Dassault Mirage 5

Mirage 5/Mirage 50
	Dane podstawowe
Państwo	Francja
Producent	Dassault
Typ	Samolot myśliwsko-bombowy
Konstrukcja	dolnopłat w układzie delta o skosie skrzydeł 60°; metalowa półskorupowa z podwoziem chowanym
Załoga	1
	Historia
Data oblotu	19 maja 1967
Lata produkcji	1967–1991
Liczba egz.	530+
	Dane techniczne
Napęd	silnik turboodrzutowy SNECMA Atar 9C-3
Ciąg	42 kN (58,8 kN z dopalaczem)
	Wymiary
Rozpiętość	8,22 m
Długość	15.56 m
Wysokość	4,5 m
Powierzchnia nośna	34,85 m²
	Masa
Własna	7050 kg
Startowa	13500 kg
Zapas paliwa	3410 l
	Osiągi
Prędkość maks.	2335 km/h 2,1 Ma
Pułap	17 km
Zasięg	2400 km
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	2 działka DEFA-552 kal. 30 mm,; kierowane pociski powietrze-powietrze:; 2× R550 Magic lub AIM-9; pociski niekierowane:; 2× Matra JL-100 (19× SNEB 68mm każdy); lub 4× Matra 155 (18× SNEB 68mm każdy); bomby:; 8× 450 kg bomb; (do 4000 kg na 8 podwieszeniach, do 14 bomb)
	Użytkownicy
	Abu Zabi, Argentyna, Belgia, Chile, Egipt, Ekwador Francja, Gabon, Kolumbia, Libia, Pakistan, Peru, Wenezuela, Zair
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dassault Mirage 5 – francuski samolot wojskowy, powstały jako wersja szturmowa myśliwca Dassault Mirage IIIE.

Samolot wydłużono o 51 cm w stosunku do Mirage IIIE, aby zmieścić dodatkowy wewnętrzny zbiornik paliwa, usunięto jednocześnie dopplerowski radar nawigacyjny, w ten sposób samolot zabierał o 470 l. paliwa więcej. Udźwig uzbrojenia zwiększono do 4000 kg, dodano dwa punkty podwieszania uzbrojenia po zewnętrznych stronach kadłuba. Pierwszym odbiorcą modelu Mirage 5 miały być Siły Powietrzne Izraela, które zakupiły 30 maszyn z wykorzystaną opcją na 20 sztuk, tych jednak nigdy nie dostarczono w wyniku embarga po wojnie sześciodniowej. Z polecenia prezydenta Charles’a de Gaulle’a 50 samolotów zmagazynowano w bazie Châteaudun, w 1972 roku Francja odkupiła te Mirage 5J formując z nich trzy eskadry Mirage 5F Armée de l’air, osiem sztuk sprzedano później Chile. Izrael zdołał jednak zbudować własne myśliwce, identyczny z Mirage 5 – IAI Nesher. Samoloty zmontowano na podstawie planów i części dostarczonych przez Dassault w tajemnicy przed krajami arabskimi. Na jego bazie w połowie lat 70. skonstruowano IAI Kfir, który korzystał już głównie z podzespołów izraelskich i amerykańskich^[1].

Dassault odniósł znaczny sukces eksportowy sprzedając Mirage 5 do 11 krajów, największymi użytkownikami samolotu była Belgia, produkująca je na licencji oraz Libia i Egipt. W czasie wojny Jom Kipur w 1973 Egipt wykorzystał tylko niewielką liczbę maszyn wypożyczonych od Libii (po przeciwnej stronie Izrael posiadał około 50 Nesherów, które uzyskały 50-100 zestrzeleń). Zakup Mirage dla Egiptu po 1973 roku sfinansowała Arabia Saudyjska. Paradoksalnie w 1977 doszło do konfliktu granicznego między Libią i Egiptem, w którym maszyny te były wykorzystywane przez obie strony. Podczas wojny falklandzkiej Argentyna utraciła 11 z 30 posiadanych w 1982 roku IAI Dagger, 10 zakupionych tuż przed wybuchem wojny peruwiańskich Mirage 5P nie zdążyło wziąć udziału w walce.

W 2018 roku ostatnim użytkownikiem samolotu był Pakistan, który miał na wyposażeniu ok. 70 sztuk Mirage 5. Argentyna w sierpniu 2015 miała na wyposażeniu osiem sztuk, 4 Mirage 5PA i 4 Dagger, wszystkie wycofane do końca 2015 roku^[2]. Egipt zastąpił swoje samoloty w 2018 roku.

