Dobrzyń nad Wisłą: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 17:29, 25 cze 2012

Szablon:POL miasto infobox Dobrzyń nad Wisłą – miasto w woj. kujawsko-pomorskim, w powiecie lipnowskim, siedziba władz miejsko-wiejskiej gminy Dobrzyń nad Wisłą. Położone nad rzeką Wisłą nieco powyżej Włocławka, niedaleko Włocławskiego Zbiornika Wodnego. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. włocławskiego.

Według danych z 30 czerwca 2007^[1] miasto miało 2246 mieszkańców.

15 sierpnia jest Świętem Miasta Dobrzynia nad Wisłą^[2].

Według legendy w Dobrzyniu nad Wisłą urodziła się Nawojka.

Historia

Pierwsza wzmianka o Dobrzyniu (Dobrin) pochodzi z 1065 r. W XI w. był tu gród kasztelański. Od 1228 miejsce osadzenia przez Konrada Mazowieckiego rycerzy zakonników zwanych Braćmi dobrzyńskimi. Później stolica ziemi dobrzyńskiej. Prawa miejskie Dobrzyń otrzymał prawdopodobnie przed 1239 rokiem od Konrada mazowieckiego. W końcu XIII i na początku XIV w. (lata 1288-1327 i 1343-1352) siedziba udzielnych książąt dobrzyńskich (od 1306 r. pod zwierzchnictwem Królestwa Polskiego). W dniu 14 września 1321 roku miasto spalili Litwini. W 1327 roku Dobrzyń został wcielony do Królestwa Polskiego przez Władysława Łokietka. W marcu 1329 roku Krzyżacy po oblężeniu opanowali zamek w Dobrzyniu i w 1330 roku osadzili w nim komtura. Po Pokoju w Kaliszu między Kazimierzem Wielkim i Krzyżakami, Dobrzyń wrócił pod zwierzchnictwo Polski. W 1352 roku zmarł książę Kazimierz dobrzyński, w związku z czym Kazimierz Wielki wcielił Dobrzyń do Królestwa Polskiego. Krótka reaktywacja księstwa nastąpiła w latach 1379-1391 pod rządami księcia opolskiego Władysława Opolczyka, który otrzymał Dobrzyń od polskiego króla Ludwika Węgierskiego. Za ciemiężenie poddanych władzę nad Dobrzyniem odebrał mu Władysław Jagiełło, w związku z czym Władysław Opolczyk oddał prawa do Dobrzynia w zastaw Krzyżakom za 50 tys. florenów. Spowodowało to konflikt prawny między Polską i Zakonem Krzyżackim ponieważ Opolczyk dokonał felonii, czyli złamania obowiązków wasala. Wkrótce Krzyżacy opanowali Dobrzyń. W dniu 10 czerwca 1405 Dobrzyń został wykupiony przez Polskę. Po wybuchu Wielkiej Wojny zamek w Dobrzyniu został 20 sierpnia 1409 roku zdobyty przez Krzyżaków przy użyciu artylerii. Miasto zostało spalone, a dowodzący obroną starosta Jan Chełmicki z Płomian ścięty przez Krzyżaków.

Do Polski przyłączony ostatecznie na mocy I pokoju toruńskiego w 1411 r. Znaczenie miasta Dobrzynia spadło po Potopie szwedzkim, kiedy miasto zostało zrabowane i spalone. W 1807 roku włączone do Księstwa Warszawskiego. Niemcy podczas okupacji zmienili nazwę miasta na niem. Dobrin an der Weichsel (1939-1945). Obecnie jest lokalnym ośrodkiem handlowo-usługowym z nielicznymi zakładami przemysłowymi (zakład obuwniczy, spółdzielnia rybacka, rzeźnia, młyn).

Zabytki

Fragment ruin kościoła św. Krzyża przy ulicy farnej, wzniesionego w końcu XIII wieku, a zniszczonego w 1656 r.
Kościół pofranciszkański Wniebowzięcia NMP z XIII/XIV wieku, wielokrotnie przebudowywany (ostatnia przebudowa na początku XX w.). Wyposażenie głownie barokowe. Ołtarz główny z początku XIX w. klasycystyczny, przeniesiony z Zakroczymia. Na uwagę zwiedzających zasługują kaplica św. Walentego, krucyfiks barokowy z XVIII wieku i marmurowa płyta nagrobna generała wojsk polskich Damazego Mioduskiego.
Trójskrzydłowy klasztor pofranciszkański z końca XVIII wieku, przylegający do kościoła NMP i posiadający z kościołem wspólny wirydarz.
Grodzisko zwane "Górą Zamkową"
Układ urbanistyczny wraz z prostokątnym Rynkiem
Budynki mieszkalne i użyteczności publicznej głównie z XIX wieku. Najstarszy dom mieszkalny przy ulicy Słowackiego.

