Rudka (gmina)

Rudka
	gmina wiejska
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	bielski (województwo podlaskie)
TERC	2003072
Wójt	Marcin Gawrysiak; (od 2018)
Powierzchnia	70,21 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 1924
• gęstość	27,4 os./km²
Nr kierunkowy	85
Kod pocztowy	17-123
Tablice rejestracyjne	BBI
	Adres urzędu:ul. Brańska 13; 17-123 Rudka
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	9
Liczba miejscowości	11
	Położenie na mapie województwa podlaskiego Rudka
	Położenie na mapie Polski Rudka
	52°43′N 22°44′E/52,723333 22,728889
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Rudka – gmina wiejska w województwie podlaskim, w powiecie bielskim. W latach 1975–76 i 1992–98 gmina położona była w województwie białostockim.

Siedziba gminy to Rudka.

Według danych z 30 czerwca 2004^[4] gminę zamieszkiwało 2327 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2019 roku^[5] gminę zamieszkiwało 1868 osób.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Gmina zbiorowa Rudka istniała cztery razy: 1867–1934, 1952–1954, 1973–1976 i od 1992.

#1 Pierwsza zbiorowa gmina Rudka powstała w związku z reformą gminną w 1867 roku. W okresie międzywojennym gmina należała do powiatu bielskiego w woj. białostockim. 16 października 1933 podzielono ją na 15 gromad^[6]. Gminę zniesiono 1 października 1934, a jej obszar włączono do gmin Brańsk (gromady Karp, Lubieszcze, Olendy, Olendy-Kolonia i Rudka), Ciechanowiec (gromady Czaje-Wólka, Koce Borowe, Koce-Basie, Koce-Schaby, Łempice, Niemyje-Siudy, Niemyje-Ząbki i Radziszewo-Sieńczuch) i Grodzisk (gromady Czaje i Koryciny)^[7]. 1 czerwca 1951 (w gminie Brańsk) zniesiono gromadę Olendy-Kolonia na korzyść gromady Olendy^[8].

#2 Gmina została utworzona po raz drugi w dniu 1 lipca 1952 roku w woj. białostockim, w powiecie bielskim, z części gmin Brańsk (gromady Karp, Lubieszcze, Olendy i Rudka) i Ciechanowiec (gromady Koce Borowe, Niemyje-Siudy i Niemyje-Ząbki)^[9]. W dniu powołania gmina składała się zatem z 7 gromad^[10]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[11].

#3 Wraz z kolejną reformą administracyjną gminę Rudka utworzono po raz trzeci 1 stycznia 1973 roku^[12] w tymże powiecie i województwie. W jej skład weszło 12 sołectw: Bajraki, Karp, Koce Borowe, Lubieszcze, Mień, Niemyje-Jarnąty, Niemyje-Skłody, Niemyje-Ząbki, Nowe Niemyje (do 1963 Niemyje-Siudy^[13]), Olendy, Rudka i Stare Niemyje, a także obszar lasów państwowych nadleśnictwa Rudka o powierzchni 1030,50 ha^[14]. 1 czerwca 1975 gmina znalazła się w nowo utworzonym mniejszym woj. białostockim^[15]. 1 lipca 1976 roku gmina została zniesiona przez połączenie z dotychczasową gminą Brańsk w nową gminę Brańsk^[16].

#4 Gminę Rudka utworzono po raz czwarty 1 stycznia 1992 w nieco zmienionych granicach: sołectwa Karp, Koce Borowe, Mień, Niemyje-Jarnąty, Niemyje-Skłody, Niemyje Stare, Niemyje-Ząbki, Niemyje Nowe i Rudka (nie ma wzmianki o zniesionym sołectwie Bajraki)^[17]. W gminie Brańsk pozostały natomiast sołectwa Lubieszcze i Olendy. 1 stycznia 1994 z gminy Rudka wyłączono sołectwo Mień, włączając je z powrotem do gminy Brańsk^[18]. 1 stycznia 2001 do gminy Rudka przyłączono sołectwo Olendy z gminy Brańsk^[19], którego pisownię zmieniono na Olędy z dniem 1 stycznia 2003^[20].

Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]

Według danych z roku 2002^[21] gmina Rudka ma obszar 70,21 km², w tym:

użytki rolne: 51%
użytki leśne: 42%

Gmina stanowi 5,07% powierzchni powiatu.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku gminę zamieszkiwało 4.534 osób, wśród których 4.371 było wyznania rzymskokatolickiego, 95 prawosławnego a 68 mojżeszowego. Jednocześnie 4.487 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 25 białoruską, 1 niemiecką, 20 żydowską a 1 szwajcarską. Było tu 745 budynków mieszkalnych^[22].

Dane z 30 czerwca 2004^[4]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	2327	100	1163	50	1164	50
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	33,1		16,6		16,6

Piramida wieku mieszkańców gminy Rudka w 2014 roku^[1].

Sołectwa[edytuj | edytuj kod]

Karp, Koce Borowe, Niemyje-Jarnąty, Niemyje Nowe, Niemyje-Skłody, Niemyje Stare, Niemyje-Ząbki, Olendy, Rudka^[2].

Miejscowość bez statusu sołectwa: Józefin.

Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]

Brańsk (gmina wiejska), Brańsk (miasto), Ciechanowiec, Grodzisk, Klukowo

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Gmina Rudka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ ^a ^b BIP gminy, sołectwa. [dostęp 2020-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-07)].
↑ ^a ^b Urząd Statystyczny w Białymstoku
↑ ^a ^b Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Gmina Rudka (podlaskie) » mapy, nieruchomości, GUS, szkoły, regon, kody pocztowe, wynagrodzenie, bezrobocie, zarobki, tabele, edukacja, demografia, statystyki, urzędy, wsie [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-05] (pol.).
↑ Białostocki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 11, poz. 49
↑ Dz.U. z 1934 r. nr 70, poz. 675
↑ Białostocki Dziennik Wojewódzki. 1951, nr 6, poz. 43
↑ Dz.U. z 1952 r. nr 16, poz. 97
↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
↑ M.P. z 1963 r. nr 3, poz. 6
↑ Uchwała Nr XXI/72/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 9 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie białostockim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 2 stycznia 1973, Nr 1, Poz. 1).
↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
↑ Dz.U. z 1976 r. nr 23, poz. 142
↑ Dz.U. z 1991 r. nr 115, poz. 497
↑ Dz.U. z 1993 r. nr 123, poz. 554
↑ Dz.U. z 2000 r. nr 117, poz. 1230
↑ Dz.U. z 2002 r. nr 233, poz. 1964
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 26 .

[populacja2016-1] Gmina Rudka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[sol-2] BIP gminy, sołectwa. [dostęp 2020-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-07)].

[us-3] Urząd Statystyczny w Białymstoku

[autonazwa2-4] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[5] Gmina Rudka (podlaskie) » mapy, nieruchomości, GUS, szkoły, regon, kody pocztowe, wynagrodzenie, bezrobocie, zarobki, tabele, edukacja, demografia, statystyki, urzędy, wsie [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-05] (pol.).

[6] Białostocki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 11, poz. 49

[7] Dz.U. z 1934 r. nr 70, poz. 675

[8] Białostocki Dziennik Wojewódzki. 1951, nr 6, poz. 43

[9] Dz.U. z 1952 r. nr 16, poz. 97

[10] Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa

[11] Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191

[12] Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

[13] M.P. z 1963 r. nr 3, poz. 6

[14] Uchwała Nr XXI/72/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 9 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie białostockim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 2 stycznia 1973, Nr 1, Poz. 1).

