Jorunna parva
| Jorunna parva | |||
| (Baba, 1938) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Jorunna parva | ||
| Synonimy | |||
| |||
Jorunna parva – gatunek morskiego ślimaka z rzędu nagoskrzelnych i rodziny Discodorididae. Zamieszkuje przybrzeżne wody zachodniego Oceanu Spokojnego oraz zachodniej części Oceanu Indyjskiego. Ze względu na przypominający królika wygląd zyskał w 2015 dużą popularność w mediach społecznościowych.
Taksonomia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten został po raz pierwszy opisany przez malakologa Kikutarō Babę w 1938 roku pod nazwą Thordisa parva[1][2]. Jako miejsce typowe wskazał on Seto w dawnej prowincji Kii w Japonii. Do rodzaju Jorunna przenieśli go w 2008 roku Yolanda Ester Camacho-García i Terrence M. Gosliner, dokonując także jego redeskrypcji[3].
Ślimak ten spotykany jest w wodach południowej Japonii (z wyspami Riukiu włącznie)[3], Korei[4], Tajwanu[5], Filipin, Indonezji, Papui-Nowej Gwinei, Palau, zachodniopacyficznej części Australii, Seszeli, Tanzanii i Południowej Afryki[3][4]. Zwykle nie schodzi poniżej 20–25 m p.p.m.[6]
Część specjalistów uważa, że ze względu na porozrywany zasięg i znaczne różnice w ubarwieniu część populacji klasyfikowanych jako J. parva może w rzeczywistości należeć do innych gatunków[7].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Ślimak o wydłużonym, owalnym w zarysie ciele[3]. Osiąga długość od 10 do 27 mm i szerokość od 13 do 21 mm[4]. Część głowową ma słabo wyodrębnioną, zaopatrzoną w parę wydłużonych, palcowatych czułków gębowych oraz w parę rinoforów o niskich osłonkach i 14–15 blaszkach (lamellach). Wierzch ciała (notum) pokrywają liczne, wysokie, czułkowate brodawki (łac. caryophyllidia) o różnych kształtach i rozmiarach[3], długości około 80–210 μm[4]. Większe z nich są liściowate, rozmieszczone rzadko i jednorodnie, zaś mniejsze są wydłużone i rozmieszczone gęściej. Brodawki te mają stożkowate części nasadowe, a na wierzchołkach długie kolce (spikule), otaczające małe, zaokrąglone, orzęsione guzki. W tyle wierzchniej strony ciała leży otwór odbytowy otoczony wianuszkiem skrzeli wtórnych, zbudowanych z 6–7 dwupierzastych listków skrzelowych. Przedni brzeg nogi jest wcięty[3].
Opis najczęściej występującego ubarwienia podali Y.E. Camacho-García i T.M. Gosliner. Wierzch ciała ma barwę ciemnożółtą przez ciemnopomarańczową do ciemnobrązowej[3][4]. Wyższe z czułkowatych brodawek są ciemnobrązowe. Rinofory mają jasnożółte części osiowe i ciemne buławki lub buławki ciemnobrązowe, a części osiowe jasnożółte. Skrzela wtórne są jasnożółte u nasady i ciemnobrązowe u szczytu lub mają ciemnobrązowe części osiowe i jasnożółte listki. Barwa wargi górnej i czułków gębowych jest jasnożółta, przy czym ta pierwsza może mieć dwie pary brązowych kropek po bokach. Wokół brzegów płaszcza rozmieszczone są duże, białe gruczoły. Noga ma wierzch z ciemnobrązowymi: linią środkową i kropkami po bokach[3]. Istnieją także formy o środku grzbietowej strony ciała lub całej tej stronie opalizująco białej i czarnych lub ciemnych: listkach skrzelowych, wierzchołkach rinoforów oraz kropkach na brodawkach i bokach wierzchniej strony ciała[3][4][8]. Zabarwienie u niektórych osobników może nawet mieć odcień zielonkawy[9].
Warga górna ma gładki oskórek. Tarka zaopatrzona jest w 17–20 rzędów zębów. Ich wzór to 15.0.15 lub 18.0.18, co oznacza, że w każdym rzędzie brak zęba centralnego i obecnych jest 15 lub 18 zębów lateralnych w obu połowach rzędu (półrzędach). Najbardziej wewnętrznie położone z zębów są hakowate, wydłużone i nieząbkowane. Te położone w środkowych częściach półrzędów również są hakowate i pozbawione wyraźnych guzków. Najbardziej zewnętrzne zęby są mniejsze, słabiej hakowate niż poprzednie, a pięć spośród nich jest grzebieniastych. Narządy rozrodcze charakteryzuje długi i zakrzywiony gruczoł obojnaczy (ampulla) rozgałęziający się na krótki jajowód i przypłaszczoną, pośrodku zagiętą, podzieloną na dwie sekcje prostatę. Prostata łączy się z krótkim, zagiętym przewodem nasiennym, rozszerzającym się w krótką część wytryskową, uchodzącą do jednego przedsionka z krótką, nieuzbrojoną pochwą. Prącie pozbawione jest haków. Gruczoły dodatkowe są dużych rozmiarów, poskręcane, zaopatrzone w spiczasty kolec kopulacyjny o długości około 477 μm, połączone z przedsionkiem. Torebka kopulacyjna jest owalna, jednym przewodem połączona z długim przewodem macicy i gruszkowatym, mniejszym od niej zbiornikiem nasiennym, zaś drugim przewodem połączona z rozszerzoną, proksymalną częścią pochwy[3].
