Gryphoceratops: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m poprawa przek., drobne merytoryczne |
historia |
||
| Linia 37: | Linia 37: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
Historia odkryć dinozaurów rogatych zaczyna się w XIX wieku. W 1888 [[Othniel Charles Marsh]] kreował pierwszy rodzaj ''[[Ceratops]]'', który zaliczył do [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[Ceratopsy (rodzina)|Ceratopsidae]]{{r|Ceratops}}. Na początku XX wieku [[Barnum Brown]] opisał kolejnego, tym razem niewielkich rozmiarów dinozaura z tej grupy, nazwanego ''[[Leptoceratops]]''{{r|Leptoceratops}}. |
Historia odkryć dinozaurów rogatych zaczyna się w XIX wieku. W 1888 [[Othniel Charles Marsh]] kreował pierwszy rodzaj ''[[Ceratops]]'', który zaliczył do [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[Ceratopsy (rodzina)|Ceratopsidae]]{{r|Ceratops}}. Na początku XX wieku [[Barnum Brown]] opisał na podstawie znaleziska z Alberty kolejnego, tym razem niewielkich rozmiarów dinozaura z tej grupy, nazwanego ''[[Leptoceratops]]''. Rozważał wprowadzenie nowej rodziny niewielkich [[ceratopsy|ceratopsów]]{{r|Leptoceratops}}. W 1923 nazwano ją [[Leptoceratopsidae]]{{r|Zhuchengceratops}}. Kolejne znaleziska pochodziły z [[Montana|Montany]]{{r|Leptoceratops cerorhynchus}}, a pod koniec wieku także z Azji{{r|Asiaceratops}}. |
||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
{{Przypisy | |
{{Przypisy | |
||
<ref name="Gryphoceratops&Unescoceratops">{{Cytuj pismo |autor=Michael J. Ryan, David C. Evans, Philip J. Currie, Caleb M. Brown i Don Brinkman |tytuł=New leptoceratopsids from the Upper Cretaceous of Alberta, Canada |czasopismo=Cretaceous Research |wolumin=35 |strony=69–80 |rok=2012 |doi=10.1016/j.cretres.2011.11.018 |język=en}}</ref> |
<ref name="Gryphoceratops&Unescoceratops">{{Cytuj pismo |autor=Michael J. Ryan, David C. Evans, Philip J. Currie, Caleb M. Brown i Don Brinkman |tytuł=New leptoceratopsids from the Upper Cretaceous of Alberta, Canada |czasopismo=Cretaceous Research |wolumin=35 |strony=69–80 |rok=2012 |doi=10.1016/j.cretres.2011.11.018 |język=en}}</ref> |
||
<ref name="Asiaceratops">{{Cytuj | autor = Bogdanova & Khozatskii | tytuł = Theoretical and Applied Aspects of Modern Palaeontology | data = 1989 | s = 144-154 | autor r = L.A. Nessov, L F. Kaznyshkina, G.O. Cherepanov | rozdział = Mesozoic ceratopsian dinosaurs and crocodiles of central Asia}}</ref> |
|||
<ref name="Ceratops">{{Cytuj | autor = Othhniel Charles Marsh | tytuł = A new family of horned Dinosauria, from the Cretaceous | url = http://www.ajsonline.org/content/s3-36/216/477.extract | czasopismo = American Journal of Science | wolumin = 36 | numer = 216 | data = 1888 | s = 477-478 | doi = 10.2475/ajs.s3-36.216.477 | język = en}}</ref> |
<ref name="Ceratops">{{Cytuj | autor = Othhniel Charles Marsh | tytuł = A new family of horned Dinosauria, from the Cretaceous | url = http://www.ajsonline.org/content/s3-36/216/477.extract | czasopismo = American Journal of Science | wolumin = 36 | numer = 216 | data = 1888 | s = 477-478 | doi = 10.2475/ajs.s3-36.216.477 | język = en}}</ref> |
||
<ref name="Leptoceratops">{{Cytuj | autor = Barnum Brown | tytuł = Leptoceratops, a new genus of Ceratopsia from the Edmonton Cretaceous of Alberta | czasopismo = Bulletin of the AMNH | wolumin = 33 | numer = 36 | data = 1914 | s = 567-580 | język = en}}</ref> |
