Bogusław Nizieński

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bogusław Nizieński
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

2 marca 1928
Wilno

Rzecznik Interesu Publicznego
Okres

od 1 stycznia 1999
do 31 grudnia 2004

Następca

Włodzimierz Olszewski

Odznaczenia
Order Orła Białego Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości Odznaka Honorowa „Bene Merito” Medal „Pro Bono Poloniae” Medal 100-lecia ustanowienia Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Bogusław Kazimierz Nizieński (ur. 2 marca 1928 w Wilnie) – polski prawnik, sędzia, w latach 1999–2004 Rzecznik Interesu Publicznego. Kawaler Orderu Orła Białego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Bogusław Niezieński pod Kopcem Piłsudskiego (2014)

Urodził się w Wilnie[1]. Jego rodzicami byli ppłk Kazimierz Nizieński (1892–1952, legionista, oficer Wojska Polskiego II RP) i Wanda Nizieńska (zm. 1984[2]); po 1945 oboje byli prześladowani i więzieni przez władze komunistyczne PRL (ojciec zmarł w 1952 krótko po wyjściu z zakładu karnego we Wronkach, matka była dwukrotnie więziona[3][4][5][6][7]). W czasie II wojny światowej w ramach tajnego nauczania ukończył szkołę podstawową i gimnazjum[6], jako 16-latek walczył w szeregach Armii Krajowej pod pseudonimem „Sokół”[7], był łącznikiem komendanta obwodu AK[5][6]. W szeregach plutonu Władysława Koby uczestniczył w bitwach pod Szówskiem oraz pełnił funkcję łącznika w pięciodniowej bitwie o Jarosław[8]. W trakcie wojny należał do Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW)[7].

Po wojnie zdał maturę[6]. Za radą ojca podjął[5] i ukończył studia prawa i politologii[7] na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego z najwyższymi ocenami[6][7]. Podczas studiów działał w Zrzeszeniu „Wolność i Niezawisłość” (WiN)[6]. Przez siedem lat pracował jako urzędnik w Akademickim Związku Sportowym (AZS) w Krakowie[5][6][7]. Czynnie uprawiał sport[7] (piłkę nożną i hokej na lodzie na pozycji bramkarza[5]). Po odwilży gomułkowskiej w latach 1957–1959 odbył aplikację sędziowską[5] ukończoną z wynikiem bardzo dobrym, odmówił wstąpienia do PZPR, po czym przez 2,5 roku był asesorem[7]. Następnie został sędzią powiatowym, następnie wojewódzkim (1964); orzekał w wydziałach karnych w sprawach kryminalnych[6][7], m.in. w procesie Karola Kota[9].

W latach 1971–1981 pracował w Ministerstwie Sprawiedliwości w departamencie nadzoru sądowego. Wraz z Adamem Strzemboszem organizował w ministerstwie struktury „Solidarności”, działając na stanowisku wiceprzewodniczącego Komisji Zakładowej[6][7]. Uczestnik prac Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności[10]. Jest autorem publikacji pt. Orzekanie i wykonywanie kary ograniczenia wolności (wraz z Czesławem Łukaszewiczem i Wiesławem Wychowskim) wydanej w Wydawnictwie Prawniczym w 1980[11].

Po 1981 zmuszony do odejścia z ministerstwa, przeniesiony do Wydziału Karno-Rewizyjnego Sądu Wojewódzkiego w Warszawie[7]. W 1985 zrzekł się stanowiska sędziego[7] i przeszedł do pracy w prywatnej firmie "Unikum" na stanowisko radcy prawnego. Po 1989 krótkotrwale pełnił urząd Pełnomocnika Ministra Sprawiedliwości ds. Reformy Wymiaru Sprawiedliwości[6]. Od lipca 1990 był sędzią Sądu Najwyższego, zasiadał w Izbie Karnej (przewodniczący Wydziału II). Przeszedł w stan spoczynku w 1998.

16 października 1998 został powołany na nowo utworzone stanowisko ds. lustracji Rzecznika Interesu Publicznego. Nominacji dokonał Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego Adam Strzembosz w ostatnim dniu swojego urzędowania. Funkcję Rzecznika Interesu Publicznego objął 1 stycznia 1999 i pełnił ją przez 6-letnią kadencję do 31 grudnia 2004 (został zastąpiony przez Włodzimierza Olszewskiego). Następnie przeszedł na emeryturę[5].