Wersje samolotu[edytuj | edytuj kod]

Mirage 5F
Mirage 5PA MARA
Mirage 5MA Elkan

Mirage 5 – szturmowa wersja Mirage III. Oblatano go 19 maja 1967, jednomiejscowa wersja F (J) dla Francji oraz 10 wersji eksportowych pozbawionych radaru:
- Mirage 5J – wersja bazowa powstała na zamówienie Izraela, samolot szturmowy pozbawiony radaru, ale o udźwigu zwiększonym o 1000 kg i zapasie paliwa większym o 32% w porównaniu do Mirage IIIC, zbudowane samoloty przemianowano na Mirage 5F.
- Mirage 5F – jednomiejscowy myśliwiec szturmowy, zbudowano 50 sztuk dla Francji, które były de facto objętymi embargiem Mirage 5J dla Izraela oraz 8 nowych 5F po sprzedaży takiej samej liczby Chile w celu konwersji na Mirage 50FC.
  - Mirage 5F ROSE II – 20 zmodernizowanych przez Sagem Mirage 5F/DF dla Pakistanu jako nocne myśliwce szturmowe, radar FIAR Grifo M3, HUD, HOTAS, GPS, system lotu według rzeźby terenu, komputer pokładowy, wielofunkcyjny wyświetlacz i system obserwacji w podczerwieni zamontowany w nosie.
  - Mirage 5F ROSE III – 14 Mirage 5F zmodernizowanych dla Pakistanu przez Sagem jak ROSE II, ale przenoszące uzbrojenie precyzyjne.
- Mirage 5AD – pierwsza wersja dla Abu Dabi, zbudowano 12 sztuk.
- Mirage 5COA – wersja dla Kolumbii, zbudowano 14 sztuk.
  - Mirage 5COAM – zmodernizowane przez IAI kolumbijskie 5COA, dodatkowe stateczniki, instalacja do tankowania i radar z IAI Kfir.
- Mirage 5D – pozbawiona radaru wersja wyeksportowana do Libii, 53 sztuki.
- Mirage 5E2 – wersja dla Egiptu, nawigacji inercyjna INS Sagem Uliss 81, dalmierz laserowy Thomson-CSF TMV630, zbudowano 16 sztuk.
- Mirage 5G – wersja jednomiejscowa Mirage 5 dla Gabonu, zbudowano 3 sztuki.
- Mirage 5G2 – zmodernizowana wersja dla Gabonu, zmodernizowano 2 5G oraz 2 5M nie dostarczone do Zairu.
- Mirage 5M – wersja eksportowa dla Zairu, pozbawiona radaru, zbudowano 14 sztuk, dostarczono tylko 8.
- Mirage 5P – wersja eksportowa dla Peru, pozbawiona radaru, zbudowano 22 sztuk.
- Mirage 5PA – wersja eksportowa dla Pakistanu, pozbawiona radaru, zbudowano 28 sztuk.
- Mirage 5V – wersja dla Wenezueli, zbudowano 6 sztuk.
Mirage 5E – nieprodukcyjne określenie wersji Mirage 5 wyposażonych w radar (7 wersji).
- Mirage 5DE – wersja Mirage 5D z radarem wyeksportowana do Libii, 32 sztuki.
- Mirage 5EAD – wersja z radarem Cyrano wyeksportowana do emiratu Abu Dabi, 14 sztuk.
- Mirage 5SDE – wersja z radarem Cyrano IV wyeksportowana do Egiptu, 51 sztuk, wszystkie opłaciła Arabia Saudyjska.
- Mirage 5P3 – wersja dla Peru z radarem Cyrano IV, zbudowano 10 sztuk.
- Mirage 5P4 – wersja dla Peru z radarem Agave, zbudowano 2 sztuki, inne maszyny zmodernizowano.
- Mirage 5PA2 – wersja szturmowa dla Pakistanu, z radarem Cyrano IVM, zbudowano 18 sztuk.
- Mirage 5PA3 – wersja morska dla Pakistanu, przenosząca pociski Exocet, radar Agave, zbudowano 12 sztuk.
Mirage 5D – nieprodukcyjne określenie dwumiejswocowych wersji treningowych, pozbawionych radaru (11 wersji).
Mirage 5R – nieprodukcyjne określenie wersji rozpoznawczej Mirage 5 (4 wersje eksportowe).
- Mirage 5COR – wersja rozpoznawcza dla Kolumbii, zbudowano 2 sztuki.
- Mirage 5DR – wersja rozpoznawcza dla Libii, zbudowano 10 sztuk.
- Mirage 5RAD – wersja rozpoznawcza dla Abu Dabi, zbudowano 3 sztuki.
- Mirage 5SDR – wersja rozpoznawcza dla Egiptu, zbudowano 6 sztuk.
Mirage 50 – ulepszona wersja myśliwsko-szturmowa, silnik Atar 9K-50 (70,7 kN). Oblatana została 15 maja 1975.
- Mirage 50C – wersja dla Chile z radarem Agave, zbudowano 6 sztuk.
- Mirage 50FC – francuskie Mirage 5F z nowym silnikiem, ale bez radaru dla Chile, przebudowano 8 sztuk.
- Mirage 50DC – wersja dwumiejscowa dla Chile, zbudowano 3 sztuki.
- Mirage 50CN Pantera – 13 Mirage 50C/FC i 2 Mirage 50DC należące do Chile zmodernizowane w latach 90. z pomocą Izraela, identycznie jak wersja 5COAM.
- Mirage 50EV – zmodernizowana wersja dla Wenezueli, dodany radar Cyrano IVM, sonda do tankowania w locie od Mirage F1, zbudowano 6 nowych, 3 przebudowane 5M niedostarczone do Zairu oraz 6 zmodernizowanych 5V/IIIEV. Szósty 50EV był ostatnim wyprodukowanym w 1991 Mirage III/5/50 i 1422 samolotem pierwszej generacji Mirage.
  - Mirage 50M – wenezuelskie Mirage zmodernizowane przez Dassault w latach 90.
- Mirage 50DV – dwumiejscowa wersja 50EV dla Wenezueli, 1 nowy i 2 zmodernizowane IIIDV.

