Cecylia Renata Habsburżanka

Cecylia Renata Habsburżanka
	Królowa Polski
Okres	od 12 września 1637; do 24 marca 1644
Jako żona	Władysława IV Wazy
Koronacja	13 września 1637
Poprzedniczka	Konstancja Habsburżanka
Następczyni	Ludwika Maria Gonzaga
	Dane biograficzne
Dynastia	Habsburgowie
Data i miejsce urodzenia	16 lipca 1611 ; Graz
Data i miejsce śmierci	24 marca 1644 ; Wilno
Miejsce spoczynku	Kraków
Ojciec	Ferdynand II Habsburg
Matka	Maria Anna Wittelsbach
Dzieci	Zygmunt Kazimierz Waza; Maria Anna Izabela
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cecylia Renata Habsburżanka (ur. 16 lipca 1611 w Grazu, zm. 24 marca 1644 w Wilnie) – królowa Polski, córka cesarza Ferdynanda II i Marii Anny Wittelsbach, żona króla polskiego Władysława IV, starosta golubski w latach 1638–1644^[1].

Życiorys

Młodość

Dzieciństwo spędziła w Grazu, Wiedniu i Pradze^[2]. Odebrała staranne wykształcenie. Oprócz języka niemieckiego znała również łacinę i włoski. Była osobą niezwykle pobożną i kulturalną, czym zyskiwała sobie sympatię innych ludzi. Uwielbiała muzykę i często występowała w przedstawieniach teatralnych^[3].

Ślub i koronacja

Gdy trzydziestosiedmioletni Władysław zasiadł na tronie polskim, szlachta rozważała kwestię jego małżeństwa. Początkowo kandydatką na żonę była księżniczka francuska Ludwika Maria Gonzaga^[4], jednakże panowie polscy zwrócili uwagę na Cecylię Renatę i po długich ustaleniach 9 sierpnia 1637 w kościele Świętego Augustyna w Wiedniu odbył się ślub per procura. Króla Władysława zastępował jego brat Jan Kazimierz. Właściwe zaślubiny odbyły się kościele Świętego Jana w Warszawie 12 września 1637^[5]. Następnego dnia w tym samym kościele odbyła się koronacja. Była to pierwsza – od czasów panowania Władysława Łokietka – koronacja poza Krakowem, co wywołało oburzenie szlachty, która doprowadziła w 1638 do powstania uchwały zakazującej koronacji królewskich poza Krakowem^[2].

Relacje z dworem

Małżeństwo z Władysławem nie należało do udanych. Mimo ślubu z Cecylią, król nie usunął z dworu swej faworyty Jadwigi Łuszkowskiej. Ostatecznie Cecylia wymusiła na mężu pozbycie się Łuszkowskiej poprzez wydanie jej za mąż za starostę mereckiego Jana Wypyskiego^[3]. W 1638 królowa wraz z mężem przebywała w Baden koło Wiednia, gdzie utrzymywała kontakty z rodziną w Austrii. Utrzymywała również dobre stosunki z braćmi Władysława, Janem Kazimierzem i Karolem Ferdynandem. Pozostawała również w głębokiej przyjaźni z siostrą króla, Anną Katarzyną Konstancją^[6].

Potomstwo i śmierć

Podczas trwającego siedem lat małżeństwa Cecylia Renata była w ciąży trzy razy. 1 kwietnia 1640 urodziła Zygmunta Kazimierza, który zmarł w wieku siedmiu lat. 8 stycznia 1642 przyszła na świat córka Maria Anna Izabela, żyjąca zaledwie miesiąc. 23 marca 1644 Cecylia Renata wydała na świat martwą córkę^[7], zaś następnego dnia zmarła wskutek zakażenia organizmu. Została pochowana w katedrze na Wawelu w Krakowie. Bez serca, które spoczęło w kościele w Warszawie^[8]. Król boleśnie przeżył śmierć małżonki i nie krył żalu po jej odejściu. Cecylia pozostawiła po sobie dobrą pamięć wśród poddanych, którzy zapamiętali ją głównie z powodu jej świątobliwości^[7].

Obraz	Imię	Data urodzenia	Data śmierci
	Zygmunt Kazimierz Waza	1640	1647
	Maria Anna Izabela Waza	1642	1642

Zobacz też

Rakuszanka

Galeria

Medal na zaślubiny Władysława IV z Cecylią Renatą z 1637 roku.
Frans Luycx, Portret Cecylii Renaty Habsburżanki z około 1639 roku.
Frans Luycx, Portret Cecylii Renaty Habsburżanki z około 1640 roku.
Peeter Danckers de Rij, Portret Cecylii Renaty Habsburżanki z około 1640 roku.
Peeter Danckers de Rij, Portret Cecylii Renaty Habsburżanki z 1643 roku.
Wilhelm Hondius, Portret konny królowej Cecylii Renaty Habsburżanki z 1645 roku.

