Xədicə İsmayılova

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Xədicə İsmayılova
Xədicə Rövşən qızı İsmayılova
Ilustracja
Na sesji OBWE 14 lipca 2014
Data i miejsce urodzenia

27 maja 1976
Baku

Zawód, zajęcie

dziennikarka, działaczka praw człowieka

Narodowość

azerska

Alma Mater

Bakijski Uniwersytet Państwowy

Pracodawca

Radio Wolna Europa

Multimedia w Wikimedia Commons

Xədicə Rövşən qızı İsmayılova (ur. 27 maja 1976 w Baku) – azerska dziennikarka śledcza, współpracowniczka Radia Wolna Europa, członkini Organized Crime and Corruption Reporting Project[1], działaczka praw człowieka, prześladowana w Azerbejdżanie z tego powodu. Za dziennikarstwo śledcze została uhonorowana w 2017 nagrodą Right Livelihood.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Do 1992 uczęszczała do szkoły średniej w Baku. W 1997 obroniła pracę z filozofii na Bakijskim Uniwersytecie Państwowym. Następne 10 lat przepracowała jako dziennikarka w różnych lokalnych i zagranicznych mediach, w tym gazecie „Zierkało”, „Caspian Business News” i azerbejdżańskiej redakcji Głosu Ameryki[2].

Dziennikarstwo śledcze[edytuj | edytuj kod]

Była szefową sekcji azerbejdżańskiej Radia Wolna Europa/Radia Liberty w latach 2008–2010, a następnie kontynuowała tam pracę jako dziennikarka. Na początku 2010 jej seria artykułów o korupcji na wysokich szczeblach władzy wzbudziła duże kontrowersje, gdyż wskazywała bezpośrednio na prezydenta İlhama Əliyeva, jego żonę Mehribanę i ich dzieci. Dwa z tych artykułów zostały uznane za najlepsze raporty śledcze w 2010 i 2011 przez Radio Wolna Europa. Ponieważ media w Azerbejdżanie są ściśle kontrolowane przez rząd, tego typu raporty są bardzo rzadkie[3].

W sierpniu 2013, komentując Listę osób uznanych w Azerbejdżanie za persona non grata z powodu odwiedzin w Górskim Karabachu, zauważyła, że część osób – głównie tych, dla których nie podano powodu umieszczenia na niej – to dziennikarze i działacze praw człowieka, którzy krytykowali w swoich artykułach władze Azerbejdżanu, a nawet nie jest pewne, czy kiedykolwiek odwiedzili sporny region[4].

Szantaż[edytuj | edytuj kod]

7 marca 2012 otrzymała kadry z nagrań „sekstaśmy” z kamery umieszczonej nielegalnie w jej sypialni wraz z listem zawierającym groźbę upublicznienia całości nagrań, jeśli nie zaprzestanie swojej działalności. Podobne przesyłki otrzymali jej bliscy i niektóre media. Publicznie odrzuciła szantaż[5]. 14 marca film został opublikowany na stronie podszywającej się pod opozycyjną partię Musawat. Ismaylova oskarżyła administrację prezydencką o zlecenie nielegalnego działania i prowadzenie zniesławiającej kampanii w zemście za jej demaskatorską działalność. Zawiadomienie o próbie szantażu złożyła w biurze Prokuratora Generalnego, lecz władze nie podjęły żadnych działań aż do czasu opublikowania taśmy[6]. Wiele organizacji obrońców praw człowieka potępiło próbę szantażu, m.in. Amnesty International[7], Committee to Protect Journalists[8], Międzynarodowa Helsińska Federacja na rzecz Praw Człowieka[9].

Aresztowanie i proces[edytuj | edytuj kod]

W lutym 2014 napisała list z prośbami do osób ją wspierających na wypadek swojego aresztowania[10] i nagranie, w którym rozważa powody, dla których zostanie aresztowana[11]. 5 grudnia 2014 została aresztowana na 2 miesiące pod zarzutem podżegania do samobójstwa Turala Mustafayeva[12][13][14]. Aresztowanie nastąpiła dzień po tym, jak Ramiz Mehdiyev, szef prezydenckiej administracji, opublikował manifest ukazujący Ismailovą jako najlepszy przykład dziennikarza działającego przeciwko rządowi i oskarżył ją o zdradę[15][16].

