Historia Pomorza: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Andrzei111 (dyskusja | edycje) Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez 31.63.52.214) i przywrócono wersję 39728879 autorstwa Mathiasrex |
→Historia: drobne redakcyjne |
||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
* [[Historia Pomorza Zachodniego]] |
|||
* [[Pomorze_Gdańskie#Zarys_historyczny|Historia Pomorza Wschodniego (Gdańskiego)]] |
|||
Ziemie między ujściami Wisły i Odry podbite zostały przez władców polskich, jednak przy każdym osłabieniu władzy centralnej górę brały dążenia do odzyskania niezależności. Pierwszy swoją władzę nad całym Pomorzem między Wisłą a Odrą rozciągnął najprawdopodobniej [[Mieszko I]]. Ponownego podboju dokonywali [[Kazimierz I Odnowiciel|Kazimierz Odnowiciel]] oraz [[Bolesław III Krzywousty|Bolesław Krzywousty]]. W wyniku naporu [[Sasi|Sasów]] do [[XIII wiek]]u całe Pomorze zaodrzańskie znalazło się w granicach Cesarstwa. |
Ziemie między ujściami Wisły i Odry podbite zostały przez władców polskich, jednak przy każdym osłabieniu władzy centralnej górę brały dążenia do odzyskania niezależności. Pierwszy swoją władzę nad całym Pomorzem między Wisłą a Odrą rozciągnął najprawdopodobniej [[Mieszko I]]. Ponownego podboju dokonywali [[Kazimierz I Odnowiciel|Kazimierz Odnowiciel]] oraz [[Bolesław III Krzywousty|Bolesław Krzywousty]]. W wyniku naporu [[Sasi|Sasów]] do [[XIII wiek]]u całe Pomorze zaodrzańskie znalazło się w granicach Cesarstwa. |
||
| Linia 16: | Linia 19: | ||
W 1637 wymarła dynastia [[Gryfici|Gryfitów]]. W [[1648]] w wyniku [[pokój westfalski|pokoju westfalskiego]] zachodnia część księstwa pomorskiego z [[Rugia|Rugią]] i ujściem [[Odra|Odry]] przypadła [[Szwecja|Szwecji]], a wschodnia elektoratowi [[Brandenburgia|Brandenburgii]]. Posiadłości szwedzkie z czasem coraz bardziej przechodziły na rzecz przeradzającej się w [[Prusy (państwo)|Prusy]] Brandenburgii. W [[1720]] roku [[Szczecin]] przeszedł pod władanie Prus, stając się stolicą prowincji ''Pommern''. W [[1772]], w efekcie I rozbioru Rzeczypospolitej, w granicach [[Królestwo Prus|Prus]] znalazło się polskie dotąd [[Pomorze Gdańskie]] (z wyjątkiem [[Gdańsk]]a). Prusy objęły całe Pomorze Zachodnie w wyniku [[kongres wiedeński|kongresu wiedeńskiego]] w [[1815]] przejmując ostatnią jego część należącą do Szwecji ([[Wolgast]], [[Greifswald]], [[Stralsund]] i [[Rugia|Rugię]]). |
W 1637 wymarła dynastia [[Gryfici|Gryfitów]]. W [[1648]] w wyniku [[pokój westfalski|pokoju westfalskiego]] zachodnia część księstwa pomorskiego z [[Rugia|Rugią]] i ujściem [[Odra|Odry]] przypadła [[Szwecja|Szwecji]], a wschodnia elektoratowi [[Brandenburgia|Brandenburgii]]. Posiadłości szwedzkie z czasem coraz bardziej przechodziły na rzecz przeradzającej się w [[Prusy (państwo)|Prusy]] Brandenburgii. W [[1720]] roku [[Szczecin]] przeszedł pod władanie Prus, stając się stolicą prowincji ''Pommern''. W [[1772]], w efekcie I rozbioru Rzeczypospolitej, w granicach [[Królestwo Prus|Prus]] znalazło się polskie dotąd [[Pomorze Gdańskie]] (z wyjątkiem [[Gdańsk]]a). Prusy objęły całe Pomorze Zachodnie w wyniku [[kongres wiedeński|kongresu wiedeńskiego]] w [[1815]] przejmując ostatnią jego część należącą do Szwecji ([[Wolgast]], [[Greifswald]], [[Stralsund]] i [[Rugia|Rugię]]). |
||