W okresie od 21 lipca 2006 do 30 czerwca 2008 był członkiem Komisji Weryfikacyjnej WSI powołany Postanowieniem Prezydenta RP Nr 113-34-06.

Publikował artykuły o tematyce historyczno-wspomnieniowej w czasopismach „Jarosławski Kwartalnik Armii Krajowej”, „Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia”[12][13][14][15][16][17][18]. Podjął działalność w Towarzystwie Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej[19], wiele lat był prezesem oddziału TMWiZM w Warszawie[20][21]. Od 16 stycznia 2010 członek Zarządu Głównego Związku Piłsudczyków. Został członkiem Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia oddziału warszawskiego.

Został członkiem Warszawskiego Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego w przedterminowych wyborach prezydenckich w 2010[22].

30 marca 2016 został powołany przez marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego w skład Zespołu Ekspertów do Spraw problematyki Trybunału Konstytucyjnego, który otrzymał za zadanie podjęcie kwestii powodujących zaistniały w 2015 kryzys wokół TK[23] (zespół złożył raport 1 sierpnia 2016)[24]. 29 września 2016 został wybrany przewodniczącym Rady do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, działającej przy Urzędzie do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych[25]. Członek Kapituły Nagrody „Semper Fidelis” przyznawanej przez Instytut Pamięci Narodowej[26].

Żonaty, ma syna[6].

Lista Nizieńskiego[edytuj | edytuj kod]

Odchodząc z urzędu, pozostawił zestawienie osób, które zarejestrowane były przez SB jako tajni współpracownicy, lecz co do których nie zachowały się w archiwum IPN-u materiały operacyjne, będące dowodem w procesie lustracji przed sądem lustracyjnym w świetle obowiązującej poprzednio ustawy lustracyjnej (tzw. „lista Nizieńskiego”)[27]. Na liście znajduje się ponad 550 osób: 335 adwokatów, 81 sędziów, 47 posłów, 43 ludzi mediów, 16 ministrów i wiceministrów, 13 prokuratorów, 12 wojewodów i wicewojewodów, 8 dyrektorów generalnych urzędów państwowych, 6 senatorów oraz 2 przedstawicieli Kancelarii Prezydenta (8 innych)[28].

Odznaczenia, wyróżnienia i upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

W 1991 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[29].

W 1998, za wybitne zasługi na rzecz wymiaru sprawiedliwości, prezydent Aleksander Kwaśniewski odznaczył go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[30], ale odznaczony odmówił przyjęcia orderu z jego rąk[31].

11 listopada 2008, w uznaniu znamienitych zasług dla Rzeczypospolitej Polskiej, a w szczególności dla przemian demokratycznych i wolnej Polski, za działalność państwową i publiczną został odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Orderem Orła Białego[32], a następnie został powołany do Kapituły tego orderu. Zrezygnował z członkostwa w niej w 2010, protestując przeciwko odznaczeniu przez prezydenta Bronisława Komorowskiego Orderem Orła Białego m.in. Adama Michnika[7][33]. Powołany przez prezydenta Andrzeja Dudę ponownie w skład Kapituły 4 sierpnia 2016[34], w dwa dni potem został wybrany Kanclerzem Orderu[35].

Został honorowym obywatelem Jarosławia w 2009[36]. Otrzymał tytuł „Człowiek Roku” przyznawany przez „Gazetę Polską”[37] oraz Nagrodę Grzegorza I Wielkiego za rok 2015, przyznaną przez czasopismo „Niezależna Gazeta Polska – Nowe Państwo”[38].

W 2013 Alina Czerniakowska stworzyła film dokumentalny poświęcony osobie Bogusława Nizieńskiego[39][40].

W dniu swoich 90 urodzin, 2 marca 2018 został udekorowany przez sekretarza stanu w MSZ, Jana Dziedziczaka, Odznaką Honorową „Bene Merito”[41]. Tego samego dnia, podczas Spotkania Weteranów walk o Niepodległość RP i żołnierzy Drugiej Konspiracji Niepodległościowej w Belwederze, odczytano list od prezydenta RP Andrzeja Dudy skierowany do majora Bogusława Nizieńskiego[42][43].

