Chris Niedenthal
| |
| Odznaczenia | |
 
| |
| Nagrody | |
Christopher Jan Niedenthal (ur. 21 października 1950 w Londynie)[1] – polski fotograf, jeden z najbardziej cenionych fotoreporterów europejskich. Członek rzeczywisty ZPAF. Współpracował m.in. z takimi magazynami jak „Newsweek”, „Time”, „Der Spiegel”, „Geo” i „Forbes”. Laureat nagrody World Press Photo w 1986. Autor licznych wystaw. 14 grudnia 2009 został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[2].
Biografia
Urodził się w rodzinie polskich emigrantów wojennych, jego ojciec był przed wojną prokuratorem w Wilnie, a w Anglii pracownikiem ministerstwa oświaty, matka zaś pracowała w Polskiej Agencji Telegraficznej, a na emigracji zajęła się prowadzeniem domu. Język polski poznał uczęszczając do szkółki sobotniej, a ojczyznę rodziców po raz pierwszy odwiedził wraz z nimi w 1963.
Pierwszy aparat fotograficzny – Kodak Starmite, otrzymał w wieku 11 lat w nagrodę za zdanie egzaminu. Ukończył trzyletnie studia fotograficzne w London College of Printing. Do Polski przyjechał w 1973. Po kilku latach w roli wolnego strzelca został zatrudniony jako korespondent „Newsweeka” w Polsce. Pierwszy materiał fotograficzny zarejestrowany wtedy przez Chrisa Niedenthala przedstawiał „nielegalne” i prowizoryczne kościoły, tworzone pomimo zakazu władz państwowych.
W 1978 był pierwszym fotoreporterem, który po wybraniu Karola Wojtyły na papieża, przyjechał do jego rodzinnego miasta Wadowic. 17 października wykonał zdjęcia księgi parafialnej, w której ksiądz dr Edward Zacher dokonał wpisu o powołaniu kardynała Wojtyły na Stolicę Piotrową. W kolejnym roku, podczas pielgrzymki papieża do ojczyzny, wykonał zdjęcie, które trafiło na okładkę „Newsweeka” – sfotografował na Jasnej Górze Jana Pawła II trzymającego goździki, jak również trzymającego na rękach, małą, zapłakaną dziewczynkę w czerwonej chusteczce.
Wraz z angielskim dziennikarzem, Michaelem Dobbsem, był pierwszym zagranicznym fotoreporterem wpuszczonym do Stoczni Gdańskiej podczas strajku w 1980.
Po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce wykonywał z ukrycia zdjęcia. Jedno z nich przedstawia transporter opancerzony SKOT, stojący na tle billboardu reklamującego film Czas apokalipsy Francisa Forda Coppoli, wiszącego na budynku kina „Moskwa” w Warszawie[3] (zdjęcie to trafiło m.in. na okładkę wydanej w 2006 książki prof. Andrzeja Paczkowskiego Wojna polsko-jaruzelska). Negatywy w tym okresie przekazywał turystom i osobom wyjeżdżającym z Polski, by dostarczyli je do redakcji „Newsweeka”. Sam obawiał się wyjechać z kraju, nie mając pewności, czy zostanie z powrotem wpuszczony.
Laureat nagrody World Press Photo w 1986 za portret sekretarza generalnego węgierskiego KC – Jánosa Kádára, który trafił na okładkę „Time'a”. W 1987 zamieszkał z rodziną w Austrii, gdzie mieściło się biuro „Time'a” na Europę Wschodnią. W 1995 założył w Warszawie studio fotografii reklamowej „Magic media”, a od 1998 ma obywatelstwo polskie.
W 1999 zaprezentował cykl kilkudziesięciu zdjęć w dużym formacie, zatytułowany „Tabu • Portrety nie portretowanych”, w ramach którego portretował dzieci niepełnosprawne umysłowo. Pierwotnie Niedenthal planował zatytułować wystawę „Niech Moc będzie z tobą!”, jednak ostatecznie wybrał nazwę „Tabu”, chcąc lepiej podkreślić problem niepełnosprawnych dzieci oraz przełamywania lęku przed innością. Temat podsunęła fotografowi kuzynka, Magda Klemm, wychowująca niepełnosprawnego syna. Wystawa prezentowana była między innymi w Starej Galerii ZPAF w Warszawie, Muzeum Ziemi Lubuskiej w marcu i kwietniu 2001 oraz Bratysławie, Wiedniu i Hamburgu.
Wraz z przyjacielem Tadeuszem Rolkem zrealizował w 2001 projekt „Sąsiadka”, nawiązujący do książki Jana Tomasza Grossa i filmu Agnieszki Arnold o tym samym tytule, opowiadający o pogromie Żydów w Jedwabnem. Bohaterką zdjęć w scenerii żydowskich miasteczek była sąsiadka Rolkego z bloku, młoda Wietnamka – Maja. Wystawa prezentowana była w warszawskiej Zachęcie i Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze.
W 2004, nakładem wydawnictwa BOSZ Szymanik i Wspólnicy, ukazał się album Polska Rzeczpospolita Ludowa • Rekwizyty, zawierający 130 zdjęć Niedenthala z lat 70. i 80. z komentarzem dziennikarza „Gazety Wyborczej” Jacka Hugo-Badera. W 2006, pod patronatem honorowym prezydenta Lecha Kaczyńskiego, nakładem wydawnictwa Edipresse Polska, ukazał się kolejny zbiór fotografii Niedenthala z okresu stanu wojennego, zatytułowany 13/12 • Polska stanu wojennego. Pomysł zrodził się po tym, jak IPN przekazał fotografowi teczkę dotyczącą jego osoby sporządzaną przez funkcjonariuszy SB od 1973. Album dostępny zarówno w języku polskim jak i angielskim, zawiera zarówno znane, jak i dotąd niepublikowane zdjęcia dokumentujące zajścia z lat 1981–1983.
W 2013 r. postanowieniem prezydenta Bronisława Komorowskiego za wybitne zasługi we wspieraniu przemian demokratycznych w Polsce, za dawanie świadectwa prawdzie o sytuacji w Polsce w czasie stanu wojennego, za osiągnięcia w działalności dziennikarskiej został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[4].
Mąż germanistki i tłumaczki literatury niemieckiej Karoliny Niedenthal, ojciec dziennikarza Filipa Niedenthala, redaktora naczelnego miesięcznika „Podróże”.
- ↑ www.audiohistoria.dsh.waw.pl
- ↑ Marcin Grabowiecki: Przyznano odznaczenia MKiDN dla członków ZPAF. fotopolis.pl, 2009-12-16. [dostęp 2012-11-23].
- ↑ Fotografia w galerii artykułu opisującego album Chrisa Niedenthala 13/12 • Polska stanu wojennego
- ↑ M.P. z 2013 r. poz. 406
Linki zewnętrzne