Radecki (potok)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Radecki
(Radeczki)
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Lokalizacja

pow. żywiecki
gmina Rajcza

Potok
Długość 6,5 km
Spadek

68‰

Źródło
Miejsce północno-wschodni stok góry Kikula
Wysokość

1050 m n.p.m.

Współrzędne

49°27′16,9″N 18°57′48,4″E/49,454694 18,963444

Ujście
Recypient Rycerski Potok
Miejsce

Rycerka Górna

Wysokość

606 m n.p.m.

Współrzędne

49°28′02,0″N 19°01′39,9″E/49,467222 19,027750

Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „źródło”, powyżej na prawo znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „źródło”, powyżej na prawo znajduje się również punkt z opisem „ujście”

Radecki (również Radeczki[1]) – górski potok, dopływ Rycerskiego Potoku[2], należący do zlewiska Morza Bałtyckiego. Ma długość około 6,5 km, a jego zlewnia znajduje się w Beskidzie Żywieckim, w województwie śląskim, w gminie Rajcza[1]. Źródło położone jest blisko szczytu góry Kikula[3].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Lokalizacja[edytuj | edytuj kod]

Potok Radecki jest lewobrzeżnym dopływem Rycerskiego Potoku do którego wpada w 8,3 km jego biegu[4]. Potok ma swoje źródlisko na północnych stokach granicznego polsko-słowackiego grzbietu Beskidu Żywieckiego, pomiędzy szczytami gór Kikula (1087 m) i Magura (1073 m)[3]. Najwyżej położone, (główne) źródło znajduje się na wysokości około 1050 m (mniej więcej 200 m na wschód od szczytu Kikuli), w miejscu o współrzędnych geograficznych 49°27′16,9″N 18°57′48,4″E/49,454694 18,963444.

Spływa głęboką doliną, początkowo w kierunku północnym, wzdłuż granicznego grzbietu, później ostro zakręca w kierunku południowo-wschodnim, opływając północny grzbiet góry Skrzadnica (1070 m). Niżej wielokrotnie jeszcze zmienia kierunek płynąc krętym korytem. W miejscowości Rycerka Górna (okolice mostu na drodze Raztoki – Rycerka Dolna) uchodzi do Rycerskiego Potoku, jako jego lewy i zarazem największy dopływ. Następuje to na wysokości 606 m n.p.m., w miejscu o współrzędnych geograficznych 49°28′02,0″N 19°01′39,9″E/49,467222 19,027750[1]. Przy potoku na całym niemal jego przebiegu znajduje się droga na trasie Rycerka Górna – osiedle Ducola – osiedle Magura – osiedle Bernat[3].

Niemal cały potok (oprócz niewielkiej części przy jego ujściu) znajduje się na obszarze Żywieckiego Parku Krajobrazowego, utworzonego w 1986 roku w celu ochrony ekologicznej utworów skalnych oraz ziemnych, jak również znajdującej się tam flory i fauny[3].

Geomorfologia[edytuj | edytuj kod]

Szerokość koryta potoku Radecki zmienia się od 3 m, w rejonie przyujściowym do 1,5–2,0 m; od mniej więcej 1,8 km od ujścia[4]. W tym rejonie jest on już uregulowany, poprzez zabudowę ze stopni kamienno-drewnianych[4]. Powyżej od mniej więcej 4 km od ujścia, ciek staje się małym (wąskim) potokiem źródłowym[4]. Przeciętna głębokość potoku wynosi 0,2 m[4]. Dno potoku zalegają skały, głazy oraz średnie i grube żwiry[4].

Orograficznie lewe zbocza doliny tego potoku tworzy główny grzbiet Beskidu Żywieckiego na odcinku od Magury po Beskid Graniczny, niżej odchodzący od Beskidu Granicznego grzbiet góry Oźna (952 m ), zbocza prawe północny grzbiet Skrzadnicy oraz północno-wschodnie zbocza Skrzadnicy i Jaworzyny (1021 m). Dolina potoku Radecki ogranicza następujące góry i ich stoki:

  • Kikula (stok północno-wschodni)
  • Magura (stok północno-zachodni)
  • Skrzadnica (stoki: północno-zachodni, północny i północno-wschodni)
  • Jaworzyna (stoki: północny i północno-wschodni)
  • Barania Góra (820 m) (stoki: południowy i południowo-wschodni)
  • Oźna (stoki: południowy i południowo-zachodni)

Zlewnia[edytuj | edytuj kod]

Wody spływające tym potokiem należą do dorzecza Wisły, będącej rzeką należącą do zlewiska Morza Bałtyckiego w następującym łańcuchu:

Radecki (potok) → Rycerski Potok → Rycerka → Soła → Wisła → Morze Bałtyckie

Większa część zlewni potoku to obszary zalesione (80%), a pozostałą część zboczy zajmują pola i zabudowania Rycerki Górnej (20%)[4]. Do potoku na całej jego długości płyną krótkie potoki, będące jego dopływami, których jest 57[5].

