Polski Kontyngent Wojskowy w Syrii
![]() | |
![]() Wzgórza Golan | |
Historia | |
Państwa wystawiające | |
---|---|
Państwa mandatowe | |
Rozpoczęcie misji |
5 czerwca 1974 |
Zakończenie misji |
22 października 2009 |
Liczba zmian |
68: |
Dowódcy | |
Pierwszej zmiany |
mjr Eugeniusz Nowak |
Ostatniej zmiany |
ppłk Mariusz Jurek |
Konflikt zbrojny | |
wojna Jom Kipur (wojny izraelsko-arabskie) | |
Organizacja | |
Typ |
inżynieryjny, logistyczny (do 1993), operacyjny (od 1993) |
Podporządkowanie | |
Skład |
kompania logistyczna (1974-1993), batalion piechoty (1993-2009) |
Liczebność |
ok. 90 żołnierzy (1974-1979) |
Dyslokacja |
Camp Faouar, Camp Ziouani |
Polski Kontyngent Wojskowy w Syrii (PKW UNDOF, PKW Syria, ang. Polish Contingent, POLCON) – wydzielony komponent Sił Zbrojnych RP, przeznaczony początkowo do zabezpieczenia logistycznego, a od 1993 do rozdzielenia wojsk izraelsko-syryjskich na Wzgórzach Golan. Działał od 1974 (do 1979 jako część polskiego kontyngentu w Egipcie) do 2009, przez co był najdłużej istniejącym polskim kontyngentem wojskowym. Jednostka Wojskowa 5577.
PKW Syria na przestrzeni lat nosił następujące oficjalne nazwy:
- 1974-1979: Wydzielona Grupa Polskiej Wojskowej Jednostki Specjalnej Doraźnych Sił Zbrojnych Organizacji Narodów Zjednoczonych na Bliskim Wschodzie (WG PWJS),
- 1979-1999: Polski Kontyngent Wojskowy w Siłach Zbrojnych Organizacji Narodów Zjednoczonych,
- 1999-2009: Polski Kontyngent Wojskowy w Siłach Rozdzielająco-Obserwacyjnych Organizacji Narodów Zjednoczonych w Syryjskiej Republice Arabskiej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
31 maja 1974 został podpisany rozejm izraelsko-syryjski, kończący wojnę między tymi krajami. Jednym z jego postanowień było ustanowienie Sił ONZ Nadzoru Rozdzielenia Wojsk (UNDOF), stacjonujących w strefie buforowej między wrogimi wojskami. Wydzielone zostały z Drugich Doraźnych Sił Zbrojnych ONZ (UNEF II), a w ich skład weszły dwa bataliony piechoty (austriacki i peruwiański) oraz wspierające je kompanie logistyczne (kanadyjska i polska).
POLLOG[edytuj | edytuj kod]
POLLOG (polska kompania logistyczna), czyli Wydzielona Grupa Polskiej Wojskowej Jednostki Specjalnej, na Wzgórza Golan wjechała 5 czerwca, po jednodniowym przejeździe przez Półwysep Synaj i Izrael (3 czerwca nastąpił przerzut lotniczy niewielkiej grupy awangardowej). Został on rozlokowany w obozie Kanaker, dzieląc go z Austriakami. W tym samym roku POLLOG i AUSBATT przeniesiono do Camp Faouar.
Do zadań WG PWJS należały:
- przystosowanie obozu,
- rozminowywanie terenu,
- transport ludzi, materiałów budowlanych, sprzętu i żywności do obozu oraz na pozycje austriackie.
Działania te odbywały się w trudnej sytuacji. Baza nie była przygotowana, ciężkie warunki górskie utrudniały prace kompanii transportowej, wyposażonej w nieprzystosowane Stary 660 i Nysy (priorytetowa rola PWJS UNEF oraz późniejszy kryzys gospodarczy w Polsce spowodowały, że park samochodowy był powoli wymieniany, uzupełniany i urozmaicany, głównie w samochody produkcji zagranicznej). Jednak według opinii przełożonych kompania bardzo dobrze spełniała postawione jej zadania, mimo iż pomoc krajowa ograniczała się do wydzielenia w 1975 z kontyngentu w Egipcie patrolu rozminowania.