9 maja 2018 otrzymał nagrodę Kustosz Pamięci Narodowej, przyznaną przez Instytut Pamięci Narodowej[44]. 2 września 2018 został odznaczony przez szefa UDSKiOR Jana Józefa Kasprzyka Medalem „Pro Bono Poloniae”[45] oraz otrzymał Medal 100-lecia ustanowienia Sztabu Generalnego Wojska Polskiego[46]. 28 maja 2019 został udekorowany Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości[47].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Golgota Wileńszczyzny [online], dziennikpolski24.pl, 23 października 2000 [dostęp 2013-11-30] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-11].
  2. ↑ Lista pochowanych. Wanda Nizieńskia. um.warszawa.pl. [dostęp 2017-06-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-18)].
  3. ↑ Anna Sarzyńska. Życie pod prąd. „Gazeta Polska”, s. 12–13, Nr 44 z 1998. 
  4. ↑ Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Kazimierz Nizieński [online], Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku [dostęp 2016-07-26] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-16].
  5. ↑ a b c d e f g Przemysław Kucharczak: Sprawiedliwość przed prawem. gosc.pl, 2005-11-27. [dostęp 2016-07-26].
  6. ↑ a b c d e f g h i j k Mateusz Wyrwich: Nie chciałem w tym uczestniczyć. przewodnik-katolicki.pl, 2005-05-01. [dostęp 2016-07-26].
  7. ↑ a b c d e f g h i j k l m Adam Kruczek: Na miarę Niepodległej. naszdziennik.pl, 2013-11-07. [dostęp 2016-07-26]. (pol.).
  8. ↑ Iwona Międlar, Honorowe Obywatelstwo Jarosławia to dla mnie zaszczyt [online], Urząd Miasta Jarosławia, 29 czerwca 2009 [dostęp 2013-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-17].
  9. ↑ Historia Karola Kota, „wampira z Krakowa”. krakow.wyborcza.pl, 2015-11-19. [dostęp 2019-08-25].
  10. ↑ Kazimierz Barczyk, Stanisław Grodziski, Stefan Grzybowski: Obywatelskie Inicjatywy Ustawodawcze Solidarności 1980–1990. Warszawa: Kancelaria Sejmu, 2001. ISBN 83-7059-503-0.
  11. ↑ Orzekanie i wykonywanie kary ograniczenia wolności / Czesław Łukaszewicz, Bogusław Nizieński, Wiesław Wychowski [online], Katalog bibliotek UAM [dostęp 2013-11-30] [zarchiwizowane z adresu 2013-12-03].
  12. ↑ Bogusław Nizieński. Wspomnienie o śp. Henryku Szałapaku ps. „Hejnar”. „Jarosławski Kwartalnik Armii Krajowej”. 14, s. 27-28, 1994. 
  13. ↑ Bogusław Nizieński. Jeszcze o boju pod Szyszkowem. „Jarosławski Kwartalnik Armii Krajowej”. 30, s. 3-6, 1997. 
  14. ↑ Tomasz Bereza. Jarosławski Obwód ZWZ-AK. „Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia”. 16, s. 88, 89, 2005. 
  15. ↑ Bogusław Nizieński. Wrażenia z uroczystości odsłonięcia i poświęcenia tablicy pamięci doktora Stanisława Byliny. „Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia”. 16, s. 267-274, 2005. 
  16. ↑ Bogusław Nizieński. Życiorys kapitana Władysława Koby. „Jarosławski Kwartalnik Armii Krajowej”. 16, s. 15, 1995. 
  17. ↑ Bogusław Nizieński. Akcja na oddział Baudienstu w Szówsku w nocy sylwestrową 1943 roku w świetle odnalezionych dokumentów. „Jarosławski Kwartalnik Armii Krajowej”. 3, s. 9, 2005. 
  18. ↑ Tomasz Bereza. Pluton „Rak”. Zarys historii Oddziału Dywersyjnego Obwodu AK Jarosław. „Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia”. 17, s. 128, 131, 132, 2008. 
  19. ↑ Toruń pamięta o Wilnie [online], nowosci.com.pl, 15 listopada 2013 [dostęp 2013-11-30] [zarchiwizowane z adresu 2013-12-03].
  20. ↑ Za bramami wielkiej ciszy. tygodnik.lt. [dostęp 2013-11-30]. (pol.).
  21. ↑ Bogusław Nizieński, sędzia, były Rzecznik Interesu Publicznego [online], Interia.pl [dostęp 2013-11-30] [zarchiwizowane z adresu 2013-12-03].