<ref name="Leptoceratops">{{Cytuj | autor = Barnum Brown | tytuł = Leptoceratops, a new genus of Ceratopsia from the Edmonton Cretaceous of Alberta | czasopismo = Bulletin of the AMNH | wolumin = 33 | numer = 36 | data = 1914 | s = 567-580 | język = en}}</ref> |
||
<ref name="Leptoceratops cerorhynchus">{{Cytuj | autor = Barnum Brown, Erich Maren Schlaikjer | tytuł = The skeleton of Leptoceratops with the description of a new species | url = http://digitallibrary.amnh.org/bitstream/handle/2246/2270/N1169.pdf?sequence=1 | czasopismo = American Museum novitates | wolumin = 1169 | data = 1942 | język = en}}</ref> |
|||
<ref name="Machairasaurus">{{Cytuj |autor=Nicholas R. Longrich, Philip J. Currie, Dong Zhiming |tytuł=A new oviraptorid (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous of Bayan Mandahu, Inner Mongolia |czasopismo=Palaeontology |wolumin=53 |numer =5 |s=945–960 |data=2010 |doi=10.1111/j.1475-4983.2010.00968.x |język=en}}</ref> |
|||
<ref name="Zhuchengceratops">{{Cytuj pismo |autor=Xu Xing, Wang Kebai, Zhao Xijin, Corwin Sullivan, Chen Shuqing |tytuł=A new leptoceratopsid (Ornithischia: Ceratopsia) from the Upper Cretaceous of Shandong, China and its implications for neoceratopsian evolution |czasopismo=PLoS ONE |oznaczenie=5(11): e13835 |rok=2010 |doi=10.1371/journal.pone.0013835 |język=en}}</ref> |
|||
<ref name="Mayor00">{{cytuj książkę |nazwisko=Mayor |imię=Adrienne |tytuł=The First Fossil Hunters: Paleontology in Greek and Roman Times |wydawca=Princeton University Press |miejsce=Princeton |rok=2000 |id= |isbn=0691058636}}</ref> |
<ref name="Mayor00">{{cytuj książkę |nazwisko=Mayor |imię=Adrienne |tytuł=The First Fossil Hunters: Paleontology in Greek and Roman Times |wydawca=Princeton University Press |miejsce=Princeton |rok=2000 |id= |isbn=0691058636}}</ref> |
||
}} |
}} |
||
Wersja z 14:22, 31 sie 2020
| Gryphoceratops | |||
| Ryan et al, 2012 | |||
| Okres istnienia: santon | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Gryphoceratops | ||
| Gatunki | |||
| |||
Gryphoceratops – wymarły rodzaj dinozaura ptasiomiednicznego, ceratopsa z rodziny leptoceratopsów[1].
Skamieniałości dinozaura nieznanego wcześniej nauce znaleziono w kanadyjskiej Albercie, 10 km na wschód od Writing-on-Stone Provincial Park, w miejscu zwanym Black Coulee. Spoczywały wśród skał formacji Milk River, którą datowano na późny santon w kredzie późnej. Są więc wcześniejsze niż uprzednio znajdywane szczątki leptoceratopsów, takich jak kampańskie pozostałości Leptoceratops, Cerasinops czy Prenoceratops oraz mastrychckie szczątki montanoceratopsa[1].
Znaleziona została pojedyncza prawa kość zębowa, zęby nie zachowały się. Jej znany fragment liczy sobie 70 mm, ale całkowity wymiar miałby o 2 cm więcej. Jej analiza pozwoliła badaczom na zaliczenie do rodziny leptoceratopsów, dinozaurów rogatych bardziej pierwotnych od Ceratopsidae. Zwierzę, które ją pozostawiło, musiało być niewielkim przedstawicielem Leptoceratopsidae. Obecność predentary flange łączy je z leptoceratopsem, prenoceratopsem czy Unescoceratops, opisanym w tej samej pracy zespołu Ryana. Z tym ostatnim rodzajem, jak również z Cerasinops, łączy je również leżący wyrostek dziobiasty. Natomiast kształt brzusznego brzegu omawianej kości łączy je tylko z Unescoceratops. Kość zębowa odróżniała się od homologów u innych rodzajów swą głębokością w stosunku do długości rzędu zębów oraz sigmoidalnie zakrzywionym tylnym przebiegiem połączenia kości przedzębowej[1].
