Ulice i place osiedla Kętrzyńskiego w Olsztynie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Ulice i place osiedla Kętrzyńskiego w Olsztynie – alfabetyczny opis ulic jednej z największych dzielnic Olsztyna.

Dawne nazwy ulic do roku 1945 podano w języku niemieckim.

Bema Józefa plac[edytuj | edytuj kod]

Dawny plac Armii Czerwonej, a przed 1945 Coppernicusplatz[1]. Jeden z głównych zabytkowych placów Olsztyna i Osiedla Kętrzyńskiego. Na placu zbiegają się ulice: Limanowskiego, Partyzantów, Kętrzyńskiego i Kopernika. Plac jest rondem z sygnalizacją świetlną.

 Osobny artykuł: Plac Józefa Bema w Olsztynie.

Cementowa[edytuj | edytuj kod]

Ulica we wschodniej części osiedla Kętrzyńskiego. Łączy ulicę Lubelską z zakładami przy ulicy Cementowej. Znajduje się tu pętla autobusów miejskich „Cementowa”. Nazwa ulicy pochodzi od cementu.

Dworcowa[edytuj | edytuj kod]

Dawna Aleja Kaliningradzka[2]. Ulica łącząca Dworzec PKP przy placu Konstytucji 3 Maja z ulicą 5. Wileńskiej Brygady AK Łączy na osi północ-południe osiedle Kościuszki z osiedlem Kętrzyńskiego.

 Osobny artykuł: Ulica Dworcowa w Olsztynie.

Gizewiusza Gustawa[edytuj | edytuj kod]

Do roku 1945 nazwa ulicy brzmiała Gisevius-Straße (ulica Giseviusa). Krótka ulica, będąca odnogą ulicy Lubelskiej w przemysłowej okolicy osiedla Kętrzyńskiego. Łączy tereny przemysłowe z ulicą Lubelską.

Nazwę ulicy zawdzięcza Gustawowi Gizewiuszowi, polskiemu działaczowi społeczno-narodowemu i politycznemu na Mazurach

Grażyny[edytuj | edytuj kod]

Do roku 1945 nazwa ulicy brzmiała Alte-Wartenburger-Straße[1] (ulica Starobarczewska). Krótka ulica, będąca odnogą ulicy Partyzantów nieopodal placu Bema, kończąca przy hotelu „Gromada” i placu Konstytucji 3 Maja.

Nazwa ulicy zawdzięcza imieniu Grażyna, wymyślonemu przez Adama Mickiewicza.

Jasna[edytuj | edytuj kod]

Krótka ulica w kształcie półksiężyca łącząca ulicę Kętrzyńskiego nieopodal C.H. PP „Polmozbyt” z ulicą Kościuszki. Ulica prowadzi na zapleczach budynków ulicy Kętrzyńskiego i Kościuszki.

Kajki Michała[edytuj | edytuj kod]

Do roku 1945 nazwa ulicy brzmiała Moltke-Straße[1] (ulica Moltkego – poświęcona dawnemu Nadprezydentowi Prus Wschodnich względnie pruskiemu feldmarszałkowi, podobnie jak plac Pułaskiego). Wzdłuż ulicy znajdują się zabytkowe wille, podobnie jak przy ulicy Kruka. Ulica łączy plac Pułaskiego z ulicą Partyzantów.

Nazwę ulica zawdzięcza polskiemu poecie ludowemu Michałowi Kajce.

Kętrzyńskiego Wojciecha[edytuj | edytuj kod]

Do roku 1945 nazwa ulicy brzmiała Luisen-Straße[1] (ulica Luizy) i upamiętniała pruską królową z l. 1797-1810. Główna ulica osiedla Kętrzyńskiego, będąca również drogą tranzytową ruchu z Grudziądza, Warszawy i Gdańska w kierunek przejścia granicznego w Bezledach. Ulica dwujezdniowa z pasem zielonym oddzielającym jezdnie łączy skrzyżowanie ulic Dworcowej i Towarowej z placem Bema.

