Tłustogon afrykański

Tłustogon afrykański
	Pachyuromys duprasi
	Lataste, 1880
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszoskoczki
Plemię	Desmodilliscini
Rodzaj	Pachyuromys; Lataste, 1880
Gatunek	tłustogon afrykański
Synonimy
	Pachyuromys duprasi natronensis De Winton, 1903; Pachyuromys duprasi faroulti O. Thomas, 1920;
	Pachyuromys duprasi natronensis De Winton, 1903; Pachyuromys duprasi faroulti O. Thomas, 1920;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tłustogon afrykański^[7] (Pachyuromys duprasi) – gatunek niewielkiego gryzonia z podrodziny myszoskoczków (Gerbillinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae)^[6]^[8], występujący w Afryce Północnej i Zachodniej^[9]^[10]^[11].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Tłustogon afrykański występuje w suchych regionach Maroka, Sahary Zachodniej, północnej Mauretanii, Algierii, północnego Mali, Tunezji, Libii i Egiptu^[12].

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj i gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1880 roku francuski zoolog Fernand Lataste nadając im odpowiednio nazwę Pachyuromys^[3] i Pachyuromys duprasi^[2]. Holotyp pochodził z Al-Aghwat, w Algierii^[8]. Jedyny przedstawiciel rodzaju tłustogon^[7] (Pachyuromys)^[13]^[12].

Monotypowość rodzaju Pachyuromys wsparta jest cechami morfologicznymi, chromosomowymi i molekularnymi^[12]. Wydaje się być jednym z bazalnych członków plemienia Gerbillini i został umieszczony w podplemieniu Pachyuromina^[14]^[15]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[12].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Pachyuromys: gr. παχυς pakhus „wielki, gruby”; ουρα oura „ogon”; μυς mus, μυος muos „mysz”^[16].
duprasi: monsieur Dupras (brak daty urodzenia i śmierci), przyjaciel Lataste’a, który w pierwotnym opisie nie podaje nic więcej poza tym nazwiskiem, ale zaznacza, że Dupras był fr. graveur sur pierres fines (grawerem kamieni półszlachetnych)^[17].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Tłustogon afrykański ma długie, puszyste futerko o zróżnicowanym kolorze. Od szarego podpalanego do czarnego. Umaszczenie bywa różne dla podgatunków. Oczy owalne, uszy sterczące różowawe. Ogon pełni funkcję magazynu tłuszczu i wody. Chudy ogon bywa oznaką niedożywienia.

Długość ciała (bez ogona) 93–120 mm, długość ogona 55–65 mm, długość ucha 12–16 mm, długość tylnej stopy 22–24 mm; masa ciała 22–65 g^[13]. Kariotyp wynosi 2n = 54, FNa = 62^[13].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Środowisko naturalne[edytuj | edytuj kod]

Tłustogon afrykański zamieszkuje piaszczyste tereny, pokryte skąpą roślinnością. Rzadziej na pustyniach skalistych^[9]. Żyją w norach o głębokości do 1 m. Znane są z tego, że zajmują również nory przygotowane przez inne zwierzęta. Aktywne są raczej w porach nocnych. W niewoli fazy aktywności są przedzielone dłuższymi drzemkami.

Zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Tłustogon afrykański jest bardzo łagodny i łatwy w oswajaniu. W stosunku do człowieka nie jest raczej agresywny, ale w stosunku do członków gatunku może być napastliwy. Znane są przypadki zagryzania i zjadania młodych przez samicę^[9].

Komunikacja[edytuj | edytuj kod]

Samce tłustogona afrykańskiego mają na brzuch gruczoły zapachowe. Wydzieliną oznaczają swoje terytorium. W komunikacji korzystają także z gamy dźwięków.

Żywienie[edytuj | edytuj kod]

Na wolności tłustogon afrykański jest owadożerny, choć stwierdzono także żerowanie na lokalnej roślinności^[9]. Między innymi zjadają Anabasis articulata i Artemisia monosperma. W niewoli zjadają świerszcze, chrząszcze, ziarna, różne warzywa, owoce, nasiona. W sklepach zoologicznych są dostępne gotowe karmy dla gryzoni.

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Ciąża trwa od 19-22 dni. W niewoli stwierdzono^[9], że rodzi się zazwyczaj 3-9 młodych. Zazwyczaj w okresie od kwietnia do listopada. Młode pozostają pod opieką samicy i karmione mlekiem do ok. 3-4 tygodni. Po urodzeniu są ślepe i nagie. Roli samca w opiece nad młodymi nie stwierdzono. Długość życia - tłustogon afrykański żyje ok. 2 lat, w niewoli dłużej.

