3D/Biela
 Rysunek komety Biela po jej rozpadzie w 1845 roku | |
| Odkrywca | |
|---|---|
| Data odkrycia |
27 lutego 1826 |
| Nazwy alternatywne |
1772, 1806 I, 1832 III, 1846 II, 1852 III, 1826 D1 |
| Elementy orbity | |
| Półoś wielka |
(dane dla epoki 29 września 1852) |
| Mimośród |
0,7559 |
| Peryhelium |
0,8606 au |
| Aphelium |
6,190 au |
| Okres orbitalny |
6,619 lat |
| Nachylenie orbity względem ekliptyki |
12,550° |
| Charakterystyka fizyczna jądra | |
| Roje meteorów związane z kometą |
Andromedydy |
Kometa Biela (nazwa oficjalna 3D/Biela) – kometa okresowa należąca do rodziny komet Jowisza, która została jednak zgubiona przez obserwatorów. Jej ostatnie obserwowane przejście przez peryhelium orbity miało miejsce 24 września 1852 roku.
Odkrycie
[edytuj | edytuj kod]Kometa ta została odkryta przez austriackiego oficera i astronoma amatora Wilhelma von Biela 27 lutego 1826 roku w Jaromierzu. Po dokładniejszym wyliczeniu orbity okazało się, że kometę tę obserwowano już w latach 1772 (Jacques Leibax Montaigne i Charles Messier) oraz 1805 (Jean-Louis Pons). Była to wówczas trzecia znana kometa okresowa po komecie Halleya i Enckego.
Orbita komety
[edytuj | edytuj kod]Orbita komety 3D/Biela miała kształt wydłużonej elipsy o mimośrodzie 0,755. Peryhelium znajdowało się nieco bliżej niż średnia odległość Ziemi od Słońca (0,8606 j.a.), aphelium zaś poza orbitą Jowisza (6,190 j.a.) Była to więc kometa z rodziny Jowisza. Jej okres obiegu wokół Słońca wynosił 6 lat i 226 dni, nachylenie do ekliptyki zaś ok. 12,5˚.
Historia obserwacji i zagubienia
[edytuj | edytuj kod]
Po kolejnych przejściach przez peryhelium kometa 3D/Biela rozpadła się na przełomie lat 1845/1846 na oczach obserwatorów. Obydwie części oddalały się stopniowo od siebie. W marcu 1846 roku odległość między nimi wzrosła do 240 tysięcy km. Podczas następnego przejścia przez punkt przysłoneczny w roku 1852 odległość ta zwiększyła się już do 2 milionów km, obydwa składniki komety wytworzyły także osobne warkocze. Powroty komety przewidywano także na lata 1859 i 1865, jednakże nie udało się jej ponownie odszukać.
Również w roku 1872 próbowano ponownie zaobserwować to ciało niebieskie, próby te także się nie powiodły. 27 listopada tegoż roku, w dniu, w którym Ziemia przecięła orbitę komety 3D/Biela, na niebie pojawił się bardzo obfity deszcz meteorów. Obserwowano do 3000 meteorów na godzinę – jak się wydaje – tak mocny rój musiał być związany z jakąś kometą, która uległa najprawdopodobniej całkowitemu rozpadowi, co powiązano z Kometą Biela. Ów rój, który nazwano Andromedydami lub Bielidami, stawał się jednak w kolejnych latach (1885, 1892, 1899) coraz słabszy. Później jego aktywność całkowicie zaniknęła.
Przypuszcza się, że słaba kometa 207P/NEAT, która została odkryta 11 maja 2001 roku w programie NEAT, może być pozostałością po komecie Biela. Nie zostało to jednak potwierdzone.
Obecnie kometa uznawana jest za zagubioną.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- 3D/Biela w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- 3D/Biela w bazie Minor Planet Center (ang.)
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Diagram orbity 3D/Biela w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- Diagram orbity 207P/NEAT w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- Gary W. Kronk: 3D/Biela. [w:] Cometography.com [on-line]. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).
- Martin Beech. The Mazapil meteorite: From paradigm to periphery. „Meteoritics & Planetary Science”. 37 (5), s. 649-660, maj 2002. Bibcode: 2002M&PS...37..649B. (ang.).
- Urania, maj 1984 s. 138