Bylicornik amerykański
| Lemmiscus curtatus[1] | |||
| (Cope, 1868) | |||
 Bylicornik amerykański w okolicy Mono County (Kalifornia) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
bylicornik amerykański | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[11] | |||
 | |||
Bylicornik amerykański[12] (Lemmiscus curtatus) – gatunek ssaka z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae), zamieszkujący tereny zachodniej części Ameryki Północnej[13][14][15].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Bylicornik amerykański występuje w zachodniej Ameryce Północnej zamieszkując w zależności od podgatunku[16]:
- L. curtatus curtatus – środkowo-wschodnia Kalifornia i południowo-zachodnia Nevada, Stany Zjednoczone.
- L. curtatus intermedius – północno-wschodnia Kalifornia, południowo-wschodni Oregon, południowe Idaho, północna i środkowa Nevada oraz zachodnie Utah, Stany Zjednoczone.
- L. curtatus levidensis – zachodnie Idaho i południowa Montana na południowy wschód do północno-wschodniego Utah i północnego Kolorado, Stany Zjednoczone.
- L. curtatus orbitus – południowo-środkowe Utah, Stany Zjednoczone.
- L. curtatus pallidus – południowy Saskatchewan i południowa Alberta, Kanada oraz Montana, zachodnia Dakota Północna i północno-zachodnia Dakota Południowa, Stany Zjednoczone.
- L. curtatus pauperrimus – środkowy Waszyngton do południowego Oregonu i skrajnie północnej Kalifornii, Stany Zjednoczone.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1868 roku amerykański paleontolog i zoolog Edward Drinker Cope nadając mu nazwę Arvicola curtata[3]. Holotyp pochodził z Pigeon Spring, z gór Magruder, blisko granicy między hrabstwem Inyo w Kalifornii a hrabstwem Esmeralda w stanie Nevada w Stanach Zjednoczonych[13]. Jedyny przedstawiciel rodzaju bylicornik[12] (Lemmiscus) który opisał w 1912 roku angielski zoolog Oldfield Thomas[2].
Lemmiscus początkowo został utworzony jako podrodzaj Lagurus i wciąż bywa tak traktowany, np. przez Halla. Został zakwalifikowany jako osobny rodzaj bliżej spokrewniony z Microtus niż Lagurus przez Calretona i Mussera (1984). Tak samo podają prace Corbeta i Hilla (1991), Jonesa et al. (1992) oraz Mussera i Carletona (w Wilson i Reeder 1993)[17]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają sześć podgatunków[16].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Lemmiscus: rodzaj Lemmus Link, 1795 (leming); łac. przyrostek zdrabniający -iscus[2][18][19].
- curtatus: łac. curtatus „skrócony”, od curtare „skrócić”, od curtus „krótki”[18].
- intermedius: łac. intermedius „pośredni, coś pomiędzy”[18].
- levidensis: łac. levidensis „niewielki, cienki”, od levis „mały, niewielki, smukły”[20].
- orbitus: łac. orbitus „okrągły”, od orbis „koło, pierścień”[21].
- pallidus: łac. pallidus „blady”, od pallere „być bladym”[18].
- pauperrimus: łac. pauperrimus „bardzo biedny”, stopień wyższy od pauper, pauperis „biedny, skromny”[22].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Bylicornik amerykański jest małym gryzoniem o gęstym, miękkim i stosunkowo długim futerku wybarwionym w części grzbietowej na kolor płowoszary, a na brzuchu na srebrnoszary. Uszy i nos są płowe, a łapy jasnoszare. Włosy u podstawy są ciemnoszare. Silnie owłosiony ogon w górnej części jest ciemnoszary, a w dolnej biały. Bylicornik amerykański wymienia futro dwa razy w roku. Ubarwienie zimowe jest nieco jaśniejsze od letniego. Długość ciała (bez ogona) od 92 do 114 mm, krótkiego ogona – 16–28 mm. Masa ciała dorosłego osobnika wynosi od 17,5 do 25 g. Ucho jest krótkie – od 9 do 16 mm[23][24][15][14].