W okresie intensywnych opadów na obszarze zlewni potoku Radecki, istnieje możliwość czasowego zalania niektórych zabudowań znajdujących się w pobliżu potoku. W lutym 2014 roku Starostwo powiatowe w Żywcu (Wydział zarządzania kryzysowego) oceniło stan zabezpieczenia przeciwpowodziowego m.in. tego obszaru, określając miejsca narażone powodzią wraz z ewentualną liczbą osób ewakuowanych[6].

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

Blisko płynącego potoku Radecki zlokalizowano kilka obiektów turystycznych z bazą noclegową z myślą o turystach[3]:

Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]

W obrębie doliny potoku Radecki wytyczono dwa szlaki turystyczne na trasach[14][3]:

szlak turystyczny czerwony Sól – dolina potoku Słanica – góra Rachowiec – Zwardoń – Gomółka – przełęcz Wrzeszcz – Beskid Graniczny – dolina potoku Radecki – Kikula – Wielka Racza
szlak turystyczny niebieski Zwardoń – schronisko turystyczne „Dworzec Beskidzki” – dolina potoku Słanica – Oźna – dolina potoku Radecki – Magura – dolina potoku Plaskórówka – Kolonia (Rycerka Górna)

Szlaki rowerowe[edytuj | edytuj kod]

W okolicy potoku Radecki znajdują się trzy szlaki rowerowe[15][16]:

szlak rowerowy czarny Rycerka Górna (Roztoki) – Wielki Przysłop – Magura – Grańczne – Zwardoń (Bór) – Sól (Słańce)
szlak rowerowy czarny Rycerka Górna – Sól (Oźna) – Magura
szlak rowerowy czarny Zwardoń – Misiorki – Miodowiec – Magura – Podścigłów

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Polska (krajowa mapa topograficzna, satelitarna, katastralna i rastrowa). polska.e-mapa.net ↓.
  2. ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 229, ISBN 83-239-9607-5.
  3. ↑ a b c d e f Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa turystyczna w skali 1:50 000 ↓.
  4. ↑ a b c d e f g Zlewnia (Potok Radecki), [w:] Galicyjskie Stowarzyszenie Salutare [online], salutare.pl [zarchiwizowane z adresu 2018-07-07].
  5. ↑ Rycerka Górna [online], rycerka.freehostia.com [zarchiwizowane z adresu 2020-02-14].
  6. ↑ Ocena stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego powiatu żywieckiego. (PDF), [w:] Starostwo powiatowe w Żywcu. Wydział zarządzania kryzysowego [online], stanislawkucharczyk.pl, luty 2014 [zarchiwizowane z adresu 2018-05-24].
  7. ↑ Szkolne schronisko młodzieżowe w Rajczy-Nickulinie filia w Rycerce-Kolonii, [w:] Polskie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych [online], schroniska-ptsm.pl [zarchiwizowane z adresu 2019-05-06].
  8. ↑ Szkolne schronisko młodzieżowe w Rajczy-Nickulinie filia w Soli-Oźnej, [w:] Polskie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych [online], schroniska-ptsm.pl [zarchiwizowane z adresu 2019-05-02].
  9. ↑ Dom Rekolekcyjno-Wypoczynkowy Michael [online], meteor-turystyka.pl [dostęp 2023-04-01].
  10. ↑ Schronisko PTTK Wielka Racza [online], meteor-turystyka.pl [dostęp 2023-04-01].
  11. ↑ Ośrodek Wypoczynkowy Krepol [online], meteor-turystyka.pl [dostęp 2023-04-01].
  12. ↑ Dom Noclegowy Helenka [online], meteor-turystyka.pl [dostęp 2023-04-01].
  13. ↑ Dom Wczasowy „Olimp” [online], olimp.rycerka.prv.pl [dostęp 2018-05-24].
  14. ↑ Grupa Wielkiej Raczy i Rycerzowej, [w:] Powiat Żywiecki [online], zywiec.powiat.pl [zarchiwizowane z adresu 2018-05-18].
  15. ↑ TRASY ROWEROWE [online], rajcza.pl [zarchiwizowane z adresu 2020-02-19].
  16. ↑ Mapa gminy Rajcza. Przebieg trasy rowerowej 1:35 000. (PDF) [online], rajcza.pl [zarchiwizowane z adresu 2018-05-26].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Radecki_(potok)&oldid=72438254”