Barwy broni i służb ludowego Wojska Polskiego
Barwy broni i służb ludowego Wojska Polskiego - opis proporczyków i patek (łapek) broni i służb ludowego Wojska Polskiego.
Barwy proporczyków w latach 1943–1944[edytuj | edytuj kod]
Barwy proporczyków określały rodzaj wojska lub służby. Noszone były na kołnierzu kurtki i płaszcza sukiennego. Były to barwne trójkąty równoramienne o długości 6 cm, szerokości 3 cm. Wykonywane były z płótna, sukna, aksamitu, rypsu, itp[1].
Proporczyk kawaleryjski, w odróżnieniu od trójkątnych proporczyków innych broni, miał kształt prostokąta o wymiarach 6x3 cm, z trójkątnym wycięciem 2,5 cm,w kolorze czerwono-jasnoniebieskim[a]. Po sformowaniu 1 SBK proporczyki takie nosili żołnierze sztabu brygady, żołnierze służb oraz zapasowego pułku kawalerii[2]. Powstające jednostki kawalerii przyjęły tradycyjne barwy polskich jednostek okresu przedwrześniowego. Zwyczajowo oficerowie sztabu nosili proporczyki pułków kawalerii z których przybyli[3].
Grafika | Opis |
---|---|
Czołgi
Proporczyk pomarańczowo - czarny | |
Piechota
Proporczyk granatowo - żółty | |
Samodzielna kompania rusznic
Proporczyk żółto - granatowy | |
Artyleria
Proporczyk czarno - czerwony | |
Artyleria przeciwlotnicza
Proporczyk czarno - żółty | |
Dywizjon moździerzy
Proporczyk czarno - biały | |
Artyleria przeciwpancerna
Proporczyk pomarańczowo - czarny | |
Lotnictwo
Proporczyk żółty | |
Saperzy
Proporczyk czerwono - czarny | |
Łączność
Proporczyk czarno - jasnoniebieski | |
Wojska samochodowe
Proporczyk granatowy z białym paskiem przez środek | |
Służba sanitarna
Proporczyk buraczkowo - granatowy | |
Służba weterynaryjna
Proporczyk buraczkowo - zielony | |
Służba intendentury i służba administracyjna
Proporczyk jasnoniebieski | |
Służba chemiczna
Proporczyk szaro-popielaty | |
Służba uzbrojenia i służba techniczna
Proporczyk czarny | |
Służba bezpieczeństwa
Proporczyk czerwono - żółty | |
Sądownictwo
Proporczyk buraczkowy | |
Duszpasterstwo
Proporczyk fioletowy | |
Poczta polowa
Proporczyk brązowy |
Barwy proporczyków w latach 1945–1949[edytuj | edytuj kod]
W 1945 roku częściowo zmieniono barwy proporczyków i ich kształt. Stanowiły go dwa równoległe trójkąty materiału zszyte razem bokami długości 7 cm. Wymiary trójkątów: dolny - 2x7x8 cm, górny - 2x7x6,5 cm[1].
Na kołnierzach płaszczy sukiennych w miejsce proporczyków wprowadzono dwa paski materiału szerokości 0,5 cm zszyte razem i przyszyte do kołnierza w odległości 7 cm od dolnych rogów kołnierza[1].
Od drugiej połowy roku 1944 aż do roku 1949 (na co wskazuje dość obszerny materiał ikonograficzny, wspomnienia oraz zachowane eksponaty) na mundurach zaczęły pojawiać się nieprzepisowe patki (łapki), nawiązujące do wzorów obowiązujących w latach II RP. Wykonywano je z rozmaitych, dostępnych tkanin w odpowiednich barwach, zaopatrując w wężyk haftowany, lub - co charakterystyczne - aplikowany z różnorodnych taśm dystynkcyjnych, rzadziej pasmanteryjnych, lub wycinany z blachy aluminiowej[4].
