Maria Romanowa (1847–1928)

Carowa Maria Fiodorowna

Maria Fiodorowna Romanowa (ur. 26 listopada 1847 r. w Kopenhadze, zm. 13 października 1928 r. w Hvidovre) – cesarzowa-małżonka (ros. императрица) Imperium Rosyjskiego. Z domu Maria Zofia Fryderyka Dagmar (wymowa: daumar) – księżniczka Danii.

Była czwartym dzieckiem króla Danii Chrystiana IX i jego żony królowej Luizy z Hesji-Kassel. Przeszła na wiarę prawosławną, otrzymując imię Maria. 24 października 1866 roku poślubiła wielkiego księcia Aleksandra Aleksandrowicza, przyszłego cesarza Rosji, Aleksandra III.

Mieli sześcioro dzieci:

1. Mikołaja II, kolejnego cesarza Rosji,
2. Wielkiego księcia Aleksandra Aleksandrowicza (1869-1870),
3. Wielkiego księcia Jerzego Aleksandrowicza (1871-1899), zmarłego młodo na gruźlicę,
4. Wielkiego księcia Michała (1878-1918), teoretycznie ostatniego cesarza Rosji i króla polskiego przez jeden dzień po abdykacji jego brata Mikołaja II, zamordowanego w czerwcu 1918 roku przez bolszewików,
5. Wielką księżną Ksenię Aleksandrownę (1875-1960),
6. Wielką księżną Olgę Aleksandrownę (1882-1960).

Młoda Maria Fiodorowna

Maria była wychowywana w religii luterańskiej. Od najmłodszych lat uważana była za wielką piękność. Najpierw zaręczyła się z carewiczem Mikołajem. Jednak niedoszły mąż Dagmary zmarł na gruźlicę. Po śmierci Mikołaja przeszła na prawosławie i przyjęła imię Maria Fiodorowna. Wyszła za brata zmarłego carewicza, przyszłego Aleksandra III.

Małżeństwo Marii i Aleksandra okazało się bardzo udane. Carowa łagodziła despotyzm swego męża i starała się łagodzić represje męża w stosunku do Polaków. Mimo to Maria raczej nie mieszała się w sprawy polityczne. Faworyzowała swoich synów Mikołaja i Michała. Z córkami obchodziła się nieco gorzej. Zmusiła swoją córkę Olgę do poślubienia Piotra, księcia oldenburskiego, który był homoseksualistą.

Maria Fiodorowna nie była w najlepszych stosunkach z synową Aleksandrą Fiodorowną. Mąż Marii zmarł w 1894 roku. Mimo że teraz Aleksandra była pierwszą kobietą w Rosji, Maria nie chciała pogodzić się z rolą cesarzowej wdowy. Sami Rosjanie raczej woleli "starą" carową niż "nową" (wyniosłą Niemkę).

Po obaleniu caratu w 1917 roku schroniła się na Krymie, znajdującym się pod władzą "Białych", po czym wyemigrowała do Wielkiej Brytanii. Odpływając, poprosiła swoją wnuczkę, księżniczkę Irinę Aleksandrowną, by jak najdłużej podtrzymywała jej lornetkę. Chciała bowiem do ostatniej chwili patrzeć na ukochaną Rosję. Rząd siostrzeńca, Jerzego V, odmówił jej azylu. W 1919 powróciła do Danii, gdzie osiadła w pałacyku Hvidøre pod Kopenhagą, który posiadała wspólnie z siostrą Aleksandrą, żoną Edwarda VII. Hvidøre było do jej śmierci centrum politycznym "białej" emigracji rosyjskiej.

Ciekawostki

We wrześniu 2006 trumna z jej zwłokami została przewieziona z Roskilde do Petersburga i wystawiona na łożu paradnym 26 tego miesiąca, dokładnie 140 lat po przybyciu cesarzowej do Rosji, po czym złożona 28 września w krypcie cesarskiej w soborze św. Piotra i Pawła u boku męża Aleksandra III. Udział w pogrzebie wzięli członkowie wielu dynastii europejskich, m.in. Fryderyk, następca tronu Danii, syn Małgorzaty II, były król Grecji Konstantyn II z małżonką Anną Marią, i Michał ks. Kentu. Wszyscy z nich pochodzą, tak jak Maria Fiodorowna, od "ojca Europy", króla Danii Chrystiana IX.