Cerkiew św. Dymitra w Czarnej (XVIII wiek)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cerkiew św. Dymitra w Czarnej
A-702 z dnia 27.09.1993
kościół filialny
Ilustracja
Elewacja południowa
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Czarna

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Parafia Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Brunarach

Wezwanie

św. Dymitra

Położenie na mapie gminy Uście Gorlickie
Mapa konturowa gminy Uście Gorlickie, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Czarna, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Czarna, cerkiew”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Czarna, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu gorlickiego
Mapa konturowa powiatu gorlickiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Czarna, cerkiew”
Ziemia49°31′24,7″N 21°04′35,9″E/49,523528 21,076639
Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew pw. św. Dymitra w Czarnej została zbudowana w 1764 r., przekształcona w 1. poł. XIX w. (m.in. wydłużono prezbiterium), remontowana w 1930 i w latach 90. XX w.

Jest to cerkiew łemkowska, typ północno-zachodni, wariant starszy, orientowana, drewniana, konstrukcji zrębowej. Układ przestrzenny uwarunkowany przez wymogi liturgii kościołów wschodnich, tworzą trzy składowe na osi licząc od wschodu : wydłużone prezbiterium oddzielone ikonostasem od szerszej nawy i babiniec na planach kwadratów[1]. We wschodniej, dobudowanej części prezbiterium zakrystia. Wieża konstrukcji słupowo-ramowej o pochyłych ścianach, z lekko nadwieszoną izbicą, przy niej od zachodu przedsionek. Słupy wieży obejmują babiniec.

Ściany obite gontem, izbica wieży szalowana pionowym deskowaniem, dachy blaszane. Dach nad prezbiterium kalenicowy, trójpołaciowy, nad nawą namiotowy, dwukrotnie łamany, z dodatkową kalenicą, która łączy go ze ścianą wieży, nad wieżą namiotowy. Nad wszystkimi częściami jednolite hełmy baniaste (większy nad wieżą, pozostałe mniejsze) z pseudolatarniami i żelaznymi krzyżami[2].


  • Elewacja frontowa
    Elewacja frontowa
  • Ikonostas
    Ikonostas
  • Widok od strony prezbiterium
    Widok od strony prezbiterium

W nawie i prezbiterium kopuły namiotowe, nad nawą wzmocniona ściągiem krzyżowym. Nad babińcem strop płaski. Polichromia ornamentalna i architektoniczna z 1. poł. XIX w. Kompletny, barokowy ikonostas z XVIII w. Na północnej ścianie ołtarzyk z ikoną Hodigitria z poprzedniego ikonostasu z XVII w. Na klejmach postacie proroków ze zwojami pism, wśród nich, u dołu, św. Anna i św. Joachim.

Obecnie budynek służy jako kościół filialny Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Czarnej parafii rzymskokatolickiej w Brunarach. Teren przy cerkwi otoczony murkiem kamiennym z bramką. Powyżej cerkwi na czynnym cmentarzu kilka dawnych nagrobków kamiennych.

  • Elewacja północna
    Elewacja północna
  • Cmentarz przycerkiewny
    Cmentarz przycerkiewny
  • Widok ogólny
    Widok ogólny

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Ignacy Tłoczek, Polskie Budownictwo Drewniane, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Ossolineum, 1980, s. 157, ISBN 83-04-00678-2.
  2. ↑ [http://www.drewniana.malopolska.pl/?page=obiekty&id=31 Czarna Cerkiew pw. św. Dymitra w Czarnej]. www.drewniana.malopolska.pl. [dostęp 2021-04-22].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Losy cerkwi w Polsce po 1944 roku, - praca zbiorowa, wyd. Reg. Ośr. Studiów i Ochr. Środowiska Kulturowego w Rzeszowie, 1997
  • Ryszard Brykowski, Łemkowska drewniana architektura cerkiewna, Ossolineum, Wrocław, 1986
  • M.A. Michniewscy, Marta Duda, Cerkwie drewniane Karpat, Rewasz, Pruszków, 2003

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Cerkwie w powiecie gorlickim

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cerkiew_św._Dymitra_w_Czarnej_(XVIII_wiek)&oldid=72083330”