Zboiska (powiat sanocki): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Wycofano edycje użytkownika 46.148.155.15 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Rrudzik. |
→Historia: drobne merytoryczne |
||
| Linia 34: | Linia 34: | ||
Prawdopodobnie wieś lokowana była przez [[Bolesław Jerzy II|księcia Jerzego II]], jako wieś służebna grodu [[Sanok|sanockiego]]. W 1361 miejsce puste położone na polach zwanych pospolicie Boyscza, należące do kościoła pw. Św. Pawła w [[Bukowsko|Bukowsku]], nad potokiem [[Sanoczek (rzeka)|Sanoczek]], od granic wsi królewskich [[Prusiek]] i od [[Pobiedno|Pobiedna]] aż do źródeł potoku [[Sanoczek (rzeka)|Sanoczek]] (źródło: Kod. Dypl. Małopolski III, str. 741, 1361). Zboiska w roku 1361 dzięki nadaniom [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]] stały się własnością rycerzy przybyłych z Węgier, braci [[Piotr Węgrzyn|Piotra]] i Pawła [[Balowie|Balów]]. Przywilej królewski pod tą samą datą wymienia również [[Wisłok Wielki|Wisłok]], [[Radoszyce (województwo podkarpackie)|Radoszyce]], [[Jurowce (województwo podkarpackie)|Jurowce]], [[Srogów Górny|Srogów]], [[Dydnia|Dydnię]], [[Temeszów]] i inne. Od [[1435]] [[Piotr ze Zboisk]], ''Petrus de Boyska'', ''Petrus de Tyrawa'', ożeniony z Małgorzatą, 1434 - 1465 [[chorąży]] sanocki, był właścicielem Zboisk, [[Wolica (powiat sanocki)|Wolicy]], [[Bełchówka|Bełchówki]], [[Zahoczewie|Zahoczewia]] i [[Bukowsko|Bukowska]]. |
Prawdopodobnie wieś lokowana była przez [[Bolesław Jerzy II|księcia Jerzego II]], jako wieś służebna grodu [[Sanok|sanockiego]]. W 1361 miejsce puste położone na polach zwanych pospolicie Boyscza, należące do kościoła pw. Św. Pawła w [[Bukowsko|Bukowsku]], nad potokiem [[Sanoczek (rzeka)|Sanoczek]], od granic wsi królewskich [[Prusiek]] i od [[Pobiedno|Pobiedna]] aż do źródeł potoku [[Sanoczek (rzeka)|Sanoczek]] (źródło: Kod. Dypl. Małopolski III, str. 741, 1361). Zboiska w roku 1361 dzięki nadaniom [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]] stały się własnością rycerzy przybyłych z Węgier, braci [[Piotr Węgrzyn|Piotra]] i Pawła [[Balowie|Balów]]. Przywilej królewski pod tą samą datą wymienia również [[Wisłok Wielki|Wisłok]], [[Radoszyce (województwo podkarpackie)|Radoszyce]], [[Jurowce (województwo podkarpackie)|Jurowce]], [[Srogów Górny|Srogów]], [[Dydnia|Dydnię]], [[Temeszów]] i inne. Od [[1435]] [[Piotr ze Zboisk]], ''Petrus de Boyska'', ''Petrus de Tyrawa'', ożeniony z Małgorzatą, 1434 - 1465 [[chorąży]] sanocki, był właścicielem Zboisk, [[Wolica (powiat sanocki)|Wolicy]], [[Bełchówka|Bełchówki]], [[Zahoczewie|Zahoczewia]] i [[Bukowsko|Bukowska]]. |
||
W 1485 r., w wyniku zajazdu kasztelana przemyskiego [[Stanisław Kmita|Stanisława Kmity]] dokonanego na wieś Zboiska, należącą do podkomorzego lwowskiego i starosty bieckiego Piotra Herburta Felsztyńskiego, spalone zostały dom i wieża (domus et turris) tam się znajdujące. |
|||
Następnie właścicielami byli Leszczyńscy, w XIX wieku własność Kokowskich i Jodłowskich. W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tybularnej Zboiska był Józef Gołaszewski<ref>{{Cytuj książkę | autor = [[Karol Wild]] | tytuł = Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym | miejsce = Lwów | data = 1855 | strony = 260 | url = http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=268083}}</ref>. W 1905 Zofia Jodłowska posiadała we wsi obszar 167,7 ha<ref>[[Alojzy Zielecki]], ''Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej'', w: ''[[Sanok. Dzieje miasta]]. Praca zbiorowa pod redakcją [[Feliks Kiryk|Feliksa Kiryka]]'', Kraków 1995. s. 405.</ref>, a w 1911 posiadała 8 ha<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911 | miejsce = Sanok | data = 1911 | strony = 24 | url = http://sanockabibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=552}}</ref>. |