Nazwa ulicy zawdzięcza Wojciechowi Kętrzyńskiemu, historykowi i wieloletniemu dyrektorowi Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie.

Konstytucji 3 Maja plac[edytuj | edytuj kod]

Północna część placu Konstytucji 3 Maja i Dworzec Główny PKP

Główny plac przy Dworcu Głównym PKP. Plac jest rondem, na którym zbiegają się ulice Partyzantów, Lubelska, Dworcowa i Kościuszki.

Plac zawdzięcza nazwę Konstytucji 3 maja.

Kopernika Mikołaja[edytuj | edytuj kod]

Do roku 1945 ulica nosiła nazwę Koppernikus-Straße względnie Coppernicusstraße[1] (ulica Kopernika). Ulica łączy aleję Piłsudskiego, nieopodal Urzędu Województwa Warmińsko-Mazurskiego z placem Pułaskiego i kończy jako ulica ślepa nieopodal placu Bema. Przy ulicy znajduje się m.in. zabytek Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Nazwę ulicy zawdzięcza Mikołajowi Kopernikowi, astronomowi polskiemu.

Kościuszki Tadeusza[edytuj | edytuj kod]

Do roku 1945 nazwa ulicy brzmiała Roon-Straße[1] (ulica Roona – hrabia Albrecht von Roon, dawny premier Prus). Ulica łączy plac Konstytucji 3 Maja, nieopodal Dworca Głównego PKP z aleją Niepodległości na osiedlu Podgrodziu.

Dąbrowszczaków[edytuj | edytuj kod]

Do roku 1904 nazwa ulicy brzmiała Wartenburger-Straße (ulica Wartemborska), a od 1904 do roku 1945 Kaiser-Straße[1] (ulica Cesarska). Po 1945 roku nosiła nazwę ulicy Stalina, lecz po jego śmierci w okresie 'odwilży' 1956 roku zmieniono nazwę na Dąbrowszczaków. Na podstawie zarządzenia zastępczego wojewody, które weszło w życie 29 grudnia 2017, ulica otrzymała imię Erwina Kruka, polskiego pisarza, który wiele twórczości poświęcił tematyce mazurskiej. W 2019 roku przywrócono poprzednią nazwę. Jedna z zabytkowych ulic w Olsztynie, przy której znajdują się zabytkowe wille z początku XX wieku. W przewodniku Orłowicza po Mazurach Pruskich i Warmii określona jako najelegantsza dzielnica Olsztyna, przy której znajdowały się m.in. filia Banku Rzeszy i Bank Prus Wschodnich[3]. Przy ulicy Kruka znajduje się Prokuratura Okręgowa oraz pomnik Mickiewicza na skwerze przy skrzyżowaniu z ulicą Mickiewicza. Ulica zaczyna przy alei Piłsudskiego i kończy ulicą ślepą przy ulicy Partyzantów.

Lubelska[edytuj | edytuj kod]

Do roku 1945 nazwa ulicy brzmiała Karl-Roensch-Straße[1] (ulica Roenscha – dawnego urzędnika działu handlowego w Olsztynie). Ulica – jako część drogi krajowej nr 16 – jest główną drogą wylotową w kierunku Mazur, czyli Mrągowa oraz Augustowa i Ogrodnik. Ulica łączy plac Konstytucji 3 Maja z granicą administracyjną miasta.

 Osobny artykuł: Ulica Lubelska w Olsztynie.

Mazurska[edytuj | edytuj kod]

Do roku 1945 nazwa ulicy brzmiała Bismarck-Straße[1] (ulica Bismarcka – dawnego premiera Prus i kanclerza Rzeszy). Ulica łączy ulicę Partyzantów z ulicą Kościuszki.

Nazwę ulicy zawdzięcza Mazurom – regionowi Polski.

Partyzantów[edytuj | edytuj kod]

Do 1945 funkcjonowała jako Bahnhofstrasse[1]. Jedna z ulic umożliwiających dojazd do Dworca Głównego PKP ze Śródmieścia i os. Wojska Polskiego. Łączy ulicę 1 Maja z placem Konstytucji 3 Maja i dalej z ulicą Lubelską wylotową trasą w kierunku Augustowa oraz Ogrodnik. Przy ulicy znajduje się Komenda Miejska Policji, a przed I wojną światową znajdował się przy niej największy hotel Olsztyna Reichshof[3].