Po reformie administracyjnej z [[1818]] roku Pomorze Wschodnie wchodziło w skład prowincji ''Westpreussen'' ([[Prusy Zachodnie]]), dzielącą się na rejencję gdańską i kwidzyńską. Pomorze Zachodnie tworzyło prowincję ''[[Pomorze (prowincja)|Pommern]]'', w skład której wchodziły [[rejencja|rejencje]] [[rejencja szczecińska|szczecińska]], [[rejencja stralsundzka|stralsundzka]] i [[rejencja koszalińska|koszalińska]]. Pomorze zostało podzielone między Polskę i Niemcy w okresie międzywojennym (część polska to głównie ówczesne [[Województwo pomorskie (II Rzeczpospolita)|województwo pomorskie)]]. Istniało również [[Wolne Miasto Gdańsk]]. W [[1932]] roku rejencja stralsundzka została włączona do rejencji szczecińskiej, natomiast w [[1938]] roku powstała na południu Pomorza Zachodniego nowa [[rejencja pilska]], po likwidacji Marchii Pogranicznej. W wyniku zakończenia II wojny światowej wschodnia część Pomorza Zachodniego przypadła Polsce, a jej ludność została wysiedlona. Zachodnia część Pomorza Zachodniego ([[Pomorze Przednie]] i skrawki Pomorza Szczecińskiego) znalazły się w granicach [[radziecka strefa okupacyjna|radzieckiej strefy okupacyjnej]], a następnie [[NRD]]. Obecnie wraz z [[Meklemburgia|Meklemburgią]] stanowi kraj związkowy [[Meklemburgia-Pomorze Przednie]]. |
Po reformie administracyjnej z [[1818]] roku Pomorze Wschodnie wchodziło w skład prowincji ''Westpreussen'' ([[Prusy Zachodnie]]), dzielącą się na rejencję gdańską i kwidzyńską. Pomorze Zachodnie tworzyło prowincję ''[[Pomorze (prowincja)|Pommern]]'', w skład której wchodziły [[rejencja|rejencje]] [[rejencja szczecińska|szczecińska]], [[rejencja stralsundzka|stralsundzka]] i [[rejencja koszalińska|koszalińska]]. Pomorze zostało podzielone między Polskę i Niemcy w okresie międzywojennym (część polska to głównie ówczesne [[Województwo pomorskie (II Rzeczpospolita)|województwo pomorskie)]]. Istniało również [[Wolne Miasto Gdańsk]]. W [[1932]] roku rejencja stralsundzka została włączona do rejencji szczecińskiej, natomiast w [[1938]] roku powstała na południu Pomorza Zachodniego nowa [[rejencja pilska]], po likwidacji Marchii Pogranicznej. W wyniku zakończenia II wojny światowej wschodnia część Pomorza Zachodniego przypadła Polsce, a jej ludność została wysiedlona. Zachodnia część Pomorza Zachodniego ([[Pomorze Przednie]] i skrawki Pomorza Szczecińskiego) znalazły się w granicach [[radziecka strefa okupacyjna|radzieckiej strefy okupacyjnej]], a następnie [[NRD]]. Obecnie wraz z [[Meklemburgia|Meklemburgią]] stanowi kraj związkowy [[Meklemburgia-Pomorze Przednie]]. |
||
== Herb Księstwa Pomorskiego == |
== Herb Księstwa Pomorskiego == |
||
Wersja z 14:44, 25 mar 2015
_and_the_Crown_of_the_Kingdom_of_Poland_(red)_in_1386_-_1434.png)
 |
Ten artykuł należy dopracować |
W średniowieczu region Pomorza zamieszkiwany był przez słowiańskie plemiona: Pomorzan (Kaszubów) w części przedodrzańskiej oraz Połabian (Ranów, Wieletów, Obodrzyców i innych) w części zaodrzańskiej. Główne ośrodki znajdowały się w (licząc od wschodu) Gdańsku, Kołobrzegu, Wolinie (potem Szczecinie), Arkonie.
Historia
Ziemie między ujściami Wisły i Odry podbite zostały przez władców polskich, jednak przy każdym osłabieniu władzy centralnej górę brały dążenia do odzyskania niezależności. Pierwszy swoją władzę nad całym Pomorzem między Wisłą a Odrą rozciągnął najprawdopodobniej Mieszko I. Ponownego podboju dokonywali Kazimierz Odnowiciel oraz Bolesław Krzywousty. W wyniku naporu Sasów do XIII wieku całe Pomorze zaodrzańskie znalazło się w granicach Cesarstwa.