Następnie właścicielami byli Leszczyńscy, w XIX wieku własność Kokowskich i Jodłowskich. W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tybularnej Zboiska był Józef Gołaszewski<ref>{{Cytuj książkę | autor = [[Karol Wild]] | tytuł = Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym | miejsce = Lwów | data = 1855 | strony = 260 | url = http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=268083}}</ref>. W 1905 Zofia Jodłowska posiadała we wsi obszar 167,7 ha<ref>[[Alojzy Zielecki]], ''Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej'', w: ''[[Sanok. Dzieje miasta]]. Praca zbiorowa pod redakcją [[Feliks Kiryk|Feliksa Kiryka]]'', Kraków 1995. s. 405.</ref>, a w 1911 posiadała 8 ha<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911 | miejsce = Sanok | data = 1911 | strony = 24 | url = http://sanockabibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=552}}</ref>. |
||
W 1529 dzięki staraniom [[Mikołaj Herburt Odnowski|Mikołaja Herburta Odnowskiego]], wojewody krakowskiego wybudowano w Zboiskach |
W 1529 dzięki staraniom [[Mikołaj Herburt Odnowski|Mikołaja Herburta Odnowskiego]], wojewody krakowskiego wybudowano w Zboiskach nowy niewielki zamek obronny (Zborsko). Wieś z fortalicją wspominana jest również w roku 1553. W [[1657]] roku przez Zboiska przeszły wojska [[Jerzy II Rakoczy|Rakoczego]], niszcząc stojący tu zamek. Wspomniany dwór znajdował się w obrębie zachowanego do dziś, wyniosłego kopca ziemnego, otoczonego głęboką, suchą fosą i pojedynczym wałem ziemnym, dominującego ok. 15 m nad przepływającym poniżej potokiem Sileskim. Całość założenia ma wymiary ok. 80×80 m, natomiast średnica samego kopca mierzy ok. 30 m. Do dnia dzisiejszego na terenie parku dworskiego zachowały się umocnienia ziemne oraz ruiny budowli. W połowie XIX wieku Kokowscy zbudowali w Zboiskach zespół dworski. |
||
W latach 1946/1947 na terenie wsi i okolic doszło do ciężkich walk między miejscową ludnością a [[Ukraińska Powstańcza Armia|UPA]]. |
|||
== Mieszkańcy == |
== Mieszkańcy == |
||
| Linia 44: | Linia 48: | ||
== Religia == |
== Religia == |
||
Parafia łacińska w [[Bukowsko|Bukowsku]]. Parafia greckokatolicka pw. Św. Apastołów Piotra i Pawła znajdowała się w [[Wolica (powiat sanocki)|Wolicy]], stary miejscowy kościół uległ spaleniu podczas działań wojennych. Obecnie we wsi znajduje się nowo wybudowany kościół [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]], należący do parafii [[Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Prusieku|Parafii NMP Królowej Polski w Prusieku]], w [[Dekanat Sanok II|dekanacie Sanok II]]. |
Parafia łacińska w [[Bukowsko|Bukowsku]]. Parafia greckokatolicka pw. Św. Apastołów Piotra i Pawła znajdowała się w [[Wolica (powiat sanocki)|Wolicy]], stary miejscowy kościół uległ spaleniu podczas działań wojennych. Obecnie we wsi znajduje się nowo wybudowany kościół [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]], należący do parafii [[Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Prusieku|Parafii NMP Królowej Polski w Prusieku]], w [[Dekanat Sanok II|dekanacie Sanok II]]. |
||
== Zabytki == |
|||
* Dwór wybudowany przez Kokowskich w I połowie XIX wieku |
|||
* Zamczysko po nieistniejącej wieży obronnej z XV-XVI wieku z zachowaną fosą i wałem |
|||
== Turystyka == |
== Turystyka == |
||
Wersja z 18:09, 24 sty 2017
| {{{rodzaj miejscowości}}} | |
 Kościół w Zboiskach | |
| Państwo | podkarpackie |
|---|---|
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2006) |
220 |
| Strefa numeracyjna |
(+48) 13 |
| Kod pocztowy |
38-505 |
| Tablice rejestracyjne |
RSA |
| SIMC |
0346827 |
Położenie na mapie brak | |
Położenie na mapie świata  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} | |
Zboiska – wieś w gminie Bukowsko nad potokiem Sanoczek, na Pogórzu Bukowskim, powiecie sanockim, województwie podkarpackim. Od południa granicząca z Ratnawicą.
Historia
Boyscza 1361, Boyska 1398, Boyschcze 1402, Bogiska 1437, Szboyska 1539, Zboiska alias Uhrynowce 1676.
Od 1340 do 1772 Ziemia sanocka, Województwo ruskie. Od 1772 do 1852 cyrkuł leski, następnie sanocki. Od 1867 powiat sanocki, gmina Bukowsko w Galicji.
