Adolf Porębski
| |
 kapitan administracji
| |
| Data i miejsce urodzenia |
25 września 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
kwiecień 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
oficer placu Łuck |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
     
| |
.png){kind=small}
Adolf Porębski ps. „Poręba” (ur. 25 września 1895 w Czerwonogrodzie, zm. kwiecień 1940 w Charkowie) – żołnierz Legionów Polskich, armii austriackiej i kapitan administracji (piechoty) Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 25 września 1895 we wsi Czerwonogród powiecie zaleszczyckim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Michała i Elżbiety z Witowskich[1][2]. Absolwent gimnazjum i szkoły rolniczej w Czerniowcach.
Od 1 sierpnia 1914 ochotnik w Legionach Polskich. Został przydzielony do 1 pułku piechoty[2].
„Szczególnie odznaczył się 3 V 1915 podczas walk nad Nidą: na czele kilkuosobowego patrolu zdecydowanym atakiem zdobył linię rosyjskich okopów”[2]. Za tę postawę został odznaczony Orderem Virtuti Militari.
W pułku aż do kryzysu przysięgowego, po czym został internowany, a następnie wcielony do cesarskiej i królewskiej Armii i przydzielony do 13. kompanii Pułku Piechoty Nr 100 na stanowisko komendanta plutonu[3]. 23 lutego 1918 w czasie walk na froncie włoskim został ranny[3].
Od 1 listopada 1918 w szeregach odrodzonego Wojska Polskiego jako podchorąży. Awansowany do stopnia podporucznika z dniem 1 października 1919[2]. W czasie wojny polsko-bolszewickiej służył w 5 pułku piechoty, 1 pułku piechoty oraz od 1 lutego 1920[2] w 36 pułku piechoty. Dowodził plutonem a później kompanią.
Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 82. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był nadal 36 pp[4]. Służył w Powiatowej Komendzie Uzupełnień Dubno, a następnie w 43 pułku piechoty w Dubnie[5][6]. 1 grudnia 1924 został mianowany kapitanem ze starszeństwem z 1 lipca 1923 i 57,5. lokatą w korpusie oficerów piechoty[7]. W kwietniu 1928 został przeniesiony z 43 pp do kadry oficerów piechoty z równoczesnym przydziałem na stanowisko przedstawiciela MSWojsk. przy Okręgowym Urzędzie Ziemskim w Równem[8]. W 1932 pełnił służbę w Referacie Osad Żołnierskich Gabinetu Ministra Spraw Wojskowych i przedstawiciel MSWojsk. do Okręgowego Urzędu Ziemskiego w Łucku[9]. Od 4 sierpnia 1933[2] został przeniesiony do 24 pułku piechoty w Łucku[10], w którym był adiutantem pułku. Później został przeniesiony do korpusu oficerów administracji, grupa administracji[11]. W marcu 1939 pełnił służbę na stanowisku oficera placu Łuck[12].
W momencie wybuchu II wojny światowej Adolf Porębski był w stanie spoczynku. Po agresji ZSRR na Polskę dostał się do niewoli sowieckiej i przebywał w obozie w Starobielsku[1]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w bezimiennej, zbiorowej mogile w Piatichatkach[1], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[13]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 2613[1].
Żonaty od 1921 z Pelagią z Chodakowskich, z którą miał synów Olgierda (ur. 1922) i Józefa (ur. 1927)[14].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło – decyzją nr 439/MON[15] – mianował go pośmiertnie na stopień majora[16][17]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[18][19][20].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 5908 – 17 maja 1922[21][2]
- Krzyż Niepodległości – 2 sierpnia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[22][23]
- Krzyż Walecznych dwukrotnie[24][11][14]
- Srebrny Krzyż Zasługi[14]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[1]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[1]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 429.
- ↑ a b c d e f g Polak (red.) 1993 ↓, s. 168.
- ↑ a b Żołnierze Niepodległości ↓.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 72.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 134, 431.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 232, 366.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924, s. 729.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 142.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 48, 429.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 28 września 1933 roku, s. 195.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 293.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 576.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ a b c Polak (red.) 1993 ↓, s. 169.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 53 [dostęp 2024-10-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 4 stycznia 1923, s. 7.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 179, poz. 260.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 11 listopada 1931 roku, s. 368.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 48.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Kazimierz Banaszek, Krystyna Wanda Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Żołnierze Niepodległości : Porębski Adolf Adam, ps. „Poręba”. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2021-12-17].
- Kapitanowie administracji II Rzeczypospolitej
- Kapitanowie piechoty II Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (dwukrotnie)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Oficerowie 50 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych
- Oficerowie 43 Pułku Strzelców Legionu Bajończyków
- Oficerowie 36 Pułku Piechoty Legii Akademickiej
- Oficerowie 24 Pułku Piechoty (II RP)
- Oficerowie 5 Pułku Piechoty Legionów
- Oficerowie Wojska Polskiego zamordowani w Charkowie
- Pochowani na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu na Piatichatkach w Charkowie
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1895
- Zmarli w 1940
- Żołnierze Legionów Polskich 1914–1918
- Żołnierze I Brygady Legionów Polskich
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)