Przejdź do zawartości

Komenda Rejonu Uzupełnień Dubno

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Komenda Rejonu Uzupełnień Dubno
Powiatowa Komenda Uzupełnień
Dubno
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1919, 1920

Rozformowanie

1921, 1939

Tradycje
Rodowód

PKU Dubno

Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

Dubno

Podległość

DOGen. „Lublin”
DOK II

Skład

PKU typ III

Komendy rejonów uzupełnień DOK II

Komenda Rejonu Uzupełnień Dubno (KRU Dubno) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[1].

Historia komendy

[edytuj | edytuj kod]

22 lipca 1919 roku minister spraw wojskowych ustanowił Powiatową Komendę Uzupełnień Dubno w celu przeprowadzenia zaciągu ochotniczego na terenach leżących na wschód od Bugu. PKU Dubno została podporządkowana Dowództwu Okręgu Generalnego „Lublin”. Komenda miała werbować ochotników w powiatach: dubieńskim, krzemienieckim i ostrogskim[2][3].

W 1920 roku, „w związku z sytuacją wojenną” PKU Dubno została zlikwidowana[4].

10 lutego 1921 roku minister spraw wojskowych ponownie uruchomił PKU Dubno, którą podporządkował pod względem fachowym, związanym z poborem, Dowództwu Okręgu Generalnego „Lublin”, a pod względem garnizonowym „odnośnemu dowództwu armii”. Etat PKU Dubno miał być identyczny z etatem wszystkich PKU z dodaniem po jednym oficerze ewidencyjnym i jednym pisarzu na każdy powiat[4].

15 listopada 1921 roku, po wprowadzeniu podziału kraju na dziesięć okręgów korpusów i wprowadzeniu pokojowej organizacji służby poborowej, PKU Dubno została podporządkowana Dowództwu Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie i obejmowała swoją właściwością powiat dubieński[5][6][7][8].

18 listopada 1924 roku weszła w życie ustawa z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej[9], a 15 kwietnia 1925 roku rozporządzenie wykonawcze ministra spraw wojskowych do tejże ustawy, wydane 21 marca tego roku wspólnie z ministrami: spraw wewnętrznych, zagranicznych, sprawiedliwości, skarbu, kolei, wyznań religijnych i oświecenia publicznego, rolnictwa i dóbr państwowych oraz przemysłu i handlu[8]. Wydanie obu aktów prawnych wiązało się z przejęciem przez władze cywilne (administracji I instancji) większości zadań związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem poboru[10][11]. Przekazanie większości zadań władzom cywilnym umożliwiło organom służby poborowej zajęcie się wyłącznie racjonalnym rozdziałem rekruta oraz ewidencją i administracją rezerw. Do tych zadań dostosowana została organizacja wewnętrzna powiatowych komend uzupełnień i ich składy osobowe. Poszczególne komendy różniły się między sobą składem osobowym w zależności od wielkości administrowanego terenu[12].

Zadania i nowa organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej[10]. W skład PKU Dubno wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy[10]. Nowa organizacja i obsada służby poborowej na stopie pokojowej według stanów osobowych L. O. I. Szt. Gen. 3477/Org. 25 została ogłoszona 4 lutego 1926 roku. Z tą chwilą zniesione zostały stanowiska oficerów ewidencyjnych[13][14][15].

12 marca 1926 roku została ogłoszona obsada personalna Przysposobienia Wojskowego, zatwierdzona rozkazem Dep. I L. 6000/26 przez pełniącego obowiązki szefa Sztabu Generalnego gen. dyw. Edmunda Kesslera, w imieniu ministra spraw wojskowych. Zgodnie z nową organizacją pokojową Przysposobienia Wojskowego zostały zlikwidowane stanowiska oficerów instrukcyjnych przy PKU, a w ich miejsce utworzone rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L. 7600/Org. 25 stanowiska oficerów przysposobienia wojskowego w pułkach piechoty[16].

Od 1926 roku, obok ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność PKU Dubno normowała „Tymczasowa instrukcja służbowa dla PKU”, wprowadzona do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.[17]

W marcu 1930 roku PKU Dubno nadal podlegała DOK II w Lublinie i administrowała powiatem dubieńskim[18]. W grudniu tego roku PKU Dubno posiadała skład osobowy typ III[17].

