Cmentarz wojenny nr 4 – Grab
 nr rej. A-295 z dnia 13 lipca 1993[1]
| |
.jpg) Widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
wojenny |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Powierzchnia cmentarza |
1809 m² |
| Liczba pochówków |
143 |
| Liczba grobów |
53 |
| Liczba kwater cmentarnych |
31 |
| Architekt | |
Położenie na mapie gminy Krempna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu jasielskiego  | |
 49°25′37,7″N 21°26′40,1″E/49,427139 21,444472
| |
Cmentarz wojenny nr 4 – Grab – zabytkowy cmentarz z I wojny światowej zaprojektowany przez Dušana Jurkoviča, znajdujący się w miejscowości Grab w gminie Krempna w powiecie jasielskim. Jeden z ponad 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. Należy do I Okręgu Cmentarnego Nowy Żmigród.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Cmentarz położony na wzgórzu, po zachodniej stronie drogi z Ożennej do granicy państwowej ze Słowacją. Rozplanowany na planie czworoliścia rozdzielonego małymi trójkątnymi wypustkami[2]. Naprzeciw wejścia głównego zbudowanego z ciosanego kamienia znajduje się rekonstrukcja pierwotnego pomnika w kształcie wieży kościoła łemkowskiego. Obecny pomnik jest mniejszy i uproszczony, został postawiony w czasie rekonstrukcji w 1995. Zachowała się oryginalna tablica z napisami wyrytymi w piaskowcu[3]:
| „Chcecie zważyć ofiary tej wojny? Do sławy i honoru na jednej szali Dołóżcie jeszcze odrodzoną duszę narodu, a szala i tak uniesie się lekko do góry” |
oraz
| „Odrodzenie duszy narodu Wznosi się ponad cierpienie. Boże, zlituj się nad naszą ofiarą I pozwól potomnym Wznieść się tym zwycięstwem ponad groby” |
oraz pamiątkowa tablica z okresu rekonstrukcji:
„Ten cmentarz żołnierski nr 4 odnowiony został w latach 1992–1995 przy współpracy polsko-austriackiej, w szczególności z udziałem gminy Krempna i żołnierzy 54 Pułku Obrony Kraju ze Styrii”.
Cmentarz jest otoczony zniszczonym murem kamiennym. Łączna jego powierzchnia zajmuje ponad 1800 m². Zachowany w dobrym stanie i zadbany.
-
Widok na pomnik główny -
Tablica z 1995 -
Fragment cmentarza z bramą
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Na cmentarzu pochowano w 53 grobach pojedynczych oraz 31 mogiłach zbiorowych 143 żołnierzy:
- 106 Austriaków z 18 Pułku Piechoty, 27 Pułku Piechoty, 36 Pułk Piechoty, 43 Pułk Piechoty, 5 Pułk Piechoty k.k. Landwehry, 11 Pułk Piechoty k.k. Landwehry,
- 37 Rosjan, z których jednego przynależność pułkowa jest znana: 191 (191-й пехотный Ларго-Кагульский полк) pułku piechoty,
poległych w listopadzie i grudniu 1914 oraz w pierwszych miesiącach 1915[3].
Cmentarz jest obiektem Szlaku Frontu Wschodniego I Wojny Światowej na obszarze województwa podkarpackiego[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2018-04-30].
- ↑ Karta zabytku [online], zabytek.pl [dostęp 2023-02-05] (pol.).
- ↑ a b Oktawian Duda: Cmentarze I Wojny Światowej w Galicji Zachodniej 1914–1918 – Studia i materiały. Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu, Warszawa 1995, s. 109.
- ↑ Grab – strona szlaku. [dostęp 2015-10-21].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jerzy Drogomir: Polegli w Galicji Zachodniej 1914–1915 (1918). Wykazy poległych, zmarłych i pochowanych na 400 cmentarzach wojskowych w Galicji Zachodniej. Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie tom I, 1999, s. 210. ISBN 83-85988-26-2.
- Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne, tom I. Beskid Niski i Pogórze. Warszawa – Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 1995, s. 31–32. ISBN 83-85557-20-2.