Przejdź do zawartości

Andrzej Czarnkowski (wojewoda)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Andrzej Czarnkowski
Herb
Nałęcz III
Rodzina

Czarnkowscy herbu Nałęcz III

Data urodzenia

1560

Data śmierci

przed 1618

Ojciec

Wojciech Czarnkowski (zm. przed 12 października 1578)

Matka

Barbara Górka

Żona

1. Marianna Latalska
2. Zofia Potulicka

Dzieci

z Marianną Latalską:
Jan,
Katarzyna,
Zofia;
z Zofią Potulicką:
Piotr,
Barbara,
Anna

Zamek w Kórniku sprzedany przez Andrzeja Czarnkowskiego w 1610 r. Zygmuntowi Grudzińskiemu.
Zamek w Osiecznej, jedna z rezydencji Andrzeja Czarnkowskiego.
portal na zamku w Osiecznej z czasów Andrzeja Czarnkowskiego

Andrzej Czarnkowski (ur. w 1560; zm. przed 1618) – starosta inowrocławski (1592), kasztelan nakielski (1593-1598), rogoziński (1598-1599), kamieński (1592), kaliski (1599-1606) oraz wojewoda kaliski (1605-1618), właściciel kilku wielkopolskich miast, wspierał dr. Marcina z Kłecka.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Był synem Wojciecha Czarnkowskiego (zm. 1578), kasztelana śremskiego (1557) i kasztelana rogozińskiego (1569), jego matką była Barbara z Górków (zm. 1589).

Andrzej Czarnkowski był żonaty dwukrotnie. Z pierwszego małżeństwa z luteranką Marianną Latalską h. Prawdzic (zm. 1598) córką Stanisława[1] zawartego 8 sierpnia 1583 roku[2] miał syna – Jana (zm. 1613 r.), starostę inowrocławskiego od 1607 r. i dwie córki – Katarzynę (zm. 1610 r.) i Zofię (zm. 1647 r.), żonę Stanisława Niemojewskiego h. Wieruszowa, starostę międzyrzeckiego i podstolego wielkiego koronnego.

Drugą żoną Andrzeja Czarnkowskiego była Zofia Potulicka h. Grzymała (zm. po 1623 r.), z którą miał syna – Piotra (zm. 1647 r.) i również dwie córki – Barbarę (zm. przed 1642 r.) żona Michała Działyńskiego i Annę, ksieni Bernardynek w Poznaniu (1638 r.), zmarła w 1651 r.

W 1592 roku po śmierci Stanisława Górki wraz z rodzeństwem odziedziczył jedną z największych fortun I Rzeczypospolitej. Około roku 1600 rozbudował zamek w Osiecznej w stylu manierystycznym[3].

W 1604 r. miasto Łabiszyn z zamkiem i wsią zwaną Przedmieście oraz wsiami Pyłatowo i Oporowo za 12.600 zł wyderkafem na rok oddał Kasparowi Rozdrażewskiemu, kasztelanowi śremskiemu. W tym samym roku z części miasta Osieczna, które sprzedał ostatecznie w 1610 r., zapisał 450 zł na rzecz wikarych przy kościele katedralnym w Poznaniu.

Po 1606 r. sprowadził do Miejskiej Górki, której był właścicielem, humanistę wykształconego w Padwie, dr. Marcina z Kłecka, który wojewodzie kaliskiemu zadedykował „Procę na ministry...” w 1607 r.

Na swoim dworze Andrzej Czarnkowski utrzymywał m.in. chirurga Jakuba, któremu za wieloletnią służbę w 1610 r. podarował dom zwany „Bzizielewski”, ogród „Andrychowski”, drugi ogród „Chmielnik”, jabłecznik, staw oraz kilka wsi w powiecie poznańskim.

W 1610 r. sprzedał miasto i zamek Kórnik wraz z okolicznymi wsiami kasztelanowi nakielskiemu, staroście wałeckiemu Zygmuntowi Grudzińskiemu za 155.000 zł.

W 1610 roku sprzedał zamek w Osiecznej Andrzejowi z Przymy Przyjemskiemu herbu Rawicz[3].

W 1611 r. sprzedał miasto Miejska Górka kasztelanowi gnieźnieńskiemu, Andrzejowi Przyjemskiemu wraz z kluczem wsi za 128.000 zł.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Akta Synodów Różnowierczych t. IV, s. 412
  2. Z. Boras, Książęta Pomorza Zachodniego, 1996, s. 221.
  3. a b Zamek w Osiecznej • Odkryj Wielkopolskę • sprawdź ciekawe miejsca w Twojej okolicy [online], regionwielkopolska.pl [dostęp 2023-04-21] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Adam Boniecki, Herbarz polski, t. III, Warszawa 1900, s. 299.
  • Kasper Niesiecki, Herbarz polski, t. III, Lipsk 1839, s. 214.
  • Dawid Jung, Wierszopisowie Kłecka w latach 1590-1623. Przyczynki do historii kultury staropolskiej, Biblioteka staropolska, t. 1, s. 62-63.