W lutym 2015 zarzuty rozszerzono o unikanie podatków i nadużycie władzy[17]. Według organizacji Reporterzy bez Granic adwokat dziennikarki wskazał na to, że władze usiłują nadrobić miałkość pierwotnych zarzutów i przypominają one te, które postawiono innym przetrzymywanym działaczom praw człowieka. 1 września 2015 sąd skazał ją na 7,5 roku więzienia, za defraudację i unikanie podatków, uniewinniając równocześnie od zarzutu podżegania do samobójstwa[18]. Przed wyrokiem skierowała sprawę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu w związku z przetrzymywaniem w areszcie pomimo upływu okresu tymczasowego aresztowania. Przed trybunałem reprezentować ją będzie Amal Clooney[19]. W 2020 roku Trybunał wydał wyrok uznają większość skarg za zasadne i przyznał dziennikarce prawo do odszkodowania, które Azerbejdżan powinien wypłacić jej w ciągu 3 miesięcy odszkodowanie w wysokości 20 000 Euro[20][21]. Jednak w do czerwca 2020 odszkodowanie nie zostało wypłacone[22].

25 maja 2016 Sąd Najwyższy zmniejszył jej karę z 7,5 roku więzienia na 3,5 pół roku w zawieszeniu, dzięki czemu wyszła na wolność[23]. Nie mogła przyjechać do Sztokholmu w grudniu 2017 roku, aby uczestniczyć w uroczystości wręczenia nagrody Right Livelihood Award, ponieważ władze objęły ją pięcioletnim zakazem podróżowania[24]. 30 stycznia 2018 roku odbyła się rozprawa przed Sądem Apelacyjnym w Baku w sprawie odwołania zakazu podróżowania. Sąd orzekł jego utrzymanie[25].

