Edward Czuruk

Edytuj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Mathiasrex (dyskusja | edycje) o 09:57, 23 kwi 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Edward Stanisław Czuruk
Ilustracja
Edward Czuruk w mundurze majora
pułkownik żandarmerii pułkownik żandarmerii
Data i miejsce urodzenia

13 października 1895
Sumówka

Data i miejsce śmierci

25 stycznia 1981
Wielka Brytania

Przebieg służby
Lata służby

1915-1949

Siły zbrojne

Legiony Polskie
Wojsko Polskie
Armia Krajowa

Jednostki

II Brygada Legionów Polskich
1 Dywizjon Żandarmerii
Kompania Zamkowa

Stanowiska

zastępca komendanta miasta Warszawy
szef referatu w KG AK
dowódca żandarmerii
Bazy Armii Polskiej na Wschodzie
4 Grupy Dywizyjnej

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa
obrona Warszawy

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Waleczności (Austro-Węgry) Medal Waleczności (Austro-Węgry) Krzyż Wojskowy Karola Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Oficer Orderu Korony Rumunii Order Krzyża Orła III Klasy (Estonia) Order Krzyża Orła IV Klasy (Estonia) Komandor Orderu Avis (Portugalia) Komandor Orderu Leopolda II (Belgia)
Multimedia w Wikimedia Commons

Edward Stanisław Czuruk (ur. 13 października 1895[1], zm. 25 stycznia 1981 w Wielkiej Brytanii) – pułkownik żandarmerii , odznaczony Krzyżem Srebrnym Virtuti Militari[2].

Życiorys

Edward Stanisław Czuruk urodził się 13 października 1895 roku, w rodzinie Jerzego i Franciszki z Bętkowskich. Był młodszym bratem Ottona (1887-1945) i Bronisława (1888-1943).

Od kwietnia 1915 roku, jako podoficer, pełnił służbę w Komendzie Żandarmerii Polowej przy c. i k. Komendzie II Brygady Legionów na terenie Besarabii[3]. Do 14 marca 1917 roku, w stopniu plutonowego żandarmerii, był komendantem Posterunku Żandarmerii Polowej przy Domu Ozdrowieńców w Kamieńsku. Następnie pełnił służbę w Posterunku Żandarmerii Polowej przy c. i k. Komendzie II Brygady Legionów. 4 sierpnia 1917 roku został komendantem tego posterunku.

30 lipca 1920 roku został mianowany z dniem 1 maja 1920 roku porucznikiem w żandarmerii[4]. W czasie wojny z bolszewikami dowodził 5 plutonem Żandarmerii Wojskowej[5]. Wyróżnił się w obronie Płocka, za co wraz z rotmistrzem żandarmerii Czesławem Smoczyńskim został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[6].

Po zakończeniu wojny kontynuował służbę w 1 Dywizjonie Żandarmerii w Warszawie[7][8]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 68. lokatą w korpusie oficerów żandarmerii[9]. W 1923 roku był dowódcą Plutonu Żandarmerii „Warszawa II”[10].

W lipcu 1926 został dowódcą plutonu żandarmerii w składzie Kompanii Zamkowej. W październiku tego samego roku, wskutek interwencji gen. bryg. Kordiana Józefa Zamorskiego, dowodzony przez niego pododdział został wyłączony ze struktury kompanii, podporządkowany bezpośrednio szefowi Gabinetu Wojskowego Prezydenta RP i przemianowany na Zamkowy Pluton Żandarmerii. 18 lutego 1928 roku został awansowany na majora ze starszeństwem z 1 stycznia 1928 roku i 4. lokatą w korpusie oficerów żandarmerii[11].

Z dniem 1 maja 1928 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy Oddziału Zamkowego, pozostając w ewidencji kadry oficerów żandarmerii[12][13][14]. W czerwcu 1934 otrzymał przeniesienie z Gabinetu Wojskowego Prezydenta RP do Komendy Miasta Warszawa, w której objął funkcję kierownika Referatu Bezpieczeństwa z równoczesnym, czasowym, powierzeniem mu obowiązków zastępcy komendanta miasta[15]. Na stanowisku zastępcy komendanta miasta pozostał do wybuchu II wojny światowej[16]. 1 stycznia 1936 został awansowany na podpułkownika[17]. Podczas kampanii wrześniowej brał udział w obronie Warszawy służąc w stołecznym garnizonie.

Do 1939 zamieszkiwał przy ulicy Fryderyka Chopina 16 w Warszawie[18].