W czasie rozbicia dzielnicowego Pomorze przedodrzańskie praktycznie uniezależniło się od Korony pod rządami rodu Gryfitów. Księstwa Gryfitów, choć sięgnęły po część ziem zaodrzańskich, same podatne były na rozbicie i w 1181 roku popadły w silną zależność lenną od Cesarstwa. Bliższe związki z Krakowem wykazywało Pomorze Gdańskie, które po rządach lokalnej dynastii wróciło pod władzę Łokietka, aby niemal natychmiast w 1308 roku zostać zdobyte przez Krzyżaków (rzeź Gdańska).
Pod koniec swego życia nieudaną próbę ponownego związania Pomorza Zachodniego z Koroną podjął Kazimierz III Wielki, pragnąc uczynić swym dziedzicem wnuka, Kaźka, księcia słupskiego. Po drugim pokoju toruńskim w 1466 roku Pomorze Gdańskie wróciło pod władzę króla Polski (Prusy Królewskie).
W 1637 wymarła dynastia Gryfitów. W 1648 w wyniku pokoju westfalskiego zachodnia część księstwa pomorskiego z Rugią i ujściem Odry przypadła Szwecji, a wschodnia elektoratowi Brandenburgii. Posiadłości szwedzkie z czasem coraz bardziej przechodziły na rzecz przeradzającej się w Prusy Brandenburgii. W 1720 roku Szczecin przeszedł pod władanie Prus, stając się stolicą prowincji Pommern. W 1772, w efekcie I rozbioru Rzeczypospolitej, w granicach Prus znalazło się polskie dotąd Pomorze Gdańskie (z wyjątkiem Gdańska). Prusy objęły całe Pomorze Zachodnie w wyniku kongresu wiedeńskiego w 1815 przejmując ostatnią jego część należącą do Szwecji (Wolgast, Greifswald, Stralsund i Rugię). Po reformie administracyjnej z 1818 roku Pomorze Wschodnie wchodziło w skład prowincji Westpreussen (Prusy Zachodnie), dzielącą się na rejencję gdańską i kwidzyńską. Pomorze Zachodnie tworzyło prowincję Pommern, w skład której wchodziły rejencje szczecińska, stralsundzka i koszalińska. Pomorze zostało podzielone między Polskę i Niemcy w okresie międzywojennym (część polska to głównie ówczesne województwo pomorskie). Istniało również Wolne Miasto Gdańsk. W 1932 roku rejencja stralsundzka została włączona do rejencji szczecińskiej, natomiast w 1938 roku powstała na południu Pomorza Zachodniego nowa rejencja pilska, po likwidacji Marchii Pogranicznej. W wyniku zakończenia II wojny światowej wschodnia część Pomorza Zachodniego przypadła Polsce, a jej ludność została wysiedlona. Zachodnia część Pomorza Zachodniego (Pomorze Przednie i skrawki Pomorza Szczecińskiego) znalazły się w granicach radzieckiej strefy okupacyjnej, a następnie NRD. Obecnie wraz z Meklemburgią stanowi kraj związkowy Meklemburgia-Pomorze Przednie.
Herb Księstwa Pomorskiego
Książę Bogusław X (1454-1523), po zjednoczeniu pod swym berłem wszystkich ziem pomorskich, ustalił krótko po 1500 r. dziewięciopolowy tzw. wielki herb Księstwa Pomorskiego.
W kolejnych polach począwszy od pierwszego górnego prawego (heraldycznie) widniały kolejno herby:
- Księstwa Szczecińskiego: w polu błękitnym czerwony ukoronowany gryf w lewo
- Księstwa Pomorskiego (Kamień Pomorski): w polu srebrnym czerwony gryf
- Księstwa Kaszubskiego (miejscowa nazwa Pomorza - Koszalin, Szczecinek): w polu złotym czarny gryf
- Księstwa Wendyjskiego (Sławno, Słupsk): w polu srebrnym gryf w lewo w trzy czerwone i trzy zielone skosy
- Księstwa Rugijskiego: w polu dwudzielnym w pas,w górnym złotym czarny połulew ukoronowany w dolnym błękitnym czerwona krokiew łamana pięciokrotnie
- Władztwo Uznam (Herschaft Usedom): w polu czerwonym srebrny poługryf z rybim ogonem
- Ziemi bardzkiej(Barth): w złotym polu czarny gryf w lewo z dwoma piórami skrzydeł srebrnymi
- hrabstwa Choćkowskiego (Gützkow): w polu złotym dwie czerwone belki w krzyż i cztery czerwone róże po bokach
- Księstwa Wołogoskiego: w polu dwudzielnym w pas, w górnym czerwonym srebrny poługryf, w dolnym złoto-błękitna szachownica;
- pole krwawe - na dole tarczy.