Prawdopodobnie wieś lokowana była przez księcia Jerzego II, jako wieś służebna grodu sanockiego. W 1361 miejsce puste położone na polach zwanych pospolicie Boyscza, należące do kościoła pw. Św. Pawła w Bukowsku, nad potokiem Sanoczek, od granic wsi królewskich Prusiek i od Pobiedna aż do źródeł potoku Sanoczek (źródło: Kod. Dypl. Małopolski III, str. 741, 1361). Zboiska w roku 1361 dzięki nadaniom Kazimierza Wielkiego stały się własnością rycerzy przybyłych z Węgier, braci Piotra i Pawła Balów. Przywilej królewski pod tą samą datą wymienia również Wisłok, Radoszyce, Jurowce, Srogów, Dydnię, Temeszów i inne. Od 1435 Piotr ze Zboisk, Petrus de Boyska, Petrus de Tyrawa, ożeniony z Małgorzatą, 1434 - 1465 chorąży sanocki, był właścicielem Zboisk, Wolicy, Bełchówki, Zahoczewia i Bukowska.
W 1485 r., w wyniku zajazdu kasztelana przemyskiego Stanisława Kmity dokonanego na wieś Zboiska, należącą do podkomorzego lwowskiego i starosty bieckiego Piotra Herburta Felsztyńskiego, spalone zostały dom i wieża (domus et turris) tam się znajdujące.
Następnie właścicielami byli Leszczyńscy, w XIX wieku własność Kokowskich i Jodłowskich. W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tybularnej Zboiska był Józef Gołaszewski[1]. W 1905 Zofia Jodłowska posiadała we wsi obszar 167,7 ha[2], a w 1911 posiadała 8 ha[3].
W 1529 dzięki staraniom Mikołaja Herburta Odnowskiego, wojewody krakowskiego wybudowano w Zboiskach nowy niewielki zamek obronny (Zborsko). Wieś z fortalicją wspominana jest również w roku 1553. W 1657 roku przez Zboiska przeszły wojska Rakoczego, niszcząc stojący tu zamek. Wspomniany dwór znajdował się w obrębie zachowanego do dziś, wyniosłego kopca ziemnego, otoczonego głęboką, suchą fosą i pojedynczym wałem ziemnym, dominującego ok. 15 m nad przepływającym poniżej potokiem Sileskim. Całość założenia ma wymiary ok. 80×80 m, natomiast średnica samego kopca mierzy ok. 30 m. Do dnia dzisiejszego na terenie parku dworskiego zachowały się umocnienia ziemne oraz ruiny budowli. W połowie XIX wieku Kokowscy zbudowali w Zboiskach zespół dworski.
W latach 1946/1947 na terenie wsi i okolic doszło do ciężkich walk między miejscową ludnością a UPA.
Mieszkańcy
Nazwiska mieszkańców XIX wiek : Bończak, Barna, Beck, Bogacz, Januk, Kozak, Klepczyk, Knieja, Kos, Krok, Macek, Lilienthal, Maciejowski, Mazur, Marosz, Modrzanski, Patała, Olejarczyk, Pendzior, Peszyński, Rakoczy, Starzecki, Petejko, Pielech, Szczurek, Tarnawczyk, Wdowiak, Dymiński, Klocek, Piotrowski
Religia
Parafia łacińska w Bukowsku. Parafia greckokatolicka pw. Św. Apastołów Piotra i Pawła znajdowała się w Wolicy, stary miejscowy kościół uległ spaleniu podczas działań wojennych. Obecnie we wsi znajduje się nowo wybudowany kościół rzymskokatolicki, należący do parafii Parafii NMP Królowej Polski w Prusieku, w dekanacie Sanok II.
Zabytki
- Dwór wybudowany przez Kokowskich w I połowie XIX wieku
- Zamczysko po nieistniejącej wieży obronnej z XV-XVI wieku z zachowaną fosą i wałem
Turystyka
Na terenie Zboisk funkcjonuje kilka pensjonatów agroturystycznych oraz stadnina koni.
Ciekawostki
Uherce, Uhryń oraz dawne Uhrynowce obecnie Zboiska, nazwy wsi wskazują na etymologię węgierską i jej związek z nazwą historycznego regionu Węgier oraz przepływającej przez nią rzeki Ung. W języku słowackim oraz czeskim Uhorsko. Jak wskazuje prof. Przemysław Dąbkowski "Ludność węgierska w ziemi sanockiej ( na początku XIV w.) była to ludność albo na stałe tam osiadła, albo też czasowo przebywająca. Jest rzeczą wielce prawdopodobną, iż podobnie jak w innych ziemiach, tak samo i w ziemi sanockiej, znajdowały się pewne osady, zaludnione pierwotnie przez Węgrów, którzy z biegiem czasu ulegli polonizacji[4].
- ↑ Karol Wild: Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: 1855, s. 260.
- ↑ Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 405.
- ↑ Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 24.
- ↑ Przemysław Dąbkowski. Węgrzy [w:] "Stosunki narodościowe ziemi sanockiej w XV stuleciu" (1921) str. 2-3.
Linki zewnętrzne
- Zboiska (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 522.
- Zboiska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 717.
Siedziba gminy: Bukowsko
| Wsie | |
|---|---|
| Osada | |
| Części wsi |
|