W czasie okupacji niemieckiej prowadził działalność konspiracyjną w szeregach Armii Krajowej. Był oficerem Oddziału II Informacyjno-Wywiadowczego Komendy Głównej Armii Krajowej. Kierował Referatem "Generalna Gubernia" o kryptonimie "Arkadiusz". Po upadku powstania warszawskiego trafił do niewoli niemieckiej, do Oflagu II C Woldenberg. W styczniu 1945 wraz z innymi jeńcami został ewakuowany w głąb Niemiec. 22 marca osadzono go w Oflagu VII A Murnau.

Po wyzwoleniu obozu przez wojska amerykańskie został skierowany do Włoch i wcielony do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie[19]. Dowodził żandarmerią Bazy II Korpusu Polskiego i 2 Warszawskiej Dywizji Pancernej. Po przeniesieniu II KP do Wielkiej Brytanii i utworzeniu Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia dowodził żandarmerią 4 Grupy Dywizyjnej. 15 listopada 1948 roku, po likwidacji Inspektoratu Żandarmerii PKPR, kierował działalnością pozostałych pododdziałów żandarmerii[20]. Służbę wojskową zakończył w marcu 1949, a następnie został zdemobilizowany.

Do śmierci w 1981 pozostał na emigracji. Przez polskie władze na uchodźstwie został awansowany na pułkownika w korpusie oficerów żandarmerii[2][21]. Był honorowym prezesem Zarządu Koła Oddziałowego Stowarzyszenia Polskich Kombatantów Nr 106 „Żandarm” w Londynie.

Jego pierwszą żoną była od 1921 do 1935 Maria z domu Łączkowska (rozwód), z którą miał synów Jerzego (ur. 1922) i Edward (ur. 1924). Drugą żoną została w 1935 Krystyna z domu Jeleniewska (1908-1965), córką właścicieli majątku Osiny.

Wraz z drugą żoną został pochowany na Cmentarzu Gunnersbury w Londynie.

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 340. Ten sam rok urodzenia podano w Spisie oficerów służących czynnie w dniu 1 czerwca 1921 roku, na Liście starszeństwa oficerów zawodowych z 1922 roku oraz w Rocznikach oficerskich z 1928 i 1932 roku. Barbara Konarska-Pabiniak podała, że pułkownik Czuruk urodził się w 1896 roku. Ten sam rok urodzenia podano w internetowym Wykazie Legionistów Polskich 1914-1918. Na nagrobku pułkownika Czuruka wyryto rok urodzenia „1897”.
  2. ↑ a b c d e f g h Barbara Konarska-Pabiniak: Edward Stanisław Czuruk – bohater obrony płocka w 1920 r. Nieznane losy rodziny. „Notatki Płockie” 2011 nr 3/228, s. 10-11
  3. ↑ Jan Suliński, Żandarmeria Wojskowa w latach 1918-1947 ... s. 76, 77.
  4. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 31 z 18 sierpnia 1920 roku, poz. 779.
  5. ↑ Michał Trubas, Żandarmeria Wojska Polskiego w obronie Ziemi Płockiej w 1920 r., "Notatki płockie", 1/206, 2006, s. 27. Pluton "Płock" nie był pododdziałem Żandarmerii Polowej.
  6. ↑ a b Dekret Wodza Naczelnego L. 3071 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 41, s. 1609)
  7. ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z 24 września 1921 roku, s. 401, 592.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 960, 966.
  9. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 293.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1053, 1064.
  11. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 21 lutego 1928 roku, s. 49.
  12. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 20.
  13. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 672, 675.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 288, 417.
  15. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku.
  16. ↑ Wierzbicki 1990 ↓, s. 20.
  17. ↑ Konarska-Pabiniak 2011 ↓.
  18. ↑ Książka telefoniczna 1939. genealogyindexer.org, 1939. [dostęp 2016-04-06].
  19. ↑ Wierzbicki 1990 ↓, s. 69.
  20. ↑ Wierzbicki 1990 ↓, s. 162.
  21. ↑ Wierzbicki 1990 ↓, s. 186, 189.
  22. ↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277.
  23. ↑ a b c Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 13/1934, s. 231
  24. ↑ Eesti Vabariigi teenetemärgid. president.ee. [dostęp 2014-10-23]. (est.).
  25. ↑ Eesti Vabariigi teenetemärgid. president.ee. [dostęp 2014-11-12]. (est.).
  26. ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 20, 11 listopada 1936. 
  27. ↑ Cidadãos Estrangeiros Agraciados com Ordens Portuguesas. ordens.presidencia.pt. [dostęp 2015-05-13]. (port.).

Bibliografia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Edward_Czuruk&oldid=53276828”