Grafika | Opis |
---|---|
Piechota
Proporczyk żółto-granatowy | |
Wojska pancerne i samochodowe
Proporczyk pomarańczowo - czarny | |
Kawaleria
Proporczyk czerwono-jasnoniebieski | |
Artyleria ciężka
Proporczyk czerwono - zielony | |
Artyleria lekka
Proporczyk czarno-zielony | |
Artyleria przeciwlotnicza
Proporczyk pomarańczowo - zielony | |
Saperzy mostowi i elektrotechnicy
Proporczyk czerwono - czarny | |
Batalion mostów kolejowych i silników
Proporczyk bordowo - czarny | |
Wojska łączności
Proporczyk ciemnoniebiesko - czarny | |
Żandarmeria
Proporczyk żółto - kanarkowy | |
Intendentura i pułki aprowizacyjne
Proporczyk brązowo - niebieski | |
Lekarze
Proporczyk sino-bordowy | |
Farmaceuci
Proporczyk niebiesko - bordowy | |
Dentyści
Proporczyk niebieskolazurowy - bordowy | |
Lekarze weterynarii
Proporczyk błękitno - bordowy | |
Oficerowie sanitarni - podlekarze
Proporczyk biało - bordowy | |
Szeregowi służby zdrowia
Proporczyk czarno - bordowy | |
Oficerowie sądowi
Proporczyk czarno - ciemnomalinowy | |
Oficerowie - geografowie
Proporczyk biało - czarny | |
Duszpasterstwo
Proporczyk fioletowy | |
Wojska Ochrony Pogranicza[5]
Proporczyk zielony z granatowym paskiem przez środek |
Barwy w latach 1949–1952[edytuj | edytuj kod]
Nowe przepisy ubiorcze wprowadziły na kołnierz kurtek ciemnokarminowe łapki z wężykiem haftowanym matowosrebrnym bajorkiem i wypustką barwy broni lub służby[6]. Szerokość wężyka na łapce generalskiej wynosiła 24 mm, oficerskiej 16 mm, podoficerskiej 15 mm[6]. Generałowie oraz oficerowie dyplomowani na patce mieli haftowane srebrne orły. Uczniowie szkół wojskowych na łapkach nosili oznaki szkolne[6]
Grafika | Opis |
---|---|
Piechota
Łapka ciemnokarminowa, wypustka granatowa | |
Artyleria
Łapka ciemnokarminowa, wypustka szmaragdowa | |
Wojska inżynieryjno saperskie
Łapka ciemnokarminowa, wypustka czarna | |
Wojska łączności
Łapka ciemnokarminowa, wypustka szafirowa | |
Wojska sprawiedliwości
Łapka ciemnokarminowa, wypustka jasnokarminowa | |
Służba kwatermistrzowska
Łapka ciemnokarminowa, wypustka chabrowa | |
Administracja
Łapka ciemnokarminowa, wypustka brunatna | |
Służba zdrowia
Łapka ciemnokarminowa, wypustka fioletowa | |
Służba weterynaryjna
Łapka ciemnokarminowa, wypustka popielata | |
Służba samochodowa
Łapka ciemnokarminowa, wypustka srebrna |
Barwy patek w latach 1952–1960[edytuj | edytuj kod]
Wraz z wprowadzeniem kurtek z wykładanym kołnierzem, zmienił się też kształt patek[7].
Grafika | Opis |
---|---|
Piechota
Patka ciemnokarminowa, wypustka granatowa | |
1 Warszawska Dywizja Piechoty
Patka żółta, wypustka granatowa | |
Artyleria i służba uzbrojenia
Patka ciemnokarminowa, wypustka ciemnoseledynowa | |
Wojska pancerne i zmechanizowane
Patka czarna, wypustka jasnokarminowa | |
Wojska inżynieryjno saperskie i samochodowe
Patka ciemnokarminowa, wypustka czarna | |
Wojska łączności
Patka ciemnokarminowa, wypustka chabrowa | |
Wojska sprawiedliwości
Patka ciemnokarminowa, wypustka szkarłatna | |
Służba kwatermistrzowska i administracja
Patka ciemnokarminowa, wypustka błękitna | |
Służba zdrowia
Patka ciemnokarminowa, wypustka fioletowa | |
Służba weterynaryjna
Patka ciemnokarminowa, wypustka popielata | |
Wojska Ochrony Pogranicza
Patka zielona | |
Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego
Patka granatowa | |
Lotnictwo
Patka chabrowa, bez wypustki |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rozkaz dowódcy 1 KPSZ w ZSRR nr 13 z 24 X 1943 roku → Komornicki 1987 ↓, s. 15-16
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Zdzisław Sawicki: Odznaki Wojska Polskiego 1943–2003; katalog zbioru falerystycznego; 3. s. 60.
- ↑ Komornicki 1987 ↓, s. 15.
- ↑ Komornicki 1987 ↓, s. 15-16.
- ↑ Patrz: Paweł Bezak: Barwy broni i służb w "Ludowym" Wojsku Polskim w latach 1943–1945 [w:] Niepodległość i Pamięć, nr 2 (34), 2011.
- ↑ Od 1946
- ↑ a b c Zdzisław Sawicki: Odznaki Wojska Polskiego 1943–2003; katalog zbioru falerystycznego; 3. s. 62 - 63.
- ↑ Zdzisław Sawicki: Odznaki Wojska Polskiego 1943–2003; katalog zbioru falerystycznego; 3. s. 64 - 65.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie 1939-1945 : barwa i broń. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984. ISBN 83-223-2055-8.
- Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 3, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek kawalerii, wojsk pancernych i zmotoryzowanych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07419-4.
- Zdzisław Sawicki: Odznaki Wojska Polskiego 1943–2003; katalog zbioru falerystycznego; 3. Warszawa: Agencja Wydawnicza CB, 2004. ISBN 83-1109-816-6.