Kościół Zwiastowania w Balzan

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół Zwiastowania
w Balzan
Il-Knisja Parrokjali tal-Lunzjata
Kościół parafialny
Ilustracja
Państwo

 Malta

Miejscowość

Balzan

Adres

36, Triq Idmejda

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Archidiecezja

maltańska

Wezwanie

Zwiastowania Pańskiego

Położenie na mapie Malty
Mapa konturowa Malty, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Zwiastowaniaw Balzan”
Położenie na mapie Morza Śródziemnego
Mapa konturowa Morza Śródziemnego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Zwiastowaniaw Balzan”
Ziemia35°53′55″N 14°27′05″E/35,898611 14,451389
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Kościół parafialny Zwiastowania Pańskiego (malt. Il-Knisja Parrokjali tal-Lunzjata, ang. The Parish Church of the Annunciation) – rzymskokatolicki kościół parafialny, znajdujący się w wiosce Balzan na Malcie.

Ustanowienie parafii[edytuj | edytuj kod]

Wioska Balzan zawsze należała do parafii w Birkirkara; posługa kapłańska udzielana była przez księży z kościoła parafialnego[1].
Kiedy 1 lutego 1575 biskup Pietro Dusina odwiedził wioskę, liczba jej mieszkańców wynosiła 300 osób. Gdy 19 marca 1655 biskup Miguel Juan Balaguer Camarasa odwiedził Balzan, mieszkańcy przekazali mu list z prośbą o oddzielenie ich wioski od parafii Birkirkara, i ustanowienie jej niezależną parafią. 14 sierpnia 1655 biskup podniósł Balzan do statusu niezależnej parafii[1][2]. Pierwszym kościołem parafialnym została dzisiejsza kaplica Zwiastowania, której początki sięgają XV wieku[3], zaś pierwszym proboszczem Adrian Zarb, ksiądz z kościoła w Birkirkara[1].

Budowa nowego kościoła[edytuj | edytuj kod]

Liczba mieszkańców wioski wzrastała, w roku 1667 było 550 mieszkańców, i dotychczasowy kościół parafialny nie mógł wszystkich pomieścić. Drugim proboszczem parafii był od pięciu lat ks. Dominic Ellul, który postanowił zbudować większą świątynię[1].

W dniu, w którym miał zostać położony kamień węgielny pod nowy kościół, Malta była bez biskupa. Te okoliczności sprawiły, że zaszczytu tego dostąpił proboszcz, ks. Dominic Ellul. Wśród wielkiej radości mieszkańców Balzan oraz gości z innych parafii, kamień węgielny został położony 23 grudnia 1669[1][2]. Budowa nowej świątyni trwała 25 lat. W końcu, 23 stycznia 1695 kościół został pobłogosławiony przez biskupa Davide Cocco Palmieri, zaś konsekracji dokonał 7 października 1781 arcybiskup Vincenzo Labini[1].

Architektura i otoczenie[edytuj | edytuj kod]

Kościół jest skromny, zbudowany jest na planie krzyża łacińskiego, typowym dla wielu kościołów na Malcie[4][5]. Pierwotny projekt kościoła jest przypisywany Francesco Buonamici, ze względu na styl budynku, oraz zaangażowanie Buonamici w tym czasie w wielu innych projektach kościelnych[5]. Całość zbudowana w stylu toskańskim[6], styl fasady można określić jako przedbarokowy[7][8]. Jest ona prosta, symetryczna i gładka. Główne wejście, umieszczone od strony zachodniej, okolone jest dwoma pilastrami i gzymsem, nad którym znajduje się nisza z posągiem Matki Bożej[1].

Dzwonnica kościoła parafialnego w Balzan.

Ponad niszą, jako jedyne od frontu źródło doświetlenia wnętrza, umieszczone jest okrągłe okno z rozetą. Cała fasada okolona jest parą pilastrów po każdej stronie, wspierających segmentowy naczółek[5], zwieńczony kamiennym krzyżem[1].

Dzwonnica[edytuj | edytuj kod]

Kościół ma tylko jedną dzwonnicę[6]. Zbudowana w roku 1708, w południowo-zachodnim narożniku transeptu, z boniowanymi pilastrami w górnej części, zakończona jest dachem wieżowym[5]. Jest wyposażona w sześć dzwonów, wykonanych w Annecy we Francji przez firmę odlewniczą Fonderie Paccard. Największy dzwon waży około 4 ton i plasuje się na trzecim miejscu na Malcie, po Birkirkara i katedrze św. Jana. Dzwon został pobłogosławiony i zainstalowany w styczniu 1949[1]. Wieża służy jako charakterystyczny punkt orientacyjny w obrębie historycznego rdzenia wioski[5].