Biologia
[edytuj | edytuj kod]Największą aktywność bylicornika amerykańskiego wykazuje wieczorem. Zimą nie zapada w sen zimowy. Na wolności samica może rodzić we wszystkich porach roku. Możliwe są nawet 3–4 mioty w ciągu roku. Po trwającej około 25 dni ciąży na świat przychodzi średnio 4–6 młodych, ślepych i pozbawionych sierści. Po 21 dniach młode się usamodzielniają, a po upływie około 2 miesięcy osiągają dojrzałość płciową[15][14].
Większość autorów określało gatunek jako stadny, ale badania przeprowadzone w południowej części stanu Idaho w 1984 roku[25] sugerują, że (przynajmniej w okresie letnim) zwierzęta prowadzą życie samotnicze lub w parach. Naukowcy nie znaleźli bowiem potwierdzenia dla tezy o kolonijnej strukturze społecznej bylicornik amerykański – nie napotkali wspólnych systemów nor, ani wspólnego gromadzenia żywności[15].
Bylicornik amerykański zasiedla obszary zachodniej części Ameryki Północnej, gdzie dominuje bylica Artemisia tridentata – roślina wykorzystywana jako podstawa wyżywienia. Siedliska L. curtatus są wyraźniej bardziej suche od typowych dla innych karczowników[15][14].
Kopalne ślady
[edytuj | edytuj kod]Kopalne ślady występowania gatunku w środkowym plejstocenie odkryto w Porcupine Cave Pit w Kolorado[24], ale także w Nowym Meksyku, czyli daleko poza obecnym zakresem występowania[15]. W południowym Idaho odkryto skamieniałe szczątki przodków L. curtatus datowane na okres pliocenu[26]. W plejstocenie z Europy przeniknęły na kontynent amerykański przeniknął Mimomys hordijki, gatunek blisko spokrewniony L. curtatus. Naukowcy nie określają, czy był to bezpośredni przodek obecnych L. curtatus[27].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Bylicornik amerykański jest roślinożercą. Żywi się bylicami Artemisia tridentata, kwiatostanami, liśćmi i łodygami traw (ale bez ich nasion), Krascheninnikovia z rodziny szarłatowatych, gorczycą i roślinami strączkowymi[15]. Prawdopodobnie Artemisia tridentata odgrywa większą rolę w żywieniu w sezonie zimowym[25].
Siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Bylicornik amerykański prowadzi życie podziemne. Buduje dość płytki system nor – na głębokości około 12,5 ± 2,6 cm. Tunele są wypłaszczone na dole i zwykle dość niskie. Większość badanych nor miało prostą, liniową budowę z 3–5 wyjść. Komora gniazdowa była wysłana korą bylicy Artemisia tridentata[25] oraz trawami[15].
Część badaczy jest przekonana, że występowanie L. curtatus jest ściśle związane z siedliskami Artemisia tridentata[15]. Struktura nor w siedlisku badanym w 1984 roku w Idaho sugerowała, że zwierzęta zajmowały je pojedynczo lub w parach, ale nie w kolonii[25].
| Wymiar | zakres wymiarów | wymiar średni |
|---|---|---|
| głębokość korytarzy (cm) | 8,8–20,3 | |
| szerokość korytarzy (cm) | 4,6–5,2 | |
| wysokość korytarzy (cm) | 3,1–3,4 | |
| długość korytarzy w norze (m) | 0,7–4,6 | 1,9 |
| średnica komory gniazdowej (cm) | 12,4 |
Bylicornik amerykański czasami wykorzystują opuszczone nory innych gryzoni, na przykład gofferów czy chomikomyszka pędzelkowata (Chaetodipus penicillatus) z rodziny karłomyszowatych[15].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Lemmiscus curtatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c O. Thomas. On mammals from central Asia, collected by Mr. Douglas Carruthers. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 9, s. 401, 1912. (ang.).