↑ Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2007 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2006. ISSN 1734-6118. (pol.).
↑ Uchwała w nr 12/107/2000 ws. ustanowienia Święta Miasta Dobrzynia n. Wisłą

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „stopień”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

BŁĄD PRZYPISÓW

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Historia Żydów w Dobrzyniu nad Wisłą na portalu Wirtualny Sztetl

-->

[1] Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2007 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2006. ISSN 1734-6118. (pol.).

[2] Uchwała w nr 12/107/2000 ws. ustanowienia Święta Miasta Dobrzynia n. Wisłą

[1]

[2]

@@ Linia 49: / Linia 49: @@
 [[Plik:Dobrzyń nad Wisłą - Góra Zamkowa.jpg|thumb|left|Góra Zamkowa]]
 [[Plik:Dobrzyn1-1.jpg|thumb|left|Skarpa nad Jeziorem Włocławskim]]
-Pierwsza wzmianka o Dobrzyniu (Dobrin) pochodzi z [[1065]] r. W [[XI wiek|XI]] w. gród kasztelański, od [[1228]] miejsce osadzenia [[Bracia dobrzyńscy|braci dobrzyńskich]], później stolica [[Ziemia dobrzyńska|ziemi dobrzyńskiej]], a w końcu [[XIII wiek|XIII]] i na początku [[XIV wiek|XIV]] w. (lata [[1288]]-[[1327]] i [[1343]]-[[1352]]) siedziba udzielnych [[książęta dobrzyńscy|książąt dobrzyńskich]] (od [[1306]] r. pod zwierzchnictwem [[Polska|Polski]]). Krótka reaktywacja księstwa nastąpiła w latach [[1373]]-[[1392]] pod rządami [[książęta opolscy|księcia opolskiego]] [[Władysław Opolczyk|Władysława]]. Prawa miejskie Dobrzyń otrzymał prawdopodobnie przed 1239 rokiem od [[Konrad I mazowiecki|Konrada mazowieckiego]].
+Pierwsza wzmianka o Dobrzyniu (Dobrin) pochodzi z [[1065]] r. W [[XI wiek|XI]] w. był tu gród kasztelański. Od [[1228]] miejsce osadzenia przez Konrada Mazowieckiego rycerzy zakonników zwanych [[Bracia dobrzyńscy|Braćmi dobrzyńskimi]]. Później stolica [[Ziemia dobrzyńska|ziemi dobrzyńskiej]]. Prawa miejskie Dobrzyń otrzymał prawdopodobnie przed 1239 rokiem od [[Konrad I mazowiecki|Konrada mazowieckiego]]. W końcu [[XIII wiek|XIII]] i na początku [[XIV wiek|XIV]] w. (lata [[1288]]-[[1327]] i [[1343]]-[[1352]]) siedziba udzielnych [[książęta dobrzyńscy|książąt dobrzyńskich]] (od [[1306]] r. pod zwierzchnictwem [[Polska|Królestwa Polskiego]]). W dniu 14 września 1321 roku miasto spalili Litwini. W 1327 roku Dobrzyń został wcielony do Królestwa Polskiego przez Władysława Łokietka. W marcu 1329 roku Krzyżacy po oblężeniu opanowali zamek w Dobrzyniu i w 1330 roku osadzili w nim [[komtur]]a. Po [[Pokój w Kaliszu|Pokoju w Kaliszu]] między Kazimierzem Wielkim i Krzyżakami, Dobrzyń wrócił pod zwierzchnictwo Polski. W 1352 roku zmarł książę Kazimierz dobrzyński, w związku z czym Kazimierz Wielki wcielił Dobrzyń do Królestwa Polskiego. Krótka reaktywacja księstwa nastąpiła w latach [[1379]]-[[1391]] pod rządami [[książęta opolscy|księcia opolskiego]] [[Władysław Opolczyk|Władysława Opolczyka]], który otrzymał Dobrzyń od polskiego króla Ludwika Węgierskiego. Za ciemiężenie poddanych władzę nad Dobrzyniem odebrał mu Władysław Jagiełło, w związku z czym Władysław Opolczyk oddał prawa do Dobrzynia w [[zastaw]] Krzyżakom za 50 tys. [[floren]]ów. Spowodowało to konflikt prawny między Polską i Zakonem Krzyżackim ponieważ Opolczyk dokonał felonii, czyli złamania obowiązków wasala. Wkrótce Krzyżacy opanowali Dobrzyń. W dniu 10 czerwca 1405 Dobrzyń został wykupiony przez Polskę. Po wybuchu Wielkiej Wojny zamek w Dobrzyniu został 20 sierpnia 1409 roku zdobyty przez Krzyżaków przy użyciu artylerii. Miasto zostało spalone, a dowodzący obroną starosta Jan Chełmicki z Płomian ścięty przez Krzyżaków.
-Dobrzyń nad Wisłą był wielokrotnie zagarniany przez [[zakon krzyżacki|Krzyżaków]] (m.in. w [[1329]], [[1392]] i [[1409]] r.), co stawało się przyczyną długotrwałych konfliktów. Do Polski przyłączony ostatecznie na mocy [[pokój toruński 1411|I pokoju toruńskiego]] w [[1411]] r. Znaczenie miasta Dobrzynia spada od czasów potopu szwedzkiego, kiedy miasto zostało zrabowane i spalone. Niemcy podczas [[Okupacja niemiecka w Polsce 1939-1945|okupacji]] zmienili nazwę miasta na [[język niemiecki|niem.]] ''Dobrin an der Weichsel'' ([[1939]]-[[1945]]). Obecnie jest lokalnym ośrodkiem handlowo-usługowym z nielicznymi zakładami przemysłowymi (zakład obuwniczy, spółdzielnia rybacka, rzeźnia, młyn).
+Do Polski przyłączony ostatecznie na mocy [[pokój toruński 1411|I pokoju toruńskiego]] w [[1411]] r. Znaczenie miasta Dobrzynia spadło po Potopie szwedzkim, kiedy miasto zostało zrabowane i spalone. W 1807 roku włączone do Księstwa Warszawskiego. Niemcy podczas [[Okupacja niemiecka w Polsce 1939-1945|okupacji]] zmienili nazwę miasta na [[język niemiecki|niem.]] ''Dobrin an der Weichsel'' ([[1939]]-[[1945]]). Obecnie jest lokalnym ośrodkiem handlowo-usługowym z nielicznymi zakładami przemysłowymi (zakład obuwniczy, spółdzielnia rybacka, rzeźnia, młyn).
 {{Clear|left}}