Zegar elektryczny wyprodukowany przez Petit & Fritsen Ltd. z Holandii został zainaugurowany 25 grudnia 1970. Zastąpił on stary, wykonany w 1744 roku przez maltańskiego zegarmistrza Pietro Tanti[1].

Plac przed kościołem[edytuj | edytuj kod]

Teren przed kościołem okala cementowa balustrada, wykonana w 1937 roku przez Josepha Galeę. Widzimy tutaj cztery kamienne posągi. Dwie rzeźby, przedstawiające Matkę Bożą i Archanioła Gabriela, zostały wykonane przez Sigismondo Dimecha w roku 1802. Pozostałe rzeźby, św. Piotra i św. Pawła, zostały wykonane w 1716 roku, i pierwotnie stały w apsydzie, a później zostały przeniesione na obecne miejsce[1].

Wnętrze kościoła[edytuj | edytuj kod]

Kościół ma kształt krzyża łacińskiego, z nawą, transeptem i prezbiterium z apsydą. Ma długość 37 m, szerokość (w transeptach) 28 m, szerokość nawy wynosi 8,4 m. Architektura wnętrza jest w stylu doryckim[6], ołtarze są w stylu korynckim, poza dwoma w stylu kompozytowym[1]. Malowidła na stropie prezbiterium wykonane zostały częściowo przez Guiseppe Calì, a częściowo przez Emvina Cremonę[4].

Kopuła[edytuj | edytuj kod]

Ponad ołtarzem głównym góruje wspaniała kopuła[6], postawiona na ośmiobocznym bębnie, z oknami na jego ścianach, oraz latarnią na szczycie. Jej budowę rozpoczęto przed 1699[7], zakończono zaś w 1707[1]. Kopuła zbudowana jest w stylu jońskim. Wsparta jest na ośmiu rzeźbionych w kamieniu pół-kariatydach, co czyni ją unikalną na Malcie. Malowidła wewnątrz kopuły, oraz na czterech pendentywach, przedstawiające czterech Ewangelistów, wykonał w roku 1894 Giuseppe Calì[1].

Ołtarze[edytuj | edytuj kod]

W kościele znajduje się ołtarz główny Zwiastowania, obraz tytularny namalował Giuseppe Calleja (1859), oraz osiem ołtarzy bocznych: św. Anny, Matki Boskiej Bolesnej, Różańca Świętego, św. Michała, św. Pawła Pustelnika, Ukrzyżowania, Matki Boskiej z Góry Karmel oraz św. Józefa[1].

Figury świętych[edytuj | edytuj kod]

Kościół posiada również kilka figur procesyjnych, wykonanych na przestrzeni wieków, obrazujących kult Matki Boskiej i świętych przez mieszkańców Balzan.

Organy[edytuj | edytuj kod]

Organy w kościele parafialnym w Balzan zostały zbudowane w roku 1827 przez sycylijską organistkę Felicję Platanię. Pierwotnie znajdowały się w galerii chóru za głównym ołtarzem, w „cornu epistolae”. Był to typowy instrument jednomanualny[10]. W roku 1898 półprofesjonalny organista Giovanni Felter zdemontował organy i odbudował je w zachodniej galerii nad głównym wejściem. Felter dość znacząco rozbudował same organy, dodając wiele elementów, poprawiających grę na tym instrumencie[10].

W roku 2004 zdecydowano się na kapitalny remont organów, gdyż od kilku dziesięcioleci nie grały one w zadowalający sposób, a przez kilka ostatnich lat nie było w ogóle możliwe ich używanie. Po renowacji jej wynik tonalny był największym sukcesem, a wielu organistów wyraziło uznanie dla piękna i połączenia cech tonalnych instrumentu. Odnowione organy zainaugurowano podczas recitalu w niedzielę 18 grudnia 2005[10].

Od roku 2014, w ramach The Malta International Organ Festival, w kościele odbywają się koncerty organowe[11].

