnie szkoła i oddział przedszkolny, z powodu niżu demograficznego, borykają się z małą liczbą uczniów[9].
Obiekty zabytkowe[edytuj | edytuj kod]
Obiekty pożytku publicznego[edytuj | edytuj kod]
- Szkoła Podstawowa w Święcku Wielkim, 18-200 Wysokie Mazowieckie
- Ochotnicza Straż Pożarna, Święck Wielki 33, 18-200 Wysokie Mazowieckie
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 138149
- ↑ Wieś Święck Wielki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-05], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1271 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji łomżyńskiej
- ↑ a b Święck-Wielki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 688.
- ↑ a b c d e L. Zugaj, Historia gminy Wysokie Mazowieckie, Wysokie Mazowieckie 2008, str. 86-89
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie pierwszego powszechnego spisu ludności z dnia 30 września 1921 r., Województwo białostockie, Powiat Wysokie Mazowieckie, Gmina Szepietowo
- ↑ W. Jemielity, Szkoły powszechne w województwie białostockim w latach 1919-1939, Łomża, 1991, str. 97
- ↑ Wirtualna Polska - Wszystko co ważne - www.wp.pl [online], wlitewiak.webpark.pl [dostęp 2017-11-28] (pol.).
- Siedziba gminy: Wysokie Mazowieckie
