Stefan Berezowski
| |
 podpułkownik pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia |
7 lipca 1897 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
24 marca 1983 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne |
|
| Formacja | |
| Jednostki |
Fliegerkompagnie 8 |
| Stanowiska |
dowódca batalionu |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
       
| |
.png){kind=small}
.svg){kind=small}
Stefan Michał Jan Berezowski (ur. 7 lipca 1897 we Lwowie, zm. 24 marca 1983 w Poznaniu) – podpułkownik pilot–obserwator Wojska Polskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Jana i Emili z domu de Fekete. W maju 1915 roku ukończył w Wiedniu średnią szkołę realną i został powołany do służby w armii austro-węgierskiej[1]. Otrzymał przydział do Dywizjonu Armat Polowych Obrony krajowej Nr 43 (niem. k.k. Landwehr Feldkanonendivision Nr 43), z którego został wysłany na rok do szkoły oficerskiej 11 Korpusu w Jägerdorfie. W 1916 roku walczył na froncie włoskim jako dowódca kompanii karabinów maszynowych. W 1918 roku został skierowany do szkoły obserwatorów lotniczych w Wiener Neustadt, po jego ukończeniu otrzymał przydział do skierowany do Fliegerkompagnie 8. Wykonał tam 17 lotów bojowych[2].
2 listopada 1918 roku przejechał pociągiem z Krakowa do Lwowa i wstąpił do II bojowej eskadry we Lwowie[3]. 21 stycznia 1919 roku został kontuzjowany w wypadku lotniczym pod Mińskiem[4], po rekonwalescencji skierowano go do Wojskowej Szkoły Lotniczej w Warszawy. Z powodu trudnej sytuacji na froncie polsko-bolszewickim został w marcu 1919 roku wcielony do 1 eskadry wywiadowczej. Walczył w jej składzie na froncie litewsko-białoruskim, gdzie latał w grupie gen. Szeptyckiego[2]. 2 i 7 kwietnia wziął udział w lotach nad Lidą, podczas których przeprowadził rozpoznanie oraz zbombardował cele naziemne (m.in. koszary Armii Czerwonej)[5]. Zostało to odnotowane w porannym komunikacie operacyjnym Sztabu Generalnego z 8 kwietnia 1919 roku[6]. W lipcu 1919 roku był jednym z dwóch obserwatorów jakimi dysponowała 1 ew, dlatego też często uczestniczył w lotach bojowych[7].
We wrześniu 1919 roku został skierowany na szkolenie do I Niższej Szkoły Pilotów w Krakowie. 26 kwietnia 1920 roku kontynuował szkolenie w Wyższej Szkole Pilotów na poznańskiej Ławicy. W czerwcu 1920 roku otrzymał przydział do 14 eskadry wywiadowczej[8]. 20 maja 1920 roku został ciężko ranny podczas lotu bojowego[2].
8 lipca 1920 roku został zwolniony z czynnej służby w Wojsku Polskim bez zaliczenia do rezerwy[9]. Powodem zwolnienia było oskarżenie o przyjmowanie łapówek. W 1921 roku został przyjęty z powrotem do czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim. Od 20 listopada 1921 roku służył w 5. eskadry wywiadowczej 3. pułku lotniczego w Poznaniu. 21 maja 1925 roku został mianowany dowódcą 34 eskadry lotniczej[2]. 18 marca 1926 roku został powołany na stanowisko dowódcy nowo utworzonej 117 eskadry myśliwskiej, które pełnił do rozwiązania eskadry w maju 1926 r[10]. W 1927 roku został mianowany komendantem pułkowej Szkoły Podoficerów Rezerwy Lotnictwa[2]. Z dniem 3 listopada 1932 roku został przydzielony na czteromiesięczny kurs oficerów sztabowych lotnictwa przy Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza[11]. W marcu 1933 roku, po ukończeniu kursu, został wyznaczony na stanowisko dowódcy dywizjonu w 3 pułku lotniczym. W 1934 roku został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Technicznego Lotnictwa w Bydgoszczy na stanowisko komendanta Technicznej Szkoły Podchorążych Lotnictwa[12]. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 6. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa liniowa[13]. Był wówczas dowódcą Batalionu Szkolnego Lotnictwa w Świeciu[14].
