Cedr

Cedr

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	Euphyllophyta
Klad	rośliny nasienne
Rząd	sosnowce
Rodzina	sosnowate
Rodzaj	cedr
Nazwa systematyczna
{{{nazwa łacińska}}} Trew Cedr. Lib. Hist. (1): 6. 12 Mai-13 Oct 1757

{{Takson infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | alt grafiki = | grafika = | opis grafiki = | synonimy = | wikispecies = | nazwa łacińska = Nieznane pola: "systematyka_ref", "obrazek", "łacina", "typowy" oraz "opis obrazka".

Cedr (Cedrus Trew) – rodzaj długowiecznych drzew z rodziny sosnowatych. Cedry występują w rejonach górskich Azji i Afryki Północnej. Ich pierwotny areał to Himalaje i region śródziemnomorski. Rosną na wysokościach 1500-3200 m n.p.m. w Himalajach i 1000-2200 m w basenie Morza Śródziemnego.

W przeszłości lasy cedrowe bujnie porastały europejskie obszary basenu Morza Śródziemnego. Jednak wraz z rozwojem rolnictwa następowała ich degradacja i przekształcanie tych terenów na pastwiska dla owiec i kóz. Obecnie dąży się do odrodzenia tych zbiorowisk leśnych, co niejednokrotnie okazuje się niemożliwe.

Morfologia

Cedr libański (Cedrus libani)

Pokrój

Okazałe drzewa iglaste osiągające wysokość do 40 m, wyjątkowo do 60 m. Gałęzie mają szerokie i rozłożyste.

Liście

Igły osiągają długość 8-60 mm, wiecznie zielone.

Szyszki

Szyszki są cylindryczne, mają długość od 10 cm do 13 cm.

Gatunki

Według The Plant List do rodzaju cedr należą 3 gatunki

• Cedrus atlantica (Endl.) Manetti ex Carrière – cedr atlaski
• Cedrus deodara (Roxb. ex D.Don) G.Don – cedr himalajski
• Cedrus libani A.Rich. – cedr libański

Zastosowanie

• Drewno cedrowe używane było do budowy statków, w meblarstwie oraz w budownictwie. Służyło m.in. do budowy Pierwszej Świątyni Jerozolimskiej z X w p.n.e. i Świątyni Artemidy w Efezie (jednego z siedmiu cudów świata) z VI w p.n.e. Na skutek prowadzonej intensywnej eksploatacji gatunki te zostały bardzo wyniszczone, w wyniku czego w wielu krajach znalazły się pod ochroną. Drewno cedrowe stosuje się także na fornir, sklejkę, płyty wiórowe i pilśniowe, na deski i parkiet, na meble, do zabudowy wewnętrznej i zewnętrznej, na ramy, drzwi, okna. Dobre jest do toczenia i rzeźbienia, na ołówki, listwy, łódki sportowe i instrumenty muzyczne. Wykonuje się z niego również humidory (pudełka do cygar)
• Roślina ozdobna: cedry są często uprawiane jako drzewa ozdobne w krajach o łagodnym klimacie. W Polsce największy cedr libański (wysokość 21 m, średnica pnia 0,6 m) rośnie w Arboretum w Wojsławicach, zasadzony w 1965.

Drewno cedrowe

Ciekawostki

• Oferowany w handlu tzw. olej cedrowy pozyskiwany z tzw. "cedrowych orzeszków" tzw. "cedru syberyjskiego" w istocie nic z cedrami nie ma wspólnego. Jest to olej wytwarzany z nasion limby syberyjskiej (w języku rosyjskim nazywanej popularnie kедр сибирский).

Bibliografia

1. K. Browicz, J. Zielinski (1982), Chorology of trees and shrubs in south-west Asia and adjacent regions Vol. 1. Warszawa-Poznań
2. W. Seneta, J. Dolatowski (2007), Dendrologia, Wyd. Naukowe PWN
3. W. Seneta (1987), Drzewa i krzewy iglaste, PWN

Zobacz też

• "Las Bożych Cedrów" – rezerwat w Libanie wpisany na listę dziedzictwa światowego UNESCO