Kwakowo (województwo pomorskie)
54°22′14″N 17°01′19″E/54,370556 17,021944| wieś | |
.jpg) Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
660[2] |
| Strefa numeracyjna |
59 |
| Kod pocztowy |
76-251[3] |
| Tablice rejestracyjne |
GSL |
| SIMC |
0745361 |
Położenie na mapie gminy Kobylnica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu słupskiego  | |
| 54°22′14″N 17°01′19″E/54,370556 17,021944[1]
| |
| Strona internetowa | |
Kwakowo (kaszb. Kwakòwò[4], niem. Quackenburg) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Kobylnica nad rzeką Kwaczą i przy trasie drogi krajowej nr 21.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa miejscowości ma pochodzenie słowiańskie i charakter topograficzny. Co do jej znaczenia przedłożono następujące hipotezy etymologiczne:
- nazwa z formantem -owo wyprowadzona od nazwy rzeki Kwaka[5],
- nazwa z formantem -owo wyprowadzona od nazwy pospolitej kwaka „kaczka”[5].
Niemiecka nazwa Quackenburg stanowi etymologiczną hybrydę elementów o różnym pochodzeniu i jest złożeniem dwóch członów: słowiańskiego Quacken – adaptacji fonetycznej pierwotnej nazwy słowiańskiej, oraz niemieckiej nazwy pospolitej Burg „fort, zamek, gród”[5].
Rada Języka Kaszubskiego proponuje kaszubską formę nazwy Kwakòwò[6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka z XIII wieku mówiąca o erygowaniu kościoła katolickiego w Kwakowie („Ecolasiae da Qacoc”). Wieś należała pierwotnie do rodu Zitzewitzów. Następna informacja o Kwakowie, zapisanym jako Quackenburg, pochodzi z 1480 roku. W XVII wieku używano formy kaszubskiej zapisanej przez Niemców jako „Kwakow”. Do roku 1702 odprawiano w tutejszym kościele nabożeństwa także w języku kaszubskim. Pastorem w tym czasie był Christian Bilang. Kwakowo należy do nielicznych wsi pomorskich, w których zachowały się księgi parafialne, sięgające połowy XVIII wieku. Do XVII wieku istniały dwa odrębne majątki, które w 1649 roku skupił w swych rękach Paul von Zitzewitz, ale nie na długo, bo w 30. lat później przeszły we władanie von der Goltzów, następnie Wobeserów, aby ostatecznie – od 1714 do 1905 roku pozostać w rodzinie von Blumenthalów. W 1784 roku we wsi był folwark, młyn wodny, karczma, kuźnia i w sumie 24 dymy. Od Blumenthalów Kwakowo wykupił Bodo von Zitzewitz, syn Güntera z Borzęcina, aby sprzedać je następnie w 1913 roku – Bernardowi von Puttkamer. W 1936 roku część dóbr znajdowała się w rękach Otto Ratzke, a druga była własnością R. Huppke ze Słupska. Wieś miała charakterystyczną zabudowę – stodołami zwróconą do drogi. Po licznych pożarach z zabytkowych budowli zachowało się tylko kilka budynków. Dawniej koło wsi stał XIX-wieczny wiatrak.
Szkoła w Kwakowie istniała od 1710 roku, a pierwszy kościół podobno już w 1208 roku. Zastąpiła go świątynia wybudowana pod patronatem Marcusa Siczewitza w 1615 roku.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- kościół parafialny pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, murowany, wybudowany w XIV-w. na szczycie wczesnośredniowiecznego grodziska, kamienna nawa zbudowana w XIX w. na miejscu pierwotnej[7]. Murowana, szeroka wieża o gładkich elewacjach z ok. 1500, przebudowana w XIX w[8], w kruchcie pod wieżą zachowały się barokowe malowidła stropowe.
- park podworski w którym rosną stare świerki, lipa srebrzysta, cyprysik groszkowy, jodła kaukaska, dąb szypułkowy, jodła pospolita. Przez park przepływa rzeka Kwacza.
-
Szkoła Podstawowa -
Zabudowania byłego PGR-u -
Stare budownictwo
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 164680
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 646 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Uchwała nr 6 2010 – Nazwy miast, wsi gminnych i sołeckich – Skarbnica Kaszubska [online] [dostęp 2023-12-21] (pol.).
- ↑ a b c Witold Iwicki, Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 65.
- ↑ Felicja Baska-Borzyszkowska i inni, Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2017, s. 211, ISBN 978-83-62137-50-3.
- ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 266, ISBN 978-83-7495-133-3.
- ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 170, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kwakowo dawniej i dziś. kwakowo.hostzi.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-22)].
- Kwakowo. powiatslupsk.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-12-23)].
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonie | |
| Osady | |
| Osada leśna | |
| Integralne części wsi | |
| Nieofic. cz. wsi |