Przynależność wojewódzka	gubernia płocka (1867–1915) woj. warszawskie (II RP) (1919–38) woj. pomorskie (II RP) (1938–39) woj. pomorskie (PRL) (1945–50) woj. bydgoskie (1950–75)
Miasta	Bobrowniki (do 1870) Dobrzyń nad Wisłą Kikół (do 1870) Lipno Skępe (do 1870)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Bobrowniki Brudzeń (do 19?? →) Chalin (do 1954) Chrostkowo (od 1973) Czarne (do 1954) Czernikowo (od 1929) Dobrzejewice (do 1954) Dobrzyń nad Wisłą (od 1973) Jastrzębie (do 1954) Kikół Kłokock (do 1954) Ligowo (1921–54) Lipno (od 1973) Łąkie (do 1874) Mazowsze (do 1954) Narutowo (1932–44 i 1947–54) Nowogród (do 1954) Obrowo (1868–1929) Oleszno (1868–1930) Osiek (do 1921) Osiek nad Wisłą (do 1868) Ossówka (Osówka) (do 1954) Skępe (1932–54) Skępe (do 1932 i od 1973) Szpetal (Górny) Tłuchowo Wielgie (od 1973) Zaduszniki (do 1868 i 1930–54)
Gromady (1954–72)	Barany (1954–59) Bobrowniki (1954–72) Brzeźno (1954–59) Chalin (1954–71) Chrostkowo (← 1956–72) Ciechocin (1954–55 →) Czarne (1954–68) Czernikowo (1954–72) Dobrzyń nad Wisłą (1959–72) Dyblin (1954–59) Działyń (1954–55 →) Fabianki (1954–55 →) Głodowo (1954–61) Głogowo (1954 →) Grochowalsk (1954–72) Huta (1954–59) Jankowo (1954–68) Jasień (1954–59) Jastrzębie (1954–68) Karnkowo (1954–71) Kikół (1954–72) Kukowo (1954–68) Lenie Wielkie (1954–59) Ligowo (1954–55 →) Lipno (1969–72) Łąkie (1954–61) Łążyn (1954–55 →) Łochocin (1954–71) Makówiec (1954–59) Mazowsze (1954–71) Mierzynek (1954 →) Mokowo (1954–61) Moszczonne (1954–68) Mysłakówko (1954–71) Nasiegniewo (1954–57 →) Nowogród (1954–55 →) Obrowo (1954–55 →) Osiek nad Wisłą (1954–55 →) Osówka (1954–71) Ostrowite (1954–59) Pokrzywno (1954–59) Radomice (1954–72) Skępe (1954–72) Stalmierz (← 1956–59) Sumin (1954–59) Szpetal Górny (1954–55 →) Świętosław (1954–55 →) Tłuchowo (1954–72) Wielgie (1954–72) Wioska (1954–59) Witoszyn Stary (1954–55 →) Wola (1954–71) Wólka (1954–68) Zaduszniki (1954–68)

Miasta	Bobrowniki Dobrzyń nad Wisłą Kikół Lipno Skępe
Gminy miejskie	Lipno
Gminy miejsko-wiejskie	Bobrowniki Dobrzyń nad Wisłą Kikół Skępe
Gminy wiejskie	Chrostkowo Lipno Tłuchowo Wielgie