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Khadija Ismayilova. The International Consortium of Investigative Journalists. [dostęp 2016-04-27]. (ang.).
  2. ↑ XƏDİCƏ İSMAYILOVA “AZADLIQ” RADİOSUNUN BAKI BÜROSUNUN RƏHBƏRİ POSTUNU TƏRK EDİB - Media Forum [online], web.archive.org, 3 marca 2013 [dostęp 2021-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2013-03-03].
  3. ↑ Media in Azerbaijan: The Ruling Family Dominates TV, the Opposition Has Some Papers [online], css.ethz.ch [dostęp 2021-04-20] (niem.).
  4. ↑ Azərbaycana kimlərin gəlişi qadağandır? (Kto nie może odwiedzać Azerbejdżanu). Radio Free Europe/Radio Liberty. [dostęp 2016-04-27]. (azer.).
  5. ↑ Асем ТОКАЕВА: Хадиджа Исмаилова не боится компромата. Радио Азаттык, 2012-03-14. [dostęp 2016-04-27]. (ros.).
  6. ↑ Прокуратура Азербайджана расследует шантаж в отношении журналистки Исмайловой [online], Кавказский Узел [dostęp 2021-04-20].
  7. ↑ Eurovision: Sandie Shaw calls on Azerbaijan to stop pulling the strings of the nation's media [online], www.amnesty.org.uk [dostęp 2021-04-20].
  8. ↑ Журналисты и НПО Азербайджана возмущены шантажом Хадиджи Исмайловой [online], Кавказский Узел [dostęp 2021-04-20].
  9. ↑ Хадиджа Исмаилова: мой арест дорого обойдется властям Азербайджана [online], BBC News Русская служба, 6 czerwca 2016 [dostęp 2021-04-20] (ros.).
  10. ↑ “IF I GET ARRESTED”, Khadija Ismayil’s appeal to international community. humanrightsaz, 2014-02-19. [dostęp 2016-04-27]. (ang.).
  11. ↑ Khadija Ismayilova- Interview before arrest -october 2014. HFHR, 2014-12-06. [dostęp 2016-04-27]. (ang.).
  12. ↑ Azerbaijan arrests one more critical voice, Khadija Ismayilova. Human Rights House Foundation, 2014-12-05. [dostęp 2016-04-27]. (ang.).
  13. ↑ Prominent Azerbaijani Journalist Sent To Two-Month Pretrial Detention. Radio Free Europe/Radio Liberty, 2016-04-27. [dostęp 2016-04-27]. (ang.).
  14. ↑ Khadija Ismayilova, Investigative Journalist, Arrested. Azadlıq Radiosu, 2016-04-28. [dostęp 2016-04-27]. (ang.).
  15. ↑ The Two Faces of Azerbaijan’s Government. Foreign Policy, 2014-12-06. [dostęp 2016-04-27]. (ang.).
  16. ↑ Azerbaijan Jails Reporter Who Angered Top Officials. The New York Times, 2014-12-05. [dostęp 2016-04-27]. (ang.).
  17. ↑ New charges brought against well-known detained journalist. Reporters Without Borders, 2015-02-13. [dostęp 2016-04-27]. (ang.).
  18. ↑ Azerbaijan journalist Khadija Ismayilova jailed in Baku. BBC, 2015-09-01. [dostęp 2016-04-27]. (ang.).
  19. ↑ Star lawyer Amal Clooney to defend Azerbaijani investigative journalist Ismayilova. KyivPost, 2016-01-20. [dostęp 2016-04-27]. (ang.).
  20. ↑ CASE OF KHADIJA ISMAYILOVA v. AZERBAIJAN. [online] [dostęp 2022-12-22].
  21. ↑ Press Freedom in Azerbaijan: ECtHR Delivers Judgment in the Case of Khadija Ismayilova [online], Media Defence [dostęp 2021-04-20] (ang.).
  22. ↑ Persecution of journalism: the case of Khadija Ismayilova [online], European Implementation Network [dostęp 2021-04-20] (ang.).
  23. ↑ Dominik Paszkiewicz, Azerska dziennikarka Khadija Ismayilova uwolniona! - Akcja dla Globalnego Południa [online], globalnepoludnie.pl [dostęp 2021-04-20] (pol.).
  24. ↑ UN experts urge Azerbaijan to end travel ban on award-winning investigative journalist Khadija Ismayilova [online] [dostęp 2021-04-20].
  25. ↑ Case History: Khadija Ismayilova [online], Front Line Defenders, 8 lutego 2018 [dostęp 2021-04-20] (ang.).
  26. ↑ RFE/RL Azeri Journalists Win Global Investigative Reporting Award. Radio Free Europe/Radio Liberty, 2013-10-15. [dostęp 2016-04-27]. (ang.).
  27. ↑ Khadija Wins Press Freedom Award [online], RadioFreeEurope/RadioLiberty [dostęp 2021-04-20] (ang.).
  28. ↑ Rights Activists Honored [online], Human Rights Watch, 10 sierpnia 2015 [dostęp 2021-04-20] (ang.).
  29. ↑ Rights Activists Honored Alison Des Forges Award Honorees From Uganda, Syria, Malaysia, Azerbaijan. Human Rights Watch, 2015-08-10. [dostęp 2016-04-27]. (ang.).
  30. ↑ Xədicə İsmayıl UNESCO-nun mükafatına layiq görüldü [online], Ağ Xəbər [dostęp 2021-04-20].
  31. ↑ 2017 Right Livelihood Award Laureates Create Real Change for Millions of People. Right Livelihood Award, 1 grudnia 2017. [dostęp 2018-01-02]. (ang.).
  32. ↑ To go where it hurts - Prize for the Freedom and Future of the Media 2020 [online], European Centre for Press and Media Freedom, 8 października 2020 [dostęp 2021-04-20] (ang.).
  33. ↑ Adam Bodnar na odsłonięciu muralu dla Khadijy Ismayilovej [online], Rzecznik Praw Obywatelskich, 24 maja 2016 [dostęp 2021-04-20] (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Xədicə_İsmayılova&oldid=73500538”