Kościół św. Józefa w Gdańsku: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne redakcyjne, ilustracja, drobne merytoryczne |
drobne redakcyjne |
||
Linia 23: | Linia 23: | ||
|data dekretu = |
|data dekretu = |
||
|dekret wydał = |
|dekret wydał = |
||
|data rozpoczęcia budowy = |
|data rozpoczęcia budowy = 1482 |
||
|data zakończenia budowy = |
|data zakończenia budowy = 1623 |
||
|data konsekracji = |
|data konsekracji = |
||
|data zamknięcia = |
|data zamknięcia = |
||
|aktualne przeznaczenie = |
|aktualne przeznaczenie = |
||
|data zniszczenia = |
|data zniszczenia = 1945 |
||
|data odbudowy = |
|data odbudowy = |
||
|data reaktywacji = |
|data reaktywacji = |
||
|poprzednie wyznanie = |
|poprzednie wyznanie = Boża Rodzicielka Panna Maryja i Święci Założyciele Eliasz i Elizeusz |
||
|fundator = |
|fundator = |
||
|zniszczona przez = |
|zniszczona przez = Armia Czerwona |
||
|plan świątyni = |
|plan świątyni = |
||
|opis planu = |
|opis planu = |
||
|styl = |
|styl = Gotycki |
||
|architekt = |
|architekt = |
||
|materiał budowlany = cegła |
|materiał budowlany = cegła |
||
Linia 52: | Linia 52: | ||
|liczba ołtarzy = |
|liczba ołtarzy = |
||
|wezwania ołtarzy bocznych = |
|wezwania ołtarzy bocznych = |
||
|liczba naw = |
|liczba naw = 1 |
||
|szerokość nawy głównej = |
|szerokość nawy głównej = |
||
|wysokość nawy głównej = |
|wysokość nawy głównej = |
Wersja z 13:59, 25 paź 2019
652 z dnia 15.10.1973 r.[1] | |||||||||||||||||
kościół rektorski | |||||||||||||||||
Gotyckie prezbiterium | |||||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość | |||||||||||||||||
Wyznanie | |||||||||||||||||
Kościół | |||||||||||||||||
Wezwanie | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Gdańska | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa pomorskiego | |||||||||||||||||
54°21′14,75″N 18°38′49,65″E/54,354097 18,647125 |
Kościół św. Józefa w Gdańsku – kościół rektorski należący do parafii św. Brygidy archidiecezji gdańskiej. Do kościoła przylega kaplica, w której przez cały dzień odbywa się adoracja Najświętszego Sakramentu, w czasie której można też skorzystać z sakramentu pojednania. W czasach Reformacji był to jednym z nielicznych działających w Gdańsku kościołów rzymsko-katolickich (obok kościołów Dominikanów i Brygidek, a później Kaplicy Królewskiej). W czasach karmelitów kościół nosił wezwanie Bożej Rodzicielki Panny Maryi oraz Świętych Założycieli Eliasza i Elizeusza[2].
Architektura
Kościół wg pierwotnych planów miał być znacznie obszerniejszy i składać się z trzech naw. Całość budowli miała mieścić się w ramach obmurowania, a brama wejściowa na teren otaczający kościół miała być wejściem do świątyni. Karmelitom zabrakło funduszy na zrealizowanie tak dużego projektu i zbudowano jedynie prezbiterium i jedną nawę. Prezbiterium jest zamknięte prosto z dużym witrażem i flankowane dwoma narożnymi wieżyczkami. Jest to jedyny w Gdańsku kościół z zewnętrznymi przyporami. Do kościoła przylega klasztor, który dawniej zajmowany był przez karmelitów, a obecnie jest siedzibą zakonu Oblatów.
Wnętrze
We wnętrzu zachowały się barokowe konfesjonały, chrzcielnica oraz dwa epitafia poświęcone rodom Sierakowskich i Potulickich[3].
W okresie I Rzeczpospolitej kościół karmelitów był miejscem licznych pochówku katolickich rodów szlacheckich, m.in. zmarłego w 1656 r. starosty tykocińskiego Wojciech Wessla, kasztelana gdańskiego Dymitra Wejhera (zm. 1628), kasztelanowej sierpeckiej Eleonory Niszczyckiej (zm.1633), wojewodów pomorskich Ludwika Wejhera (zm. 1656) i Władysława Denhoffa (zm. 1683), wojewody brzesko-kujawskiego Jana Jakuba Potulickiego (1707-1726), kasztelanowej słońskiej Anny Sierakowskiej (zm. 1792) i tablica ku czci jej męża senatora Kajetana Onufrego Sierakowskiego (zm. 1841)[4].
Rys historyczny
- 1467 - Karmelici obejmują jako odszkodowanie leprozorium św. Jerzego, po tym gdy musieli opuścić swój istniejący od 1395 roku klasztor w Młodym Mieście
- 1482 - położenie fundamentów pod prezbiterium[5]
- 1483 - położenie fundamentów pod nawę
- 1493 - kościół pokryto dachówką
- 1496 - zbudowanie szczytu wschodniego
- 1523 - dewastacja kościoła
- 1576 - dewastacja kościoła i klasztoru w czasie konfliktu z królem Batorym
- 1623 - dobudowano zachodni korpus kościoła
- 1668 - pożar kościoła
- 1670 - zniszczenie kościoła przez protestantów
- 2 poł. XVII wieku - odbudowa po pogromie i rozbudowa kościoła i klasztoru do stanu obecnego - wystrój barokowy.
- 1681 - poświęcenie kościoła przez opata pelplińskiego Ludwika Łasia
- 1734-1835 - klasztor zajmują kolejno żołnierze: rosyjscy, francuscy, pruscy
- 1823 - władze pruskie skasowały Zakon karmelitów
- 1840 - powstaje parafia pod wezwaniem św. Józefa. Pierwszym proboszczem został ks. Józef Michalski[4].
- 1869 - władze pruskie skasowały nabożeństwa w języku polskim
- 1886 - przywrócenie polskich nabożeństwa[4]
- lata 30. XX wieku - pięć ołtarzy z XVIII wieku przekazano do kościoła św. Antoniego w Brzeźnie[2]
- 27 marca 1945 - żołnierze Armii Czerwonej nie szanując prawa azylu w kościele, gdzie schroniło się ponad 100 osób, wtoczyli i podpalili beczki z płynem zapalającym. Wraz z kościołem spłonęli ludzie szukający w nim schronienia[6]. Kościół w wyniku pożaru stracił dachy i sklepienia oraz prawie całe wyposażenie wnętrza[7].
- 1947 - kościół objęli w opiekę Misjonarze Oblaci
- 1953 - poświęcenie kościoła odbudowanego przez Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej. Nowy witraż w oknie prezbiterium zaprojektowała Barbara Massalska
- 2000 - poświęcenie pomnika „Ofiar Nieludzkich Systemów”
- 2014 - prace konserwatorskie
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-05-04] .
- ↑ a b Kościół św. Józefa [online], InfoGdańsk, 12 kwietnia 2016 [dostęp 2019-10-25] (pol.).
- ↑ Ponad 300-letnie krypty odkryto w kościele św. Józefa
- ↑ a b c Historia kościoła [online], Oblaci Gdańsk [dostęp 2019-10-24] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], trojmiasto.wyborcza.pl [dostęp 2019-10-24] .
- ↑ Kościół pw. św. Józefa w Gdańsku [online], pomorskie.travel [dostęp 2019-10-25] (pol.).
- ↑ Szczątki ofiar pożaru kościoła czekają na ekshumację