Duże zmiany nastąpiły w 1979, kiedy to skończył się mandat UNEF II i PWJS wycofywała się do kraju. Oznaczało to usamodzielnienie się Wydzielonej Grupy, którą wzmocniono 60 żołnierzami oraz przekształcono w Polski Kontyngent Wojskowy w Syrii. Jego zadania pozostały niezmienione.
Na początku lat 90., w związku z trudną sytuacją ekonomiczną ONZ (wynikającą z powoływaniem nowych misji), Rada Bezpieczeństwa ONZ postanowiła o restrukturyzacji UNDOF. Przeprowadzić ją miał nowy Force Commander – gen. dyw. Roman Misztal. W 1992 POLLOG zmniejszył się do ok. 130 osób, zaś FINBATT rozpoczął wycofywanie się (rząd fiński argumentował to problemami gospodarczymi) i postanowiono, że jego miejsce zajmie POLBATT.
POLBATT[edytuj | edytuj kod]
Grupa przygotowawcza batalionu przybyła 1 listopada i rozpoczęła zapoznawanie się z rejonem odpowiedzialności i zadaniami, 1 i 8 grudnia przetransportowano zasadniczą część kontyngentu. Był to drugi w historii polski batalion operacyjny w misji pokojowej (pierwszy był w kontyngencie w Chorwacji), sformowany przez Krakowski Okręg Wojskowy.
8 grudnia 1993 POLBATT oficjalnie przejął obowiązki FINBATT-u (na którym polskie dowództwo wzorowało strukturę batalionu, lecz ostatecznie okazała się ona niekorzystna i ją zmieniono), obejmujące:
- ochronę cywilów i pracowników ONZ,
- patrolowanie wyznaczonej strefy buforowej,
- rozdzielanie wojsk izraelskich i syryjskich,
- utrzymywanie posterunków.
Dowództwo batalionu z kompanią zabezpieczenia stacjonowało w Camp Ziouani (razem z Kwaterą Główną UNDOF oraz plutonem policji wojskowej). Obie kompanie manewrowe (2/3 PKW) obsadzały południowy rejon odpowiedzialności sił ONZ, obejmujący ok. 30 posterunków i punktów obserwacyjnych. Podobnie jak POLLOG, POLBATT był oceniany bardzo pozytywnie, a na kontrolowanym terenie nie dochodziło do naruszeń warunków rozejmu. Ponadto działalność na Wzgórzach Golan w ramach sił wielonarodowych pozwoliła polskim żołnierzom na zapoznanie się z procedurami, co okazało się bardzo przydatne w późniejszych kontyngentach i przy akcesji do NATO.
W związku z ogólnym wycofywaniem kontyngentów z misji oenzetowskich, PKW Syria 22 października 2009 przekazał obowiązki kontyngentowi filipińskiemu i 18 listopada, po 35 latach funkcjonowania został wycofany do kraju (w Syrii pozostało jedynie dwóch oficerów Marynarki Wojennej, pełniących służbę w HQ UNDOF, zakończoną 9 kwietnia 2010).
Tradycje Polskiego Kontyngentu Wojskowego w UNDOF kontynuowało Centrum Szkolenia na Potrzeby Sił Pokojowych.