Biologia[edytuj | edytuj kod]
Jak inne nagoskrzelne J. parva są hermafrodytami, co oznacza, że produkują zarówno plemniki, jak i komórki jajowe. Nie mogą same zapładniać swoich jaj[9]. Jaskrawe, kontrastowe barwy tego ślimaka pełnią funkcję ostrzegawczą. Jego ciało jest silnie toksyczne. Zawarte w nim trucizny pochodzą z gąbek stanowiących jego pożywienie[8].
W kulturze[edytuj | edytuj kod]
Ślimaki te doświadczyły gwałtownego wzrostu popularności na Twitterze w Japonii w 2015 roku[10], choć w akwarystyce wykorzystywane były już wcześniej[6]. Media anglojęzyczne ochrzciły je mianem „sea bunnies”[8][7], a polskojęzyczne „morskich króliczków”[6] lub „morskich królików”[11]. Nazwy te zawdzięczają licznym cechom przywodzącym na myśl królika, co tyczy się zwłaszcza ich okazów o białym ubarwieniu. Ich rinofory przypominają królicze uszy, a ich czułkowate brodawki – futro, choć wszystkie te narządy służą w rzeczywistości chemorecepcji (odpowiadają za zmysły węchu i smaku)[7][9]. Z kolei otaczające odbyt skrzela wtórne przywodzić mogą na myśl króliczy ogon (omyk)[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ K. Baba. Opisthobranchia of Kii, Middle Japan. „Journal of the Dept. of Agriculture, Kyushu Imperial University”. 6 (1), s. 1–19, 1938.
- ↑ Philippe Bouchet: Jorunna parva. [w:] MolluscaBase [on-line]. World Register of Marine Species, 2018. [dostęp 2019-01-18].
- ↑ a b c d e f g h i j Y.E. Camacho-García, T.M. Gosliner. Systematic revision of Jorunna Bergh, 1876 (Nudibranchia: Discodorididae) with a morphological phylogenetic analysis. „Journal of Molluscan Studies”. 74 (2), s. 143–181, 2008. DOI: 10.1093/mollus/eyn002.
- ↑ a b c d e f Daewui Jung, Jongrak Lee, Chang-Bae Kim. New Records of Four Doridoidean Nudibranchs from Korea. „Animal Systematics, Evolution and Diversity”. 29 (2), s. 191–197, 2013. DOI: 10.5635/ASED.2013.29.2.191.
- ↑ Hsin-Drow Huang, Yung-chun Tsai, Cheng-Kuang Chen, Ho-Tien Hung, Jung-Chi Chen, Harry Lin, Kwen-Shien Lee. Diverse Opisthobranchs and Polyclad Flatworms in Houwan, Kenting National Park, Southern Taiwan. „Coll. and Res”. 28, s. 55–65, 2015.
- ↑ a b c d Dagmara Trembicka-Brzozowska: Japończycy oszaleli na punkcie... morskich króliczków. [w:] Wyborcza.pl [on-line]. Agora SA, 22 lipca 2015. [dostęp 2019-01-19].
- ↑ a b c Craig McClain: The Science of Sea Bunnies: You’ll Never Believe The Top Ten List We Created To Get You To Visit Our Website. [w:] Deep Sea News [on-line]. 19-07-2015. [dostęp 2019-01-19].
- ↑ a b c Jane J. Lee: Meet the Adorable "Sea Bunny" Taking Over the Internet. [w:] National Geographic [on-line]. National Geographic Society, 2015-07-23. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-18)].
- ↑ a b c Margaret Badore: The adorable science behind the “sea bunny”. [w:] treehugger [on-line]. Narrative Content Group, 2015-07-20. [dostęp 2019-01-19].
- ↑ Landess Kearns: Fluffy Bunny Sea Slugs Make Us Want To Cuddle Them. [w:] HuffPost News [on-line]. Oath Inc, 2015-07-15. [dostęp 2019-01-19].
- ↑ Weekendowa ciekawostka: królik morski hitem na świecie. [w:] Gospodarka morska.pl [on-line]. 2015-07-17. [dostęp 2019-01-19].