Cmentarz wojenny nr 280 – Porąbka Uszewska
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
wojenny |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Liczba pochówków |
67 |
| Data ostatniego pochówku |
1915 |
| Architekt |
Robert Motka |
Położenie na mapie gminy Dębno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu brzeskiego  | |
 49°55′48,9″N 20°40′53,4″E/49,930250 20,681500
| |
Cmentarz wojenny nr 280 – Porąbka Uszewska – cmentarz z I wojny światowej znajdujący się we wsi Porąbka Uszewska w województwie małopolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Dębno. Jest jednym z 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W VIII okręgu brzeskim cmentarzy tych jest 52[1].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Znajduje się na oddzielnej kwaterze w obrębie dawnego cmentarza parafialnego. Z przystanku autobusowego w centrum Porąbki Uszewskiej prowadzi do niego asfaltowa szosa, która mostkiem przekraczająca potok Niedźwiedź i przechodzi obok Groty Matki Bożej z Lourdes w Porąbce Uszewskiej. Odległość ok. 500 m. Cmentarz znajduje się w zaroślach po lewej stronie tej szosy, w odległości ok. 100 m od niej[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pochowano tutaj żołnierzy armii austro-węgierskiej i rosyjskiej, którzy zginęli w walkach na okolicznych terenach w 1915. Po zwycięstwie połączonych sił austriackich i niemieckich w bitwie pod Krakowem i bitwie pod Limanową wojska rosyjskie wycofały się na wschód, broniąc linii kolejowej Przemyśl – Bochnia. W otaczających ją miejscowościach znajdowały się ich transzeje i okopy, szczególnie na wznoszących się w tej okolicy po jej południowej stronie wzgórzach Pogórza Wiśnickiego. Toczyły się tutaj zacięte walki, stąd też w miejscowościach wzdłuż tej linii kolejowej znajdują się liczne cmentarze wojenne[3]. Ogółem na cmentarzu w Porąbce Uszewskiej pochowano 67 żołnierzy, z nazwiska znanych jest 41; Wśród nich jest :
- 41 żołnierzy armii austro-węgierskiej
- 26 żołnierzy armii rosyjskiej[4].
Opis cmentarza[edytuj | edytuj kod]
Głównym elementem ozdobnym jest betonowa ściana pomnikowa zwieńczona dużym krzyżem. Zamontowana jest na niej tablica z nazwiskami 24 poległych żołnierzy. Oprócz tego są nagrobki w postaci betonowych stel zwieńczonych dużymi, ażurowymi, żeliwnymi krzyżami. Są 2 rodzaje tych krzyży; jednoramienne austriackie i dwuramienne rosyjskie. Na stelach zachowały się tabliczki z nazwiskami[1].
Losy cmentarza[edytuj | edytuj kod]
Austriacy budowali cmentarze wojenne jeszcze w czasie wojny. Miały być one miejscem patriotycznych spotkań. Po II wojnie ranga cmentarza w świadomości społeczeństwa i ówczesnych władz jednak zmalała. Cmentarz ulegał w naturalny sposób niszczeniu. Dopiero w latach 80. zaczęła narastać świadomość potrzeby ochrony[1].
Cmentarz w Porąbce Uszewskiej uległ w dużym stopniu zniszczeniu. Z oryginalnego ogrodzenia pozostały tylko betonowe słupki. Cmentarz został ostatnio odnowiony, a niszczące go krzewy i drzewa usunięto. Jest też na bieżąco pielęgnowany. Poniżej jego dolnego końca znajduje się nagrobek żołnierza radzieckiego pochowanego tutaj w 1945. Była na nim gwiazda, która jednak znikła[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne. Tom III. Bochnia-Limanowa-Brzesko. Rewasz, 1998. ISBN 83-85557-52-0.
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2013-10-10].
- ↑ Dąbrowski Jan: Wielka Wojna 1914- 1918. Trzaska, Evert i Michalski /reprint-Wydawnictwo KURPISZ s.c., 1937/ reprint 2000. ISBN 83-87621-72-2.
- ↑ Jerzy J. P. Drogomir: Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918). Tom 2. Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie, 2002. ISBN 83-85988-57-2.
- ↑ Porąbka Uszewska - Cmentarz nr 280. [dostęp 2013-11-08].