Po kampanii wrześniowej przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do RAF. Otrzymał numer służbowy P-0436[15]. Został uznany za przeciwnika politycznego rządu Władysława Sikorskiego i osadzony w Stacji Zbornej Oficerów Rothesay na wyspie Bute[16]. Po zakończeniu wojny został zdemobilizowany i repatriował do Polski.
Zmarł 24 marca 1983 roku w Poznaniu. Został pochowany 5 kwietnia 1983 roku w grobie rodzinnym na Cmentarzu Junikowo (pole AZ kwatera 2-P-30)[17][18].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Od 1 lutego 1922 roku żonaty z Marią Anielą z Gałdyńskich, z którą miał syna Jana Franciszeka (ur. 18 września 1922)[2].
Ordery i odznaczenia[2][19][edytuj | edytuj kod]
- Złoty Krzyż Zasługi[13]
- Medal Niepodległości (9 listopada 1933)[20]
- Srebrny Krzyż Zasługi (28 lutego 1925)[21]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Polowa Odznaka Pilota nr 41 (11 listopada 1928)[22]
- Polowa Odznaka Obserwatora nr 31 (11 listopada 1928)[23]
- Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa, 1929)[24]
- czechosłowacka Odznaka Pilota (1929)[25]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Skrzydlata Polska 1967 ↓, s. 14.
- ↑ a b c d e f g BEREZOWSKI Stefan Michał Jan. biblioteka.wsosp.pl. [dostęp 2020-01-22]. (pol.).
- ↑ Mordawski 2009 ↓, s. 30.
- ↑ Romeyko 1933 ↓, s. 189.
- ↑ Tomasz J. Kopański: Lotnictwo polskie w wyprawie wileńskiej i obronie Wilna - kwiecień–maj 1919 r.. „Lotnictwo : magazyn miłośników lotnictwa”. 1/2004, s. 51, 2004. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1732-5323. OCLC 69591191.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 82.
- ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 29.
- ↑ Romeyko 1933 ↓, s. 140.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 27 z 21 lipca 1920 roku, s. 512.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 217.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 443.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 265.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 206.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 477.
- ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 89.
- ↑ Wojciech Zmyślony: Lotnicy na "Wyspie Wężów" - Stacja Zborna Oficerów w Rothesay. polishairforce.pl. [dostęp 2020-01-22]. (pol.).
- ↑ Stefan Michał Jan Berezowski. niebieskaeskadra.pl. [dostęp 2020-01-22]. (pol.).
- ↑ Poznan.pl - Plan Poznania - Cmentarze [online], www.poznan.pl [dostęp 2020-06-04].
- ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 254, 259.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1925 r. nr 56, poz. 217 „za zasługi, położone dla armji Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie rozwoju lotnictwa”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 436 „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918–1920”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 435 „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918–1920”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 365.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 367.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
- Marian Romeyko (red.): Ku czci poległych lotników: księga pamiątkowa. Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika ku czci Poległych Lotników, 1933. OCLC 830230270.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4. OCLC 69601095.
- Krzysztof A. Tarkowski: Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką: 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0985-2. OCLC 69498511.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Hubert Mordawski: Polskie lotnictwo wojskowe 1918–1920 : narodziny i walka. Poznań ; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie Oddział Publicat, 2009. ISBN 978-83-245-8844-2. OCLC 750811729.
- Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. I, Początki, organizacja, personel i sprzęt. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. II, Walka i demobilizacja. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Stefan Berezowski. „Skrzydlata Polska”. 51/1967, 17 grudnia 1967. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- Austro-węgierscy piloci
- Ludzie urodzeni we Lwowie
- Obserwatorzy 1 Eskadry Wywiadowczej
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Polową Odznaką Obserwatora
- Odznaczeni Polową Odznaką Pilota
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie PSZ internowani na wyspie Bute
- Piloci 14 Eskadry Wywiadowczej
- Pochowani na Cmentarzu na Junikowie
- Podpułkownicy lotnictwa II Rzeczypospolitej
- Podpułkownicy Polskich Sił Powietrznych
- Polacy – oficerowie armii austro-węgierskiej
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Polacy odznaczeni Medalem 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej
- Polscy lotnicy w wojnie polsko-bolszewickiej
- Urodzeni w 1897
- Zmarli w 1983