31 lipca 1931 roku gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu składu osobowego PKU typ I–IV o jednego oficera i zwiększeniu o jednego urzędnika II kategorii. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian[19].

1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby poborowej, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Dubno została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Dubno przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[20], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[21]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Dubno normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[22].

Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr II, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował powiat dubieński[1].

Po ogłoszeniu mobilizacji KRU Dubno funkcjonowała na podstawie etatu pokojowego[23] i nadal podlegała dowódcy Okręgu Korpusu Nr II[24]. Pod względem ewidencji i uzupełnień komenda miała być przydzielona do Ośrodka Zapasowego 3 DP Leg.[23]

Obsada personalna

[edytuj | edytuj kod]

Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU Dubno i KRU Dubno, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w latach 1926 i 1938.

Komendanci
Stopień, imię i nazwisko okres pełnienia funkcji kolejne stanowisko (dalsze losy)
mjr piech. Konstanty Laskowski od 24 III 1921[25]
ppłk tyt. płk piech. Mieczysław Kawka 1923[26][27] – II 1927 komendant PKU Toruń[28]
mjr piech. Hieronim Zadarnowski IV 1927[29] – 30 IX 1933 stan spoczynku[30]
ppłk dypl. art. inż. Kazimierz Stefczyk VI 1934[31] – VII 1935 dyspozycja dowódcy OK II[32]
mjr piech. Stanisław Godycki-Ćwirko VIII 1935 – 1939 †1940 Katyń[33]
Obsada personalna pozostałych stanowisk funkcyjnych w PKU w latach 1921–1925[34][7]
I referent kpt. piech. Mieczysław Stefański do VII 1923[35] 43 pp
kpt. / mjr piech. Hieronim Zadarnowski od VII 1923[35] – II 1926 kierownik I referatu
II referent urzędnik wojsk. XI rangi / por. kanc. Tadeusz Penar do 1 XII 1924[36] II referent PKU Kałusz
por. rez. piech. Zygmunt Cieśliński 1 XII 1924[37] – II 1926 kierownik II referatu
oficer instrukcyjny kpt. piech. Kazimierz Derkacz do VI 1924 8 pp Leg.[38]
por. rez. powoł. do sł. czyn. Wacław Mosiewicz od VI 1924[38]
oficer ewidencyjny na powiat dubieński urzędnik wojsk. XI rangi Michał Gorzechowski od 1 VI 1923[39]
por. jazdy Mikołaj Iznoskoff 1 VIII[40] – IX 1923[41] 18 puł.
por. piech. Franciszek I Studziński IX 1923[41] – I 1924[42] OE Lublin PKU Lublin
por. piech. Karol Stefanowicz od I 1924[42]
por. rez. piech. powoł. do sł. czyn. Zygmunt Cieśliński IV – 1 XII 1924 II referent
Obsada personalna pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938[43][44][45][46]
kierownik I referatu administracji rezerw mjr piech. Hieronim Zadarnowski II 1926 – IV 1927 komendant PKU
mjr. piech. Władysław Raypert XI 1928[47] – IX 1930 oddany do dyspozycji dowódcy OK II[48]
kpt. piech. Władysław II Mackiewicz[a] od IX 1930[53]
kierownik II referatu poborowego por. piech. Zygmunt Cieśliński II 1926 – XII 1929[54] referent PKU Kielce
kpt. piech. Władysław Tadeusz Podoski
referent por. kanc. Bogumił Jakubowski[b] II 1926 – IV 1927 kierownik kancelarii Biura Pers. MSWojsk., †1940 Charków
ppor. gosp. Henryk Franciszek Grąglewski VII 1927[58] – IX 1930[59] płatnik 2 dyonu samochodów panc.
Obsada personalna pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939[60][c]
kierownik I referatu ewidencji kpt. adm. (piech.) Władysław Tadeusz Podoski †1940 Katyń[62]
kierownik II referatu uzupełnień kpt. piech. Stanisław II Jacewicz[d] †1940 Charków
  1. Władysław II Mackiewicz urodził się 7 listopada 1889 roku. Został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów piechoty. Był odznaczony Krzyżem Walecznych i Krzyżem Zasługi Wojsk Litwy Środkowej[49] oraz Medalem Niepodległości (25 stycznia 1933 roku[50]). W 1938 roku będąc w stanie spoczynku został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi „za całokształt zasług w służbie wojskowej”[51]. Zmarł 5 stycznia 1946 roku. Został pochowany na cmentarzu przy parafii Św. Józefa w Bydgoszczy[52].
  2. Bogumił Jakubowski (ur. 2 marca 1898 w Warszawie, zm. 1940 w Charkowie). Żołnierz Legionów Polskich i członek POW w Warszawie i Lublinie[55]. Z dniem 28 lutego 1930 roku został przeniesiony w stan spoczynku[56]. 29 grudnia 1933 roku został odznaczony Medalem Niepodległości[57].
  3. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[61].
  4. Stanisław II Jacewicz (ur. 8 listopada 1899 w Augustowie, zm. 1940 w Charkowie). W czasie walk o niepodległość 1919-1920 został dwukrotnie ranny. Był odznaczony Krzyżem Niepodległości (16 marca 1937 roku[63]), Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi (1938 rok[64])[65][66].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