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
Czas trwania, dowódcy, liczebność oraz struktura poszczególnych zmian[1]:
Zmiana | Początek | Koniec | Dowódca | Liczebność | Struktura |
---|---|---|---|---|---|
I | 06.1974 | 12.1974 | mjr Eugeniusz Nowak | ok. 90 |
|
II | 12.1974 | 06.1975 | ppłk Edward Piorun | ||
III | 06.1975 | 12.1975 | mjr Stanisław Kaczmar | ||
IV | 12.1975 | 06.1976 | mjr Ryszard Romańczuk | ||
V | 06.1976 | 12.1976 | ppłk Eugeniusz Rutkowski | ||
VI | 12.1976 | 06.1977 | ppłk Jan Próchniewski | ||
VII | 06.1977 | 12.1977 | ppłk Jerzy Bielecki | ||
VIII | 12.1977 | 06.1978 | kmdr por. Piotr Kołodziejczyk | ||
IX | 06.1978 | 12.1978 | ppłk Stanisław Kaczmar | ||
X | 12.1978 | 06.1979 | ppłk Józef Wiesiołek | ||
XI | 06.1979 | 12.1979 | ppłk Bogdan Niemczynowski | ||
XII | 12.1979 | 06.1980 | ppłk Czesław Laszczkowski | ok. 130-150 |
|
XIII | 06.1980 | 12.1980 | ppłk Józef Chmiel | ||
XIV | 12.1980 | 06.1981 | ppłk Tomasz Połujan | ||
XV | 06.1981 | 12.1981 | ppłk Stanisław Balawender | ||
XVI | 12.1981 | 06.1982 | ppłk Andrzej Prus | ||
XVII | 06.1982 | 12.1982 | ppłk Mikołaj Rokosz | ||
XVIII | 12.1982 | 06.1983 | ppłk Ludomir Schab | ||
XIX | 06.1983 | 12.1983 | ppłk Edward Gwóźdź | ||
XX | 12.1983 | 06.1984 | płk Leon Załuska | ||
XXI | 06.1984 | 12.1984 | |||
XXII | 12.1984 | 06.1985 | ppłk Zbigniew Urbaniak | ||
XXIII | 06.1985 | 12.1985 | ppłk Zbigniew Łubiński | ||
XXIV | 12.1985 | 06.1986 | ppłk Wiesław Pietrzak | ||
XXV | 06.1986 | 12.1986 | ppłk Ryszard Pawłowski | ||
XXVI | 12.1986 | 06.1987 | ppłk Roman Gralewski | ||
XXVII | 06.1987 | 12.1987 | ppłk Andrzej Kobielski | ||
XXVIII | 12.1987 | 06.1988 | ppłk Piotr Lemanowicz | ||
XXIX | 06.1988 | 12.1988 | ppłk Wincenty Cybulski | ||
XXX | 12.1988 | 06.1989 | ppłk Fryderyk Czekaj | ||
XXXI | 06.1989 | 02.1990 | ppłk Jerzy Kubisz | ||
XXXII | 02.1990 | 06.1991 | ppłk Jan Oleksa | ||
XXXIII | 06.1991 | 02.1992 | ppłk Krzysztof Bergier | ||
XXXIV | 02.1992 | 10.1992 | ppłk Mieczysław Bieniek | ||
XXXV | 10.1992 | 06.1993 | ppłk Andrzej Kobielski | ||
XXXVI | 06.1993 | 12.1993 | ppłk Maciej Petrykat | ||
I | 12.1993 | 09.1994 | ppłk Jerzy Kwaśnik | ok. 360 |
|
II | 09.1994 | 12.1994 | ppłk Włodzimierz Potasiński | ||
III | 12.1994 | 06.1995 | ppłk Edward Gruszka | ||
IV | 06.1995 | 03.1996 | |||
V | 03.1996 | 09.1996 | ppłk Bronisław Kwiatkowski | ||
VI | 09.1996 | 03.1997 | ppłk Kazimierz Wójcik | ||
VII | 03.1997 | 09.1997 | |||
VIII | 09.1997 | 03.1998 | ppłk Tadeusz Sapierzyński | ||
IX | 03.1998 | 09.1998 | ppłk Marian Miszczyszyn | ||
X | 09.1998 | 03.1999 | ppłk Wojciech Szmajda | ||
XI | 03.1999 | 09.1999 | ppłk Zbigniew Wójt | ||
XII | 09.1999 | 03.2000 | ppłk Wojciech Aksamit | ||
XIII | 03.2000 | 09.2000 | ppłk Jerzy Różak | ||
XIV | 09.2000 | 03.2001 | ppłk Grzegorz Koń | ||