 Osobny artykuł: Ulica Partyzantów w Olsztynie.

Przemysłowa[edytuj | edytuj kod]

Ulica łącząca ulicę Lubelską nieopodal cerkwi greckokatolickiej, z ulicą Towarową. Ulica przebiega przez tereny zakładów przemysłowych, i stąd pochodzi nazwa ulicy.

Pułaskiego Kazimierza plac[edytuj | edytuj kod]

Jeden z głównych placów osiedla Kętrzyńskiego. Plac łączy ulicę Kopernika, Kajki i Kościuszki. Przy placu znajdowała się pętla autobusów miejskich i podmiejskich[2].

Samulowskiego Andrzeja[edytuj | edytuj kod]

Do 1945 funkcjonowała jako Blumenstrasse[1]. Krótka ulica łączy ulicę Partyzantów naprzeciwko Komendy Wojewódzkiej Policji, z ulicą Warmińską. Jest to ulica jednokierunkowa, która prowadzi tylko w kierunku ulicy Partyzantów.

Nazwę ulica zawdzięcza Andrzejowi Samulowskiemu (1840-1928), założycielowi pierwszej księgarni na Warmii w roku 1878.

Składowa[edytuj | edytuj kod]

Do 1945 funkcjonowała jako Jacobstrasse[1]. Ulica łączy ulicę Lubelską z ulicą Towarową. Ulica przebiega przez okolice zakładów przemysłowych. Ulica krzyżuje z ulicą Żelazną. Przy ulicy Składowej znajduje się Urząd Celny oraz nieużywana pętla autobusów miejskich dawnej linii nr 5 „Składowa-RAST”.

Stalowa[edytuj | edytuj kod]

Ulica łącząca ulicę Lubelską z ulicą Towarową. Ulica przebiega przez tereny zakładów przemysłowych i krzyżuje z ulicą Żelazną.

Towarowa[edytuj | edytuj kod]

Ulica – jako część drogi krajowej nr 16 – jest główną trasą tranzytową ruchu z Augustowa i Ogrodnik w kierunek na Warszawę, Gdańsk i Grudziądz, i łączy ulicę Budowlaną nieopodal ulicy Lubelskiej z ulicą Dworcową i ulicą Kętrzyńskiego.

 Osobny artykuł: Ulica Towarowa w Olsztynie.

Warmińska[edytuj | edytuj kod]

Do roku 1945 nazwa ulicy brzmiała Langgasse[1] (aleja Długa). Ulica łączy ulicę Mrongowiusza i wschodnią część placu Konsulatu Polskiego z ulicą Mazurską nieopodal ulicy Partyzantów.

Od 18 maja 2007 przy ulicy Warmińskiej 14/20 mieści się Konsulat honorowy Republiki Federalnej Niemiec[4].

Nazwę ulicy zawdzięcza Warmii, regionowi Polski, w której Olsztyn się znajduje.

Żelazna[edytuj | edytuj kod]

Ulica równoległa do ulic Lubelskiej i Towarowej, ulica łączy ulicę Składową z ulicą Stalową. Przy ulicy znajduje się pierwszy wybudowany sklep sieci „RAST” w Olsztynie.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g h i j k l m Battek, Marek, Szczepankiewicz – Battek Joanna: Słownik nazewnictwa krajoznawczego polsko-niemiecki i niemiecko-polski; Śląsk, Ziemia Lubuska, Pomorze Zachodnie, Warmia i Mazury, Silesia sc., Wrocław 2002.
  2. a b Olsztyn – plan miasta. Wyd. III, PPWK Warszawa-Wrocław 1988.
  3. a b Mieczysław Orłowicz Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, reprint, Agencja Wydawnicza Remix Olsztyn, ISBN 83-900155-0-1.
  4. Biuro Konsula honorowego RFN.