Warianty licencyjne[edytuj | edytuj kod]

Mirage 5BA – wariant Mirage 5 dla Belgii z awioniką z USA, bez radaru, 62 z 63 sztuk zbudowane przez SABCA.
- Mirage 5MA Elkan – zmodernizowane Mirage 5BA sprzedane Chile.
Mirage 5BD – dwumiejscowa wersja Mirage 5BA dla Belgii, 15 z 16 sztuk zbudowane przez SABCA.
- Mirage 5MD Elkan – zmodernizowane Mirage 5BD sprzedane Chile.
Mirage 5BR – wersja rozpoznawcza Mirage 5BA, oparta na Mirage 5R, 23 z 27 sztuk zbudowane przez SABCA.

Użytkownicy[edytuj | edytuj kod]

Użytkownicy Dassault Mirage III/5/50

Podobne konstrukcje[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Amos Dor: IAI Nesher, fisherlibrary.org.il. [dostęp 2012-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-07)].
↑ Smutne święto argentyńskiego lotnictwa. altair, 19 sierpnia 2015.

[1] Amos Dor: IAI Nesher, fisherlibrary.org.il. [dostęp 2012-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-07)].

[2] Smutne święto argentyńskiego lotnictwa. altair, 19 sierpnia 2015.

[1]

[2]

Według numeracji	MD.303 MD.311 MD.312 MD.315 MD.316 MD.320 MD.410 MD.415 MD.450 MD.452 MD.453 MD.454 MD.455 MD.550
Wojskowe	Alpha Jet Balzac V Étendard Eurodrone Flamant Mirage Mirage III Mirage IIIV Mirage IV Mirage 5 Mirage 50 Mirage F1 Mirage F2 Mirage G Mirage 2000 Mirage 4000 Mystère I Mystère II Mystère III Mystère IV nEUROn Ouragan Rafale Spirale Super Étendard Super Mystère SCAF
Cywilne	Communauté Falcon 5X Falcon 6X Falcon 7X Falcon 8X Falcon 10X Falcon 10 Falcon 20 Falcon 30 Falcon 50 Falcon 100 Falcon 200 Falcon 900 Falcon 2000 Hirondelle Mercure Mystère 10 Mystère 20

Samoloty myśliwskie	Ouragan Mystère Mystère IV Mirage 2000 Mirage III Mirage F1 Rafale Super Mystère Étendard Super Étendard Future Combat Air System
Samoloty bombowe	Vautour II Mirage IV
Samoloty szturmowe	Mirage 5 Jaguar
Samoloty patrolowe i zwalczania okrętów podwodnych	Alizé Atlantic
Samoloty szkolno-treningowe	Alpha Jet Magister
Samoloty transportowe	Breguet 941 Noratlas C-160 Falcon 50 Falcon 900
Śmigłowce i pionowzloty	Alouette III Alouette II Dauphin Puma Gazelle Super Puma Super Frelon Écureuil Tiger EC725
Bezzałogowe	MART Harfang Dassault nEUROn EADS Harfang SAGEM Patroller Eurodrone
Konstrukcje doświadczalne i prototypy	Balzac V Baroudeur NC.1071 Triton VG 70 VG 90 Mirage 4000 Mirage G Nord 1601 Nord 2200 NC.1080 SO.4000(inne języki)