Inne dzieła sztuki[edytuj | edytuj kod]

W prawej i lewej zakrystii kościoła znalazły miejsce stare obrazy tytularne ołtarzy w kościele, oraz inne malowidła. Ewenementem jest stary zegar, unikatowy na Malcie, o którym mówi się, że jest odwzorowaniem zegara Wielkiego Mistrza Manuela Pinto na dziedzińcu pałacu prezydenckiego w Valletcie. Zegar, oprócz pokazywania czasu, podaje datę, fazy księżyca i pory roku. Czterech Maurów co kwadrans uderza młotkami w różne dzwony, podając czas[1].

Wiele cennych przedmiotów ze złota i srebra jest eksponowanych w kościele; spośród nich należy wspomnieć zwłaszcza o:

  • srebrnej pozłacanej monstrancji, wykonanej przez Andreę Triosi w 1749 roku. Monstrancja ta przez lata została ozdobiona wieloma drogocennymi kamieniami;
  • kielichu, wykonanym z litego złota, podarowany przez Guiseppe Frendo;
  • kielichu, podarowanym kościołowi parafialnemu przez biskupa Gozo Grecha Delicatę;
  • pozłacanej tacy komunijnej, ofiarowaną w 1885 roku;
  • dużej srebrnej tacy, ofiarowanej w 1959 roku;
  • srebrnym krzyżu procesyjnym z roku 1777[1].

Ochrona dziedzictwa kulturowego[edytuj | edytuj kod]

Maltański Urząd ds. Środowiska i Planowania (Malta Environment and Planning Authority MEPA) w dniu 26 sierpnia 2011, zgodnie z zawiadomieniem rządowym nr 782, wpisał kościół na listę zabytków klasy pierwszej[12]. Budynek świątyni wpisany jest również na listę National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod nr 00166[6].
W wykazie NICPMI ujęte zostały osobno również cztery posągi, stojące przed kościołem: św. Piotra (nr 00162)[13], św. Pawła (nr 00163)[14], Matki Bożej (nr 00164)[15] oraz archanioła Gabriela (nr 00165)[16].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

 Wykaz literatury uzupełniającej: Kościół Zwiastowania w Balzan.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Balzan Parish Church History. Balzan Parish Online. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-22)]. (ang.).
  2. ↑ a b Ħal Balzan. Archdiocese of Malta. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-22)]. (ang.).
  3. ↑ Noel Ciantar: Il-knisja tal-Lunzjata ~ Ħal Balzan ~. Kappelli Maltin. [dostęp 2018-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-28)]. (malt.).
  4. ↑ a b Churches, chapels and feast. Hal Balzan Local Council. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-22)]. (ang.).
  5. ↑ a b c d e Parish church dedicated to the Annunciation in Triq il-Kbira, Balzan. [w:] Times of Malta [on-line]. 2011-09-01. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-25)]. (ang.).
  6. ↑ a b c d e Parish Church of the Annunciation of Our Lady.. NICPMI, 2012-06-26. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-20)]. (ang.).
  7. ↑ a b John Scerri: Balzan – Annunciation Parish Church. malta-canada.com. [dostęp 2018-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-26)]. (ang.).
  8. ↑ Balzan Parish Church. visitmalta.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-07)]. (ang.).
  9. ↑ Carmel Bezzina: Balzan community to commemorate important milestone. [w:] Times of Malta [on-line]. 2018-04-02. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-02)]. (ang.).
  10. ↑ a b c Our Lady of Annunciation Parish Church, Balzan / About the Organ. The Malta International Organ Festival. [dostęp 2018-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-03)]. (ang.).
  11. ↑ Home. The Malta International Organ Festival. [dostęp 2018-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-08)]. (ang.).
  12. ↑ No. 782 / Environment and Development Planning Act, 2010 (Article 81) / Scheduling of Property / Parish Churches. „Gazzetta tal-Gvern ta' Malta”, s. 10 131, 2011-08-26. Valletta: Rząd Malty, Department of Information. (ang.). 
  13. ↑ Statue of St. Peter. NICPMI, 2012-06-26. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-20)]. (ang.).
  14. ↑ Statue of St. Paul. NICPMI, 2012-06-26. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-20)]. (ang.).
  15. ↑ Statue of Our Lady. NICPMI, 2012-06-26. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-20)]. (ang.).
  16. ↑ Statue of Angel Gabriel. NICPMI, 2012-06-26. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-20)]. (ang.).
Rzymskokatolickie kościoły parafialne w Republice Malty
Archidiecezja maltańska
Diecezja Gozo
  • Katedry pogrubiono
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_Zwiastowania_w_Balzan&oldid=73202621”