- ↑ a b E.D. Cope. [Bez tytułu]. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 20, s. 2, 1868. (ang.).
- ↑ J.G. Cooper. The fauna of Montana Territory. „The American naturalist”. 2 (10), s. 535, 1868. (ang.).
- ↑ E. Coues: Muridae. W: E. Coues & J.A. Allen: Monographs of the North American Rodentia. Washington: United States Geological Survey of the Territories, 1877, s. 215. (ang.).
- ↑ C.H. Merriam. Description of a new species of field-mouse (Arvicola pallidus) from Dakota. „The American naturalist”. 22 (260), s. 704, 1888. (ang.).
- ↑ W.P. Taylor. Mammals of the Alexander Nevada Expedition of 1909. „University of California publications in zoology”. 7 (7), s. 253, 1911. (ang.).
- ↑ H.E. Anthony. Mammals of northern Malheur County, Oregon. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 32 (1), s. 14, 1913. (ang.).
- ↑ L.C. Dearden & M.R. Lee. New sagebrush vole, genus Lagurus, from Utah. „Journal of Mammalogy”. 36 (2), s. 271, 1955. DOI: 10.2307/1375888. (ang.).
- ↑ E.A. Goldman. Remarks on voles of the genus Lemmiscus, with one described as new. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 54, s. 70, 1941. (ang.).
- ↑ F. Cassola, Lemmiscus curtatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-11-27] (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 236. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Lemmiscus curtatus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-11-27].
- ↑ a b c d Lynn E. Carroll, Hugh H. Genoways. Lagurus curtatus. „Mammalian Species”. 124, s. 1–6, 1980. [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j Alma H. Winward. SAGEBRUSH VOLE: Lemmiscus curtatus. „Colorado Sagebrush. Taxonomy, distribution, ecology & management”, s. A82–A90, 2005. Colorado Division of Wildlife. (ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 354. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ Rodentia; Muridae; Genus Lemmiscus, [w:] Ronald M. Nowak, Walker’s Mammals of the World, Tom 1, JHU Press, 1999, s. 1475, ISBN 0-8018-5789-9 [dostęp 2014-01-12] (ang.).
- ↑ a b c d The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 117.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 123.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 155.
- ↑ paradoxus - pauperrimus. Dictionary of Botanical Epithets. [dostęp 2021-11-27]. (ang.).
- ↑ U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 318–319. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ a b Anthony D. Barnosky, Christopher J. Bell. Evolution, climatic change and species boundaries: perspectives from tracing Lemmiscus curtatus populations through time and space. „Proceedings of the Royal Society B”. 270, s. 2585–2590, 2003. The Royal Society. DOI: 10.1098/rspb.2003.2543. ISSN 0962-8452. (ang.).
- ↑ a b c d e Tim R. Mullican, Barry L. Keller. Title Burrows of the sagebrush vole (Lemmiscus curtatus) in southeastern Idaho. „Great Basin Naturalist”. 47 (2), s. 276-279, 1987.
- ↑ Dennis R Ruez, Philip A Gensler, FOSSIL LEMMISCUS CURTATUS (RODENTIA, ARVICOLINAE) FROM HAGERMAN FOSSIL BEDS NATIONAL MONUMENT, IDAHO, „Northwestern Naturalist”, 87 (3), 2006, s. 240, DOI: 10.1898/1051-1733(2006)87[240:FLCRAF]2.0.CO;2 [dostęp 2023-05-22] (ang.).
- ↑ Alexey S. Tesakov, Thijs van Kolfschoten. The Early Pleistocene Mimomys hordijki (Arvicolinae, Rodentia) from Europe and the origin of modern nearctic sagebrush voles (Lemmiscus). „Palaeontologia Electronica”. Society of Vertebrate Paleontology. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).