Genealogia

Karol
Styryjski
ur. 3 VI 1540
zm. 10 VII 1590

Maria
Wittelsbach¹⁾
ur. 21 III 1551
zm. 29 IV 1608

Wilhelm V
Wittelsbach²⁾
ur. 29 IX 1548
zm. 17 II 1626

Renata
Lotaryńska³⁾
ur. 20 IV 1544
zm. 22 V 1602

Ferdynand II
Habsburg
ur. 9 VII 1578
zm. 15 II 1637

Maria Anna
Wittelsbach
ur. 8 XII 1574
zm. 8 III 1616

	Władysław IV Waza ur. 9 VI 1595 zm. 20 V 1648 OO 12 IX 1637	Cecylia Renata Habsburżanka ur. 16 VII 1611 zm. 24 III 1644



Zygmunt Kazimierz Waza ur. 1 IV 1640 zm. 9 VIII 1647	Maria Anna Izabela Waza ur. 8 I 1642 zm. 7 II 1642

córka Anny Habsburg, córki Ferdynanda I Habsburga i Anny Jagiellonki
syn Anny Habsburg, córki Ferdynanda I Habsburga i Anny Jagiellonki
córka Krystyny Oldenburg, córki Chrystiana II Oldenburga i Izabeli Habsburg, córki Filipa I Pięknego i Joanny Szalonej

Przypisy

↑ Senatorowie świeccy, podskarbiowie i starostowie Prus Królewskich : 1454-1772. Toruń 1921, s. 87.
↑ ^a ^b M. Spórna, P. Wierzbicki, Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego, Kraków 2003, s. 106.
↑ ^a ^b S. Ochmann-Staniszewska, Dynastia Wazów w Polsce, Warszawa 2006, s. 138.
↑ S. Ochmann-Staniszewska, Dynastia Wazów w Polsce, Warszawa 2006, s. 184.
↑ S. Ochmann-Staniszewska, Dynastia Wazów w Polsce, Warszawa 2006, s. 188.
↑ S. Ochmann-Staniszewska, Dynastia Wazów w Polsce, Warszawa 2006, s. 140.
↑ ^a ^b S. Ochmann-Staniszewska, Dynastia Wazów w Polsce, Warszawa 2006, s. 141.
↑ Bujak 1988 ↓, s. 17.

Bibliografia

Adam Bujak: Nekropolie królów i książąt polskich. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1988. ISBN 83-217-2720-4.
StefaniaS. Ochmann-Staniszewska StefaniaS., Dynastia Wazów w Polsce, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 138–142, 184–191, ISBN 83-01-14584-6, ISBN 978-83-01-14584-2, OCLC 830817534 .
Spórna M., Wierzbicki P., Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego, Zielona Sowa, Kraków 2003, ISBN 83-7389-189-7, s. 106–107.
Wdowiszewski Z., Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2005, ISBN 83-918497-2-4, s. 229–230.

Literatura dodatkowa

Władysław Czapliński: Cecylia Renata. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 213–214. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0

[1] Senatorowie świeccy, podskarbiowie i starostowie Prus Królewskich : 1454-1772. Toruń 1921, s. 87.

[Spórna-2] M. Spórna, P. Wierzbicki, Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego, Kraków 2003, s. 106.

[Ochmann-3] S. Ochmann-Staniszewska, Dynastia Wazów w Polsce, Warszawa 2006, s. 138.

[4] S. Ochmann-Staniszewska, Dynastia Wazów w Polsce, Warszawa 2006, s. 184.

[5] S. Ochmann-Staniszewska, Dynastia Wazów w Polsce, Warszawa 2006, s. 188.

[6] S. Ochmann-Staniszewska, Dynastia Wazów w Polsce, Warszawa 2006, s. 140.

[Ochmann2-7] S. Ochmann-Staniszewska, Dynastia Wazów w Polsce, Warszawa 2006, s. 141.

[CITEREFBujak198817-8] Bujak 1988 ↓, s. 17.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Dynastia piastowska	Oda Miśnieńska 1025 Rycheza Lotaryńska 1025–1034 Wyszesława 1076–1079 Małgorzata Brandenburska 1295–1296 Ryksa Elżbieta 1303–1305 i tytularna królowa: 1306–1307 Wiola Elżbieta Cieszyńska 1305–1306 Anna Przemyślidka 1306 i 1307–1310 Elżbieta Przemyślidka 1310–1330 Beatrice de Bourbon 1334–1335 Jadwiga Kaliska 1320–1333 Aldona Anna Giedyminówna 1333–1339 Adelajda Heska 1341–1368 Jadwiga Żagańska 1363–1370
Dynastia andegaweńska	Elżbieta Bośniaczka 1370–1384 Jadwiga Andegaweńska 1384–1399
Dynastia jagiellońska	Anna Cylejska 1403–1416 Elżbieta Granowska 1417–1420 Zofia Holszańska 1424–1434 Elżbieta Rakuszanka 1454–1492 Helena Rurykowiczówna 1501–1506 Barbara Zápolya 1512–1515 Bona Sforza 1518–1557 Elżbieta Habsburżanka 1543–1545 Barbara Radziwiłłówna 1550–1551 Katarzyna Habsburżanka 1553–1572
Królowie elekcyjni	Anna Jagiellonka 1575–1586 (1596) Anna Habsburżanka 1592–1598 Konstancja Habsburżanka 1605–1631 Cecylia Renata Habsburżanka 1637–1644 Ludwika Maria Gonzaga 1646–1648 i 1649–1667 Eleonora Habsburżanka 1670–1673 Maria Kazimiera d’Arquien 1676–1696 Krystyna Eberhardyna Hohenzollernówna 1697–1727 Katarzyna Leszczyńska z Opalińskich 1705–1708 Maria Józefa Habsburżanka 1734–1757
Królestwo kongresowe Dynastia Romanowów	Elżbieta Aleksiejewna 1815–1825 Aleksandra Fiodorowna 1825–1831/1855 Maria Aleksandrowna 1841–1880 Maria Fiodorowna 1866–1928 Aleksandra Fiodorowna 1894–1917