Mangostan właściwy

Mangostan właściwy

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Klad	różowe
Rząd	malpigiowce
Rodzina	kluzjowate
Rodzaj	mangostan
Gatunek	mangostan właściwy
Nazwa systematyczna
{{{nazwa łacińska}}} L. {{{cytat}}}

{{Takson infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | alt grafiki = | cytat = | synonimy = | wikispecies = | nazwa łacińska = | grafika = | opis grafiki = Nieznane pola: "obrazek", "systematyka_ref" oraz "łacina".

Mangostan właściwy, garcynia, smaczelina, żółtopla, żółciecz (Garcinia mangostana L.) – gatunek wiecznie zielonego drzewa z rodziny kluzjowatych (Clusiaceae Lindl.). Naturalnie występuje w Indonezji, Malezji i Tajlandii.

Morfologia

Pokrój

Wiecznie zielone drzewo, dochodzące do 25 m wysokości.

Liście

Ulistnienie nakrzyżległe. Liście podłużne, eliptycznojajowate, lśniące, całobrzegie o oliwkowozielonym kolorze.

Kwiaty

Są dwojakiego rodzaju: obupłciowe lub rozdzielnopłciowe i wyrastają po 3-9 na szczytach pędów. Kwiaty żeńskie wyrastają pojedynczo. Mają 4-działkowy kielich i 4-płatkową koronę o średnicy do 6 cm. Płatki korony są wewnątrz żółtawe, z zewnątrz czerwonozielonkawe. W środku kwiatów pojedynczy słupek i liczne pręciki.

Owoce

Okrągłe, ciemnofioletowe jagody od 4-7 cm, pokryte suchą, grubą, ciemnofioletową skórką. Ich miąższ zawiera kilka (6-8) nasion, jest biały, soczysty, w smaku jest słodki i cierpki, przypomina poziomkę, morelę, pomarańczę i ananas.

Zastosowanie

• Roślina uprawna: trudna w rozmnażaniu. Plantacje uprawy mieszczą się głównie w Azji południowo-wschodniej.
• Sztuka kulinarna: Uważany jest za jeden z najsmaczniejszych owoców tropikalnych, jest jednak trudny do przechowywania i transportowania. W stanie świeżym można go przechowywać zaledwie kilka dni.
  • Składniki odżywcze:
    • około 16% cukry (głównie fruktoza i glukoza)
    • około 0,003% witaminy C (3 mg/100 g)

• Z tłuszczu wytłaczanego z nasion produkuje się mydło.
• Drewno znajduje zastosowanie w rzeźbiarstwie, kora używana jest jako garbnik.
• Suplementacja: Owoce mangostanu cenione są ze względu na bogactwo składników odżywczych (antyoksydantów, minerałów i enzymów). Garcynia jest źródłem kwasu hydroksycytrynowego (HCA), który jest niezbędny do syntezy kwasów tłuszczowych, cholesterolu i trójglicerydów, jak również hamuje lipogenezę, sprzyja syntezie i magazynowaniu glikogenu w wątrobie, co przyspiesza odczucie sytości. Ekstrakt z owoców od czasu opatentowania sposobu wytwarzania jest wykorzystywany w suplementach diety.

Bibliografia

1. Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.brak strony w książce

Linki zewnętrzne

• Mangosteen