[15] Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92

[16] Dz.U. z 1976 r. nr 23, poz. 142

[17] Dz.U. z 1991 r. nr 115, poz. 497

[18] Dz.U. z 1993 r. nr 123, poz. 554

[19] Dz.U. z 2000 r. nr 117, poz. 1230

[20] Dz.U. z 2002 r. nr 233, poz. 1964

[autonazwa1-21] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[:02-22] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 26 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

Miasta	Bielsk Podlaski Brańsk
Gminy miejskie	Bielsk Podlaski Brańsk
Gminy wiejskie	Bielsk Podlaski Boćki Brańsk Orla Rudka Wyszki

Przynależność wojewódzka	Prusy: departament białostocki (1795–1807) Rosja: obwód białostocki (1807–42) gubernia grodzieńska (1842–1915) II RP: woj. białostockie (1919–39) ZSRR: obwód białostocki (1939–40) III Rzesza: okręg białostocki (1941–44) PRL: woj. białostockie (1945–75)
Gminy miejskie (1919–75)	Bielsk Podlaski Boćki (do 1934) Brańsk Ciechanowiec (do 1952→) Drohiczyn (nad Bugiem) (do 1952→) Hajnówka (1951–53→) Kleszczele (do 1941 (1950)*) Mielnik (nad Bugiem) (do 1934) Narew (do 1934) Orla (do 1919) Siemiatycze (do 1952→)
Gminy wiejskie (1919–54 i 1973–75)	Augustowo (1952–54) Białowieża (←1922–53→) Bielsk (Podlaski) (1934–52 i od 1973) Boćki (od 1934) Brańsk (od 1934) Chraboły (od 1952) Ciechanowiec (1934–52) Czeremcha (1952–53→) Czyże (1952–53→) Dobromil (1952–54) Domanowo (do 1920; 192?–34 i 1952–54) Drohiczyn (od 1934) Dubiażyn (do 1934) Dubicze Cerkiewne (1952–53→) Grodzisk (do 1952→) Hajnówka (1929–30 i 1934–53) Holonki (1952–54) Kąty (do 1934) Klejniki (1952–53→) Kleszczele (do 1953→) Klukowicze (1945–52→) Łosinka (do 1934 i 1952–53→) Łubin (Kościelny) (do 1934 i 1952–54) Masiewo (←1922–39) Mielnik (1934–52→) Milejczyce (do 1952→) Narew (do 1953→) Narewka (1945–53→) Narojki (do 1934) Orla Pasynki (do 1934 i 1952–54) Policzna (1952–53→) Radziwiłłówka (do 1934) Rudka (do 1934 i od 1952) Ryboły (1952–54) Siemiatycze (do 1952) Skórzec (do 1934) Suchopol (←1922–26→) Śnieżki (1952–54) Topczewo (do 1934 i 1952–54) Widowo (1952–54) Widźgowo (do 1934) Wyszki
Gromady (1954–72)	Andryjanki (1954–72) Augustowo (1954–68) Bielsk Podlaski (1969–72) Boćki (1954–72) Brańsk (1969–72) Chraboły (1959–72) Domanowo (1954–72) Falki (1954–59) Gregorowce (1959–72) Haćki (1954–59) Hodyszewo (1954–68) Holonki (1954–72) Hołody (1959–68) Kalnica (1959–68) Kiersnowo (1954–59) Klichy (1954–59) Kotły (1954–59) Lubieszcze (1954–59) Łubin Kościelny (1954–72) Malesze (1954–59) Malinowo (1954–59) Mokre (1954–59) Moskiewce (1954–59) Mulawicze (1954–61) Nurzec (1954–68) Oleksin (1954–59) Olszewo (1954–59) Orla (1954–72) Parcewo (1954–59) Pasynki (1954–72) Paszkowszczyzna (1954–59) Pawły (1954–59) Pietrzykowo-Gołąbki (1954–59) Piliki (1959–72) Ploski (1954–59) Popławy (1959–68) Rudka (1954–72) Ryboły (1954–72) Strabla (1954–72) Szczyty-Dzięciołowo (1954–57) Śnieżki (1954–72) Świrydy (1954–59) Topczewo (1954–72) Wyszki (1954–72) Zubowo (1954–59)
Legenda	de facto skasowane w 1941, de jure w 1950

Wsie	Karp Koce Borowe Niemyje-Jarnąty Niemyje Nowe Niemyje-Skłody Niemyje Stare Niemyje-Ząbki Olendy Rudka
Kolonia	Józefin (kolonia)
Osada leśna	Józefin (osada leśna)