Kościół św. Jana Chrzciciela w Legnicy

Kościół św. Jana Chrzciciela
w Legnicy
	576/745 z dnia 23.09.1960
	kościół klasztorny
	; Kościół św. Jana Chrzciciela w Legnicy; litografia Roberta Geisslera, ok. 1866-1893
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Legnica
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	rzymskokatolicka św. Jana Chrzciciela w Legnicy
Wezwanie	św. Jana Chrzciciela
Historia
Data zakończenia budowy	1714-27
Data poświęcenia	1720
Aktualne przeznaczenie	kościół parafialny
Dane świątyni
Architekt	Jan Knoll
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
Wieża kościelna; • liczba wież	; 2
Organy; • liczba głosów; • liczba manuałów	; 33; 2
	Położenie na mapie Legnicy Kościół św. Jana Chrzciciela; w Legnicy
	Położenie na mapie Polski Kościół św. Jana Chrzciciela; w Legnicy
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Kościół św. Jana Chrzciciela; w Legnicy
	51°12′32″N 16°09′31″E/51,208889 16,158611
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół św. Jana Chrzciciela w Legnicy – barokowy kościół w Legnicy zbudowany w pierwszej połowie XVIII wieku.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Początki kościoła sięgają czasów księcia Kazimierza Odnowiciela. W 1284 należał on już do franciszkanów. W 1294 rozpoczęła się budowa świątyni murowanej (ceglanej) z fundacji księcia Henryka V Brzuchatego, a także mieszczan legnickich. Obiekt ten został powiększony około 1341 dzięki wsparciu Wacława I legnickiego. W 1522 świątynię zagarnęli protestanci. Od 1548 był kościołem grzebalnym (dworskim) i przeniesiono tutaj zwłoki i nagrobki książąt z innych, burzonych w XVI wieku kościołów legnickich. Od 1566 był kościołem kalwińskim, gdyż wyznanie to przyjęli ostatni śląscy Piastowie. W latach 1677-1679 prezbiterium kościoła zostało przebudowane na mauzoleum rodzinne przez księżną Ludwikę, matkę ostatniego Piasta śląskiego, Jerzego Wilhelma^[3].

W czasie kontrreformacji obiekt przekazano zakonowi jezuitów, którzy w latach 1700-1706 wznieśli od zachodu swoje kolegium. W 1714 zburzono stary kościół, ponieważ był w złym stanie technicznym. Zachowano tylko prezbiterium z mauzoleum Piastów^[3]. Obecna świątynia została zbudowana w latach 1714-1727 w miejscu starego kościoła.

Obiekt stanowił w XVIII wieku część kompleksu zabudowań kolegium jezuickiego. Uległ poważnym zniszczeniom podczas katastrofy budowlanej w 1744, kiedy to na skutek błędów w sztuce budowlanej runęła konstrukcja dachowa i sklepienie nawy^[3]. Odbudowany na początku XIX wieku służył jako świątynia parafii rzymskokatolickiej w Legnicy^[4]. W 1947^[3] przekazany został, wraz z przyległymi budynkami klasztornymi, zakonowi franciszkanów, który usunął uszkodzenia wojenne. W 1966 uległ uszkodzeniu na skutek pożaru, m.in. spłonął hełm wieży zachodniej (odbudowano go w 1978). W latach 60. i 70. XX wieku był gruntownie wyremontowany. W 1969 od strony zachodniej dobudowano większą zakrystię, a w 1979 odnowiono wnętrze. W latach 1981-1982 odnowiono elewację i pokryto dach blachą miedzianą^[3].

Architektura i wyposażenie[edytuj | edytuj kod]

Kościół barokowy założony na planie prostokąta. Z monumentalną dwuwieżową fasadą od strony południowej i z półkolistą absydą od północy. Długość wnętrza świątyni wynosi 60 metrów, szerokość ok. 30 metrów, a wysokość nawy ok. 25 metrów.

Wnętrze kościoła ma układ halowy z rzędami kaplic otwartych do środka. Ołtarz główny w kościele pochodzi z lat 1880-1881 i został wykonany w stylu neorenesansowym. Uzupełniony jest posągami i rzeźbami z XVIII wieku. Ołtarze boczne świątyni umieszczone w kaplicach pochodzą z dawnych kościołów klasztornych bernardynów i benedyktynek w Legnicy. Ambona jest barokowa z XVIII wieku; organy z 1858 r.; chrzcielnica z 1912 r.

Do wschodniej ściany kościoła przylega dawne prezbiterium gotyckiego kościoła kalwińskiego, które od XVI wieku pełniło funkcje nekropolii Piastów, a w latach 1677-1679 zostało przebudowane z fundacji Ludwiki Anhalckiej na mauzoleum ostatnich książąt legnicko-brzeskich.

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Kościół św. Jana Chrzciciela oraz kolegium jezuickie na rysunku Friedricha Bernharda Wernera, ok. 1750-1775
Barokowa fasada świątyni - widok współczesny
Wnętrze świątyni

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. [dostęp 2010-18-04].
↑ Legnica – Kościół św. Jana Chrzciciela (Franciszkanie). Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2014-07-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-10)]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e praca zbiorowa, Jubileusz 700-lecia przyjścia Franciszkanów do Legnicy 1284-1984, Prowincja Krakowska Franciszkanów, Kraków, 1984, s. 24-25
↑ JanuszJ. Czerwiński JanuszJ., RyszardR. Chanas RyszardR., Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 329 .

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

[1] Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. [dostęp 2010-18-04].

[2] Legnica – Kościół św. Jana Chrzciciela (Franciszkanie). Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2014-07-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-10)]. (pol.).

[legn-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e praca zbiorowa, Jubileusz 700-lecia przyjścia Franciszkanów do Legnicy 1284-1984, Prowincja Krakowska Franciszkanów, Kraków, 1984, s. 24-25

[dolnyslask-4] JanuszJ. Czerwiński JanuszJ., RyszardR. Chanas RyszardR., Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 329 .

[1]

[2]

[3]

[4]