  2. Dz. Rozk. Wojsk. Nr 81 z 31 lipca 1919 roku, poz. 2866.
  3. Szandrocho 2011 ↓, s. 48.
  4. a b Dz. Rozk. Tajnych MSWojsk. Nr 3 T z 10 lutego 1921 roku, poz. 29.
  5. Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 34.
  6. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1463.
  7. a b Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1331.
  8. a b Dz.U. z 1925 r. nr 37, poz. 252.
  9. Dz.U. z 1924 r. nr 61, poz. 609.
  10. a b c Jarno 2001 ↓, s. 169.
  11. Moczyński 1928 ↓, s. 393, autor użył sformułowania „wszystkie czynności przygotowawcze do poboru, jak również jego przeprowadzenie przeszły do władz administracyjnych”, co nie odpowiadało podziałowi kompetencji władz wojskowych i cywilnych, określonych we wspomnianych aktach prawa.
  12. Moczyński 1928 ↓, s. 393–394.
  13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 7-20.
  14. Moczyński 1928 ↓, s. 393, wg autora stanowiska oficerów ewidencyjnych, po krótkotrwałym przydzieleniu ich do władz administracyjnych, zostały zniesione w 1925 roku.
  15. Jarno 2001 ↓, s. 169, autor także datuje zniesienie stanowisk oficerów ewidencyjnych na rok 1925, co stoi w sprzeczności z ogłoszoną 4 lutego 1926 roku obsadą służby poborowej na stopie pokojowej.
  16. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 1-10.
  17. a b Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
  18. Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
  19. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 31 lipca 1931 roku, poz. 290.
  20. Jarno 2001 ↓, s. 173.
  21. Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
  22. Historia WKU Suwałki ↓.
  23. a b Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 793.
  24. Zarzycki 1995 ↓, s. 232.
  25. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 9 kwietnia 1921 roku, s. 688.
  26. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 251, 397, 1463.
  27. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 232, 341, 1331.
  28. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 18 lutego 1927 roku, s. 65.
  29. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 11 kwietnia 1927 roku, s. 113.
  30. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 184.
  31. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 163.
  32. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 92.
  33. Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 170.
  34. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1463, 1564.
  35. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 46 z 10 lipca 1923 roku, s. 456.
  36. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 119 z 7 listopada 1924 roku, s. 665.
  37. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 119 z 7 listopada 1924, s. 665.
  38. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 60 z 27 czerwca 1924 roku, s. 360.
  39. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 30 marca 1923 roku, s. 225.
  40. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 52 z 29 lipca 1923 roku, s. 495.
  41. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 62 z 25 września 1923 roku, s. 578.
  42. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 18 stycznia 1924 roku, s. 23.
  43. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926, s. 9.
  44. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 122, 152, 154, 157.
  45. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 512.
  46. Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 39, 43.
  47. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 355.
  48. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 288.
  49. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 44.
  50. M.P. z 1933 r. nr 24, poz. 33.
  51. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938 roku, s. 50.
  52. Władysław Mackiewicz – kpt.85 p.p. Strzelców Wileńskich.
  53. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 12.
  54. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929, s. 383.
  55. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 179.
  56. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 21 stycznia 1930 roku, s. 12.
  57. M.P. z 1934 r. nr 27, poz. 41.
  58. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 15 lipca 1927, s. 198.
  59. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930, s. 302.
  60. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 846.
  61. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
  62. Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 494.
  63. M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94.
  64. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938 roku, s. 32.
  65. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 53, 846.
  66. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 175.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]