Przejdź do zawartości

Wojciech Konstanty Breza

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wojciech Konstanty Breza
Ilustracja
Herb
Breza
Data śmierci

1698

Ojciec

Mikołaj Tytus Breza

Matka

Zofia Żychlińska

Wojciech Konstanty Breza herbu własnego (zm. 1698) – wojewoda poznański w latach 1692–1698, wojewoda kaliski w latach 1687–1692, kasztelan poznański w latach 1681–1687, łowczy poznański w latach 1658–1665[1], poseł Rzeczypospolitej w Królestwie Szwecji w latach 1673–1674[2], przedstawiciel dyplomatyczny Rzeczypospolitej w Królestwie Danii w 1673 roku[3], starosta nowodworski w 1676 roku[4].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodzony w rodzinie francuskiego pochodzenia. Syn Mikołaja Tytusa i Zofii z d. Żychlińskiej[5]. Wielokrotnie wybierany posłem na sejm[5]. Poseł sejmiku średzkiego na sejm 1661 roku[6]. W 1661 został łowczym poznańskim i starostą nowodworskim. Po abdykacji Jana Kazimierza popierał w sejmie Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Poseł sejmiku generalnego pruskiego na sejm 1664/1665 roku[6]. Był elektorem Michała Korybuta Wiśniowieckiego z województwa poznańskiego w 1669 roku[7]. W 1673 jako poseł próbował bezskutecznie nakłonić Szwecję do udzielenia Polsce pomocy w wojnie z Turcją. Na wieść o śmierci króla Michała wraz z Władysławem Rejem wysunął kandydaturę księcia Jerzego duńskiego do tronu polskiego[5]. Jako poseł na sejm konwokacyjny 1674 roku z województwa poznańskiego był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 15 stycznia 1674 roku na tym sejmie[8]. Zrezygnował z popierania kandydatury duńskiej, stając się zwolennikiem Jana Sobieskiego[5]. Poseł sejmiku średzkiego na sejm koronacyjny 1676 roku, sejm 1681 roku[9]. Poseł sejmiku średzkiego województw poznańskiego i kaliskiego na sejm 1677 roku[10]. Poseł sejmiku płockiego na sejm 1678/1679 roku[9]. Jako poseł wielokrotnie wybierany do komisji, szczególnie tych mających na celu rozwiązywanie spraw spornych z Brandenburgią. Był przeciwnikiem profrancuskiej polityki króla i jego planów odzyskania Prus Książęcych przy pomocy Francji[5]. Stronnik elektora, którego informował o posunięciach Rzeczypospolitej, pobierając za to wynagrodzenie. Razem z Krzysztofem Grzymułtowskim zapewniał Hohenzollerna, że z polskiej strony nie dojdzie do ataku na Prusy Książęce[5]. Przeciwnik planowanych przez Jana Sobieskiego reform wewnętrznych, uważał elektora za obrońcę swobód szlacheckich. W 1681, po zbliżeniu się do króla, mianowany kasztelanem poznańskim. Nie zrywając z elektorem, w 1683 poparł na sejmie politykę Jana III i sojusz z cesarzem[5]. W 1684 pomyślnie odprawił poselstwo do Berlina w sprawie posiłków na wojnę turecką. W 1687 został wojewodą kaliskim, a w 1692 poznańskim. Ufundował kościół w Skrzatuszu koło Wałcza[5].

Kościół w Skrzatuszu ufundowany przez Wojciecha Brezę.

Po zerwanym sejmie konwokacyjnym 1696 roku przystąpił 28 września 1696 roku do konfederacji generalnej[11]. W 1697 roku był elektorem Augusta II Mocnego z województwa poznańskiego[12], podpisał jego pacta conventa[13].

Zmarł w 1698 i został pochowany w Poznaniu, prawdopodobnie w kościele karmelitów[5].

Kolejno żonaty z Katarzyną Jadwigą Denhoffówną, Anną Konstancją Wejherówną i Teresą Konstancją Opalińską, nie doczekał się potomstwa[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Urzędnicy wielkopolscy XV-XVIII wieku. Spisy, oprac. Adam Bieniaszewski, 1987, s. 195.
  2. Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1938, Warszawa 1938, s. 135.
  3. Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1938, Warszawa 1938, s. 57.
  4. W tym roku uzyskał dożywocie na starostwo nowodworskie wraz z Konstancją Wejherówną, Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 113.
  5. a b c d e f g h i j Gąsiorowski i Topolski (red.) 1981 ↓, s. 79.
  6. a b Stefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, tom II, Wrocław 2000, s. 337.
  7. Porządek na seymie Walnym Electiey. Między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego tylko aktu Elekcyey należące uchwalony y postanowiony, roku [...] 1669 [słow.] dnia wtorego [...] maia, [b.n.s.]
  8. Volumina Legum, t. V, Petersburg 1860, s. 129.
  9. a b Robert Kołodziej, Ostatni wolności naszej klejnot. Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana III Sobieskiego, Poznań 2014, s. 588.
  10. Krystyn Matwijowski, Pierwsze sejmy z czasów Jana III Sobieskiego, Wrocław 1976, s. 250.
  11. Konfederacya Generalna Ordinvm Regni & Magni Dvcatus Lithvaniæ Po niedoszłey Konwokacyey głowney Warszawskiey umowiona Roku Pańskiego 1696. dnia 29 Miesiąca Sierpnia, [1696], [b.n.s.]
  12. Suffragia województw i ziem koronnych i W.X. Litewskiego zgodnie na [...] Augusta II obranego króla polskiego [...] dnia 27 VI i przy poparciu wolnej elekcjej jego [...], s. 1.
  13. Actum in Curia Regia Varsaviensi, 1697 feriâ secundâ post festum Sanctae Margarethae Virginis [...] proximâ anno [...] 1697, s. 18.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]