  22. ↑ Warszawski Społeczny Komitet Poparcia Jarosława Kaczyńskiego. jaroslawkaczynski.info. [dostęp 2017-09-19].
  23. ↑ Spotkanie Zespołu Ekspertów do Spraw problematyki TK. sejm.gov.pl, 31 marca 2016. [dostęp 2016-03-31].
  24. ↑ Zespół Kuchcińskiego przedstawił raport. „Wiele stwierdzeń Komisji Weneckiej ma charakter błędów bądź przeinaczeń” [online], Wyborcza.pl, 1 sierpnia 2016 [dostęp 2016-08-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-03].
  25. ↑ Sędzia Bogusław Nizieński Przewodniczącym Rady do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. kombatanci.gov.pl, 2016-09-29. [dostęp 2018-03-02].
  26. ↑ Informacje o działalności IPN w okresie 1 stycznia 2020 r. – 31 grudnia 2020 r.. Instytut Pamięci Narodowej. s. 215. [dostęp 2021-10-08]. (pol.).
  27. ↑ Jest lista Nizieńskiego [online], Wprost.pl, 14 września 2005.
  28. ↑ Ruch Patriotyczny: jest lista współpracowników SB [online], wp.pl, 5 września 2005.
  29. ↑ Czesław Michalski Akademicki Związek Sportowy w Krakowie. Część II 1945-2009, wyd. Kraków 2012, s. 351
  30. ↑ M.P. z 1998 r. nr 16, poz. 241
  31. ↑ Tadeusz M. Płużański: Kto odmówił Kwaśniewskiemu, Najwyższy Czas!, nr 14/2003, s. XI
  32. ↑ M.P. z 2009 r. nr 21, poz. 259
  33. ↑ Order Orła Białego dla Michnika. Gwiazda i Nizieński odchodzą z kapituły [online], Newsweek.pl, 5 listopada 2010 [zarchiwizowane z adresu 2012-09-03].
  34. ↑ Prezydent powołał członków Kapituły Orderu Orła Białego oraz Kapituły Orderu Odrodzenia Polski. prezydent.pl, 2016-08-12. [dostęp 2016-08-12].
  35. ↑ Inauguracyjne posiedzenie Kapituły Orderu Orła Białego. prezydent.pl. [dostęp 2016-09-07].
  36. ↑ Iwona Międlar, Bogusław Nizieński honorowym jarosławianinem [online], Jarosław.pl, czerwiec 2009 [dostęp 2013-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-03].
  37. ↑ Kurtyka i ks. Isakowicz-Zaleski laureatami nagród "Gazety Polskiej". press.pl. [dostęp 2013-04-27]. (pol.).
  38. ↑ Bogusław Nizieński z Nagrodą Grzegorza Wielkiego. Wzruszające wystąpienie!. niezalezna.pl, 2016-01-29. [dostęp 2016-01-30].
  39. ↑ Premiera filmu Aliny Czerniakowskiej [online], Radio Wnet, 21 października 2013 [dostęp 2013-11-30].
  40. ↑ Daj rządy mądrych i dobrych ludzi… Sędzia Bogusław Nizieński, Rzecznik Interesu Publicznego w latach 2006-2008 w klubie Ronina. wpolityce.pl, 2013-11-20. [dostęp 2013-11-30]. (pol.).
  41. ↑ Major Bogusław Nizieński uhonorowany odznaką „Bene Merito” [online], Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 2 marca 2018 [dostęp 2018-03-02] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-03].
  42. ↑ Spotkanie Weteranów walk o Niepodległość RP i żołnierzy Drugiej Konspiracji Niepodległościowej. prezydent.pl, 2018-03-02. [dostęp 2018-03-02].
  43. ↑ List Prezydenta RP z okazji jubileuszu 90. urodzin sędziego Bogusława Nizieńskiego. prezydent.pl, 2018-03-02. [dostęp 2018-03-02].
  44. ↑ Kustosz Pamięci Narodowej 2018. ipn.gov.pl. [dostęp 2019-04-12].
  45. ↑ Twitter – informacja na oficjalnym koncie UDSKiOR. twitter.com, 2018-09-02. [dostęp 2018-09-02].
  46. ↑ Uroczystość wręczenia Medali 100-lecia ustanowienia Sztabu Generalnego Wojska Polskiego - Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych [online], www.kombatanci.gov.pl [dostęp 2023-10-12].
  47. ↑ Zasłużeni dla niepodległości. Prezydent i premier nadali odznaczenia. radio.rzeszow.pl, 2019-05-28. [dostęp 2019-09-17].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bogusław_Nizieński&oldid=71501457”