Rozród na wolności nie został dobrze opisany w literaturze. Zaobserwowany w hodowli rytuał towarzyszący kopulacji jest zaskakujący. Samiec i samica stoją na tylnych łapach wydając okrzyki. Całość może być mylnie brana za walkę i zmaganie.

Hodowla[edytuj | edytuj kod]

Dla tłustogona afrykańskiego mieszkaniem może być klatka dla małych gryzoni lub terrarium. Obowiązkowo musi się tam znaleźć pojemnik z pokarmem oraz poidło. Zwierzęta wymagają ruchu, więc należy im zapewnić dostęp do wybiegu oraz wyposażyć klatkę kołowrotek dla gryzoni. Klatkę należy wyścielić ściółką. Żeby zapobiec przykrym zapachom można w kątach, gdzie zwierzak urządzi sobie toaletę posypać koci żwirek, na niego ściółkę. Tłustogony chętnie moszczą sobie gniazdo. Namiastką nory może być mały domek.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Pachyuromys duprasi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Lataste 1880 ↓, s. 314.
↑ ^a ^b Lataste 1880 ↓, s. 313.
↑ W.E. de Winton. List of mammals obtained by the hon. N. Charles Rothschild and the hon. Erancis R. Henley in the Natron valley, Egypt. „Novitates zoologicae”. 10, s. 285, 1903. (ang.).
↑ O. Thomas. A new fat-tailed geebil (Pachyuromys) from western Algeria. „Novitates zoologicae”. 27, s. 313, 1920. (ang.).
↑ ^a ^b L.L. Granjon L.L., Pachyuromys duprasi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-01-19] (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 262. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Pachyuromys duprasi. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-19].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e University of Michigan Museum of Zoology
↑ Barker, J. 2003. "Fat-tailed Gerbil" (On-line). National Gerbil Society.
↑ Helmy, I., D. Osborn. 1980. Fieldiana Zoology: The Contemporary Land Mammals of Egypt (Including Sinai). Chicago, Illinois: Field Museum of Natural History
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 458. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 641. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ I.Ya. Pavlinov. A review of phylogeny and classification of Gerbillinae (Mammalia: Rodentia). „Зоологические Исследования”. 9, s. 1–75, 2008. ISSN 1025-5320. (ang. • ros.).
↑ P. Chevret & G. Dobigny. Systematics and evolution of the subfamily Gerbillinae (Mammalia, Rodentia, Muridae). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 35 (3), s. 674–688, 2005. DOI: 10.1016/j.ympev.2005.01.001. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 496, 1904. (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 117. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

F. Lataste. Diagnoses de mammifères nouveaux d’Algérie. „Le Naturaliste”. 2 (40), s. 313–315, 1880. (fr.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Tłustogon afrykański (Pachyuromys duprasi Lataste, 1880) – opis hodowli

[itis-1] Pachyuromys duprasi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[CITEREFLataste1880[https://www.biodiversitylibrary.org/page/33928723_314]-2] Lataste 1880 ↓, s. 314.

[CITEREFLataste1880[https://www.biodiversitylibrary.org/page/33928722_313]-3] Lataste 1880 ↓, s. 313.

[Winton-4] W.E. de Winton. List of mammals obtained by the hon. N. Charles Rothschild and the hon. Erancis R. Henley in the Natron valley, Egypt. „Novitates zoologicae”. 10, s. 285, 1903. (ang.).

[Thomas-5] O. Thomas. A new fat-tailed geebil (Pachyuromys) from western Algeria. „Novitates zoologicae”. 27, s. 313, 1920. (ang.).

[iucn-6] L.L. Granjon L.L., Pachyuromys duprasi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-01-19] (ang.).

[miiz-7] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 262. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msw-8] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Pachyuromys duprasi. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-19].

[univmichmuszoo-9] University of Michigan Museum of Zoology

[10] Barker, J. 2003. "Fat-tailed Gerbil" (On-line). National Gerbil Society.

[11] Helmy, I., D. Osborn. 1980. Fieldiana Zoology: The Contemporary Land Mammals of Egypt (Including Sinai). Chicago, Illinois: Field Museum of Natural History

[Burgin&inni-12] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 458. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Denys&inni-13] Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 641. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Pavlinov-14] I.Ya. Pavlinov. A review of phylogeny and classification of Gerbillinae (Mammalia: Rodentia). „Зоологические Исследования”. 9, s. 1–75, 2008. ISSN 1025-5320. (ang. • ros.).

[Chevret&Dobigny-15] P. Chevret & G. Dobigny. Systematics and evolution of the subfamily Gerbillinae (Mammalia, Rodentia, Muridae). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 35 (3), s. 674–688, 2005. DOI: 10.1016/j.ympev.2005.01.001. (ang.).

[Palmer-16] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 496, 1904. (ang.).

[Beolens&inni-17] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 117. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]