Niemieccy artylerzyści w lesie Hürtgen, listopad 1944 r.
Bitwa o las Hürtgen – nazwa serii walk między oddziałami amerykańskimi i niemieckimi w czasie drugiej wojny światowej w okresie od 19 września 1944 do 10 lutego 1945 roku, w lesie Hürtgen, w korytarzu o powierzchni ok. 130 km2 na granicy niemiecko-belgijskiej.
Była to najdłuższa bitwa armii amerykańskiej w jej historii, w dużej mierze jednak przyćmiona przez obronę Bastogne w czasie kontrofensywy niemieckiej w Ardenach, w grudniu 1944, gdy armia niemiecka usiłowała zahamować dostawy alianckie z portu w Antwerpii.
Amerykańskie dowództwo zamierzało wykorzystać sukces lądowania w Normandii i szybko przełamać graniczną obronę niemiecką na linii Zygfryda, po czym wedrzeć się na terytorium Niemiec. W tym celu wysłano w to miejsce kilka dywizji, jednak w trudnym terenie przewaga ilościowa wojsk amerykańskich została w dużym stopniu zneutralizowana i Niemcy zdołali powstrzymać postępy wojsk alianckich przez kilka miesięcy, posługując się stosunkowo niewielkimi siłami i dobrze ulokowaną artylerią.
W czasie bezpośrednich walk straty amerykańskie wyniosły 24 tys. zabitych i rannych oraz 9 tys. żołnierzy wyeliminowanych przez choroby i od tzw. przyjacielskiego ognia. Między 6 października a 13 listopada 1944 amerykańska 9 Dywizja Piechoty w ciągu 10 dni straciła 4500 żołnierzy, posuwając się zaledwie o 3 kilometry, a 28 Dywizja Piechoty utraciła 6184 żołnierzy[1]. Niemcy stracili ok. 28 tys. zabitych i rannych. W bitwie brały udział niektóre jednostki lądujące wcześniej na plaży Omaha – ich żołnierze twierdzili, że bitwa była znacznie bardziej krwawa niż desant w Normandii. Ernest Hemingway porównał ją nawet z bitwą o Paschendale z okresu I wojny światowej.
Sam las został nazwany "fabryką śmierci", "zielonym piekłem" i "krwawym lasem", zaś w Niemczech istnieje zastępcza nazwa walk określana jako "Bitwa Zaduszna" (niem."Allerseelenschlacht").
"Gdy milkną fanfary" bądź "Kiedy ucichną działa" (ang.When Trumpets Fade) – film produkcji amerykańsko-węgierskiej w reżyserii Johna Irvina z 1998. Film jest dostępny na YouTube pod tytułem "Las Hurtgen - II WS - CAŁY FILM - Lektor PL" czas 1:25:34 [dostęp 22.01.2018]
"Krwawy las" Gerald Astor (z serii "Na pierwszej linii") – Warszawa 2005. Bellona, Dom Wydawniczy. 416 stron.
"The Battle of Hurtgen Forest" by Charles Whiting, in "The West Wall Series" Volume 4. 2000. Combined Publishing. 274 pp.
"A Dark and Bloody Ground: The Hurtgen Forest and the Roer River Dams, 1944-1945" by Edward G. Miller, in the "Military History Series" Volume 39. Texas A&M University Press. 250 pp.
"Hürtgenwald `44/45 – Die Schlacht im Hürtgenwald" Max von Falkenberg. Förderkreis für deutsche Geschichte e.V.,2004. 272 stron. ISBN 3-936946-18-3.