Nowy rodzaj otrzymał nazwę Gryphoceratops. Odwołuje się ona do mitologii greckiej, w której występował potwór o nazwie gryf. Miał on ciało lwa, a głowę orła, która skojarzyła się autorom rodzaju z zakrzywionym dziobem nowo opisanego rodzaju[1]. Już wcześniej pojawiały się głosy, jakoby będące źródłem mitu „kości gryfów” były skamieniałymi pozostałościami po dinozaurach rogatych[2]. Drugi człon nazwy rodzajowej, ceratops, oznacza rogatą twarz, a pochodzi ze zlatynizowanej greki. W obrębie rodzaju Ryan i współpracownicy umieścili pojedynczy gatunek Gryphoceratops morrisoni. Epitetem pragnęli upamiętnić Iana Morrisona, wymieniając jego zasługi jako wypreparowanie holotypowej niepełnej kości zębowej omawianego rodzaju, oznakowanej jako ROM 56635, oraz inne prace preparatorskie w zakresie paleontologii kręgowców dla Royal Ontario Museum[1].
Przeprowadzona przez Ryana i innych analiza filogenetyczna pokazała, że najbliższym krewnym Gryphoceratops był Unescoceratops, następnie zaś Zhuchengceratops[1].
Historia
Historia odkryć dinozaurów rogatych zaczyna się w XIX wieku. W 1888 Othniel Charles Marsh kreował pierwszy rodzaj Ceratops, który zaliczył do rodziny Ceratopsidae[3]. Na początku XX wieku Barnum Brown opisał na podstawie znaleziska z Alberty kolejnego, tym razem niewielkich rozmiarów dinozaura z tej grupy, nazwanego Leptoceratops. Rozważał wprowadzenie nowej rodziny niewielkich ceratopsów[4]. W 1923 nazwano ją Leptoceratopsidae[5]. Kolejne znaleziska pochodziły z Montany[6], a pod koniec wieku także z Azji[7].
Przypisy
- ↑ a b c d e f Michael J. Ryan, David C. Evans, Philip J. Currie, Caleb M. Brown i Don Brinkman. New leptoceratopsids from the Upper Cretaceous of Alberta, Canada. „Cretaceous Research”. 35, s. 69–80, 2012. DOI: 10.1016/j.cretres.2011.11.018. (ang.).
- ↑ Adrienne Mayor: The First Fossil Hunters: Paleontology in Greek and Roman Times. Princeton: Princeton University Press, 2000. ISBN 0-691-05863-6.
- ↑ Othhniel Charles Marsh, A new family of horned Dinosauria, from the Cretaceous, „American Journal of Science”, 36 (216), 1888, s. 477-478, DOI: 10.2475/ajs.s3-36.216.477 (ang.).
- ↑ Barnum Brown, Leptoceratops, a new genus of Ceratopsia from the Edmonton Cretaceous of Alberta, „Bulletin of the AMNH”, 33 (36), 1914, s. 567-580 (ang.).
- ↑ Xu Xing, Wang Kebai, Zhao Xijin, Corwin Sullivan, Chen Shuqing. A new leptoceratopsid (Ornithischia: Ceratopsia) from the Upper Cretaceous of Shandong, China and its implications for neoceratopsian evolution. „PLoS ONE”. 5(11): e13835, 2010. DOI: 10.1371/journal.pone.0013835. (ang.).
- ↑ Barnum Brown, Erich Maren Schlaikjer, The skeleton of Leptoceratops with the description of a new species, „American Museum novitates”, 1169, 1942 (ang.).
- ↑ L.A. Nessov, L.F. Kaznyshkina, G.O. Cherepanov, Mesozoic ceratopsian dinosaurs and crocodiles of central Asia, [w:] Bogdanova & Khozatskii, Theoretical and Applied Aspects of Modern Palaeontology, 1989, s. 144-154.
<ref> o nazwie „Machairasaurus”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.| Infrarzędy dinozaurów | |
|---|---|
| Era dinozaurów | |
| Dyscypliny powiązane |
