Gorączka od ugryzienia szczura
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 | |
|---|---|
| DiseasesDB | |
| MeSH | |
Gorączka wywołana ugryzieniem szczura lub gorączka szczurza – grupa odzwierzęcych chorób zakaźnych wywoływanych zakażeniem śrubowcem mniejszym (spirilloza, sodoku) lub Streptobacillus moniliformis (streptobaciloza, gorączka Haverhill).
Etiologia[edytuj | edytuj kod]
Choroba jest zoonozą. Powodujące ją drobnoustroje występują w górnych drogach oddechowych gryzoni, przede wszystkim szczurów (także myszy i myszoskoczków). Choroba przenosi się głównie poprzez ugryzienie lub zadrapanie przez zakażone zwierzę[1].
S. moniliformis wywołuje odmianę choroby zwaną streptobacilozą. Gorączka Haverhill to odmiana występująca po spożyciu pożywienia, wody lub mleka zakażonego S. moniliformis[2][3]. Znane są także przypadki zakażenia S. moniliformis o nieznanym pochodzeniu[4].
S. minus przenosi się przez ugryzienie i powoduje odmianę choroby zwaną sodoku bądź spirillozą[1].
Głównym sprawcą gorączki w USA jest S. moniliformis, podczas gdy zakażenia S. minus występują głównie w Azji[1].
Objawy[edytuj | edytuj kod]
Choroba objawia się gorączką, wysypką, zapaleniem stawów. Rozwija się raptownie z gorączką, bólami głowy i mięśni, dreszczami, wymiotami, niekiedy adenopatią. Następnie, w ciągu kilku dni od gorączki, głównie na kończynach, pojawia się plamisto-grudkowa lub plamista wysypka. Ugryzienie goi się zazwyczaj szybko i bez powikłań. Nie występuje powiększenie okolicznych węzłów chłonnych ani owrzodzenie. W około 50% przypadków ma miejsce nieropne, wędrujące zapalenie stawów lub bóle stawowe. Nieleczona choroba przebiega z nawrotami przez średnio 3 tygodnie. Mogą wystąpić powikłania, takie jak: ropnie tkanek miękkich i narządów, zapalenia płuc, wsierdzia i mięśnia sercowego oraz opon mózgowych. Nieleczona choroba kończy się śmiercią w 7–10% przypadków[1].
W przypadku zarażenia S. minus, po początkowym zagojeniu miejsca ugryzienia, może się pojawić owrzodzenie oraz zapalenie i powiększenie okolicznych węzłów chłonnych. Wysypka ma postać charakterystycznych czerwonych lub fioletowych plamek[1].
Okres inkubacji choroby wynosi 3–10 dni (do 3 tygodni) dla S. moniliformis i 7–21 dni dla S. minus[1].
Diagnostyka[edytuj | edytuj kod]
S. moniliformis można izolować z próbek krwi, płynu stawowego, ropni czy próbek z miejsca ugryzienia. Drobnoustrój rośnie wolno na podłożach wzbogacanych krwią, surowicą czy płynem puchlinowym. Przy podejrzeniu zakażenia hodowlę prowadzi się do 3 tygodni[1].
S. minus nie udało się wyhodować na podłożach sztucznych, ale bakterię można uwidocznić w preparacie mikroskopowym krwi z użyciem ciemnego pola, a także przy zastosowaniu wysięku ze zmian lub materiału z węzłów chłonnych. Bakterię można także izolować z krwi, węzłów chłonnych lub zmian miejscowych po dootrzewnowym wszczepieniu materiału pobranego od pacjenta myszom lub świnkom morskim[1].
Leczenie[edytuj | edytuj kod]
W leczeniu stosuje się penicylinę G podawaną dożylnie lub domięśniowo. U pacjentów z zapaleniem wsierdzia powinno się stosować duże dawki penicyliny G podawane dożylnie przez co najmniej 4 tygodnie; początkowo pomocna może być także streptomycyna. U pacjentów z nadwrażliwością na ten antybiotyk można stosować doksycyklinę lub streptomycynę, jednak tej pierwszej nie powinno się podawać dzieciom do lat ośmiu, jeśli korzyści z terapii nie przewyższą ryzyka przebarwienia zębów[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze opisy choroby pochodzą z hinduskiego traktatu Ryszi Suśruty, Suśruta Samhita. Choroba znana była też w starożytnej Japonii jako sodoku. W czasach nowożytnych opisał ją jako jeden z pierwszych Eli Ives z Yale University. Patogen ją wywołujący odkrył praktykujący w Indiach Henry Vandyke Carter[5]. Kolejny opis przedstawił Hayari Miyake w 1899[6]. Pierwsza szczegółowo opisana epidemia gorączki Haverhill miała miejsce w 1926 roku w USA[2][3].
Klasyfikacja ICD10[edytuj | edytuj kod]
| kod ICD10 | nazwa choroby |
|---|---|
| ICD-10: A25 | Gorączka od ugryzienia szczura (gorączka szczurza) |
| ICD-10: A25.0 | Spirilloza, sodoku |
| ICD-10: A25.1 | Streptobaciloza, gorączka Haverhill |
| ICD-10: A25.9 | Gorączka od ugryzienia szczura bliżej nieokreślonego pochodzenia |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i 36. Gorączka od ugryzienia szczura (gorączka szczurza). W: Carol J. Baker: Choroby zakaźne u dzieci. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2009, s. 94-95. ISBN 978-83-200-3838-5.
- ↑ a b F. Parker, NP. Hudson. The Etiology of Haverhill Fever (Erythema Arthriticum Epidemicum).. „Am J Pathol”. 2 (5), s. 357-380.7, Sep 1926. PMID: 19969709.
- ↑ a b Edwin H. Place; Lee E. Sutton. Erythema arthriticum epidemicum (Haverhill fever). „Arch Intern Med”. 54 (5), s. 659-684, 1934.
- ↑ JN. Fordham, E. McKay-Ferguson, A. Davies, T. Blyth. Rat bite fever without the bite.. „Ann Rheum Dis”. 51 (3), s. 411-2, Mar 1992. DOI: 10.1136/ard.51.3.411. PMID: 1575596.
- ↑ Ralph D. Feigin: Textbook of pediatric infectious diseases. Philadelphia: Saunders, 2004, s. 1687. ISBN 0-7216-9329-6.
- ↑ Miyake H. Ueber die Rattenbisskrankheit. „Mitteilungen aus den Grenzgebieten der Medizin und Chirurgie”. 5, s. 231-262, 1899.