XV | 03.2001 | 09.2001 | ppłk Jerzy Kubrak | ||
XVI | 09.2001 | 03.2002 | ppłk Janusz Bronowicz | ||
XVII | 03.2002 | 10.2002 | |||
XVIII | 10.2002 | 03.2003 | ppłk Ryszard Łozecki | ||
XIX | 03.2003 | 10.2003 | |||
XX | 10.2003 | 03.2004 | ppłk Wiesław Orkisz | ||
XXI | 03.2004 | 10.2004 | |||
XXII | 10.2004 | 03.2005 | ppłk Rajmund Andrzejczak | ||
XXIII | 03.2005 | 10.2005 | |||
XXIV | 10.2005 | 03.2006 | ppłk Zbigniew Paduch | ||
XXV | 03.2006 | 09.2006 | |||
XXVI | 09.2006 | 03.2007 | ppłk Tomasz Gral | ||
XXVII | 03.2007 | 09.2007 | ppłk Jarosław Gromadziński | ||
XXVIII | 09.2007 | 03.2008 | ppłk Jerzy Sulima | ||
XXIX | 03.2008 | 09.2008 | ppłk Krzysztof Malankiewicz | ||
XXX | 09.2008 | 03.2009 | ppłk Dariusz Adamczyk | ||
XXXI | 03.2009 | 11.2009 | ppłk Mariusz Jurek |
POLCON w strukturze UNDOF na przestrzeni lat[2]:
Jednostka | Państwo | Kontyngent | Okres |
---|---|---|---|
Batalion Operacyjny | ![]() |
AUSBATT | 1974-2013 |
![]() |
FIJIBATT | od 2013 | |
Batalion Operacyjny | ![]() |
PERBATT | 1974-1975 |
![]() |
IRANBATT | 1975-1979 | |
![]() |
FINBATT | 1979-1993 | |
![]() |
POLBATT | 1993-2009 | |
![]() |
PHILBATT | 2009-2014 | |
zabezpieczenie logistyczne | ![]() ![]() |
POLLOG CANLOG |
1974-1993 1974-1996 |
![]() |
LOGBATT | 1996-2006 | |
![]() |
LOGBATT | od 2006 |

Ponadto dwóch Polaków piastowało funkcję dowódcy (Force Commander) UNDOF. Byli to:
- 1991-1994 – gen. dyw. Roman Misztal
- 2003-2004 – gen. dyw. Franciszek Gągor
Trzech było szefami sztabu (Chief of Staff) UNDOF:
- 1994-1995 – gen. bryg. Jan Kempara
- 1998-2001 – płk Józef Kowalczyk
- 2006-2008 – płk Andrzej Ostrowski
Kontyngent w kulturze masowej[edytuj | edytuj kod]
Główny bohater filmu Sara z 1997 w reżyserii Macieja Ślesickiego, Leon (grany przez Bogusława Lindę), służył w siłach ONZ na Wzgórzach Golan[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Czesław Marcinkowski (red.), Misje pokojowe – 60 lat polskiego zaangażowania, „Zeszyty Naukowe. Bezpieczeństwo Narodowe”, 2/2014, Wszechnica Polska Szkoła Wyższa w Warszawie, luty 2014, s. 31, ISSN 2300-990X [dostęp 2021-12-14] .
- ↑ Harinder Billing: UNDOF: A New Beginning. Camp Faouar: UNDOF, 2014.
- ↑ Sara. filmweb. [dostęp 2011-02-18].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Grzegorz Ciechanowski: Żołnierze polscy w misjach i operacjach pokojowych poza granicami kraju w latach 1953–1989. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2009. ISBN 978-83-7611-012-7.
- Grzegorz Ciechanowski: Polskie kontyngenty wojskowe w operacjach pokojowych 1990–1999. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2010. ISBN 978-83-7611-531-3.
- Piotr Lotarski , Polski Kontyngent Wojskowy (POLBATT) w Syrii w siłach pokojowych ONZ w latach 1993–2009, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej, 2014, ISBN 978-83-7523-362-9, OCLC 907373828 .