Egipskie hieroglify jednoliterowe
Egipskie hieroglify jednoliterowe (tzw. jednoliterowce lub jednospółgłoskowce) – hieroglify reprezentujące tylko jedną spółgłoskę – półsamogłoski lub spółgłoski, ale nigdy nie samogłoski. Jest to najważniejsza, chociaż najmniejsza grupa fonemów. W sumie jest 26 znaków, włączając w to graficzne warianty niektórych z nich. Jednospółgłoskowce w zapisach hieroglificznych z dwu- i trzyliterowcami czasami nazywane są dopełnieniem fonetycznym[1].
Znaki:
|
3 | , |
|
ỉ | , |
|
w | . |
są spółgłoskami słabymi. Łatwo asymilują się ze spółgłoskami je poprzedzającymi, zwłaszcza gdy występują na końcu sylaby. W rezultacie – są często pomijane w zapisie hieroglificznym. Podobnie zachowuje się spółgłoska:
|
r | . |
W naukowych opracowaniach egiptolodzy zaznaczają takie pominięte spółgłoski w zapisach hieroglificznych – w transliteracjach wypisują je w nawiasach kwadratowych „[]”[2] lub nawiasach okrągłych „()”.
Tabela hieroglifów jednoliterowych
[edytuj | edytuj kod]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Abdżad | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hieroglif | Opis | Tradycyjna transliteracja | Wartość fonetyczna według Allena (2000) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Zapis | MdC[3] | Fonetyka polska | Przypisy | Staroegipski | Średnioegipski | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
sęp egipski | 3 | A | e lub ee |
polskie oddechowe e lub ee, zawieszenie głosu (jak w słowie: peerel); semicki alef |
[l] lub [ɾ] | ciche [j] lub [ʔ] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
kwitnąca trzcina | ỉ | i | i | ma dwie wartości fonetyczne: 1. w środku słowa jest to krótkie i (jak w słowie: iść); 2. na początku słowa np. Amon (ỉmn) ma wtedy wartość jak 3; semickie jodh |
początkowe lub końcowe [i]; czasem [j] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
lub
|
para kwitnących trzcin lub dwa patyki |
y | i + i lub y |
j | polskie długie j (jak w słowie: jeść); podwojony jodh |
[j] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
przedramię | c lub ʾ |
a | e | polskie krótkie e, zwarcie krtaniowe (jak w słowie: ech!); semickie ayin |
możliwe [d] | [ʕ]; [d] możliwe, że zachowane w dialektach lub słowach | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
lub
|
pisklę przepiórki lub spirala (hieratyczne skrócenie)[a] |
w | w lub W |
u lub ł lub łu |
polskie u przechodzące w łuuu (jak w słowie: służba); semickie Waw |
[w] ~ [u] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
stopa lub goleń ze stopą |
b | b | b | polskie b (jak w słowie: bomba) | [b] ~ [β] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
taboret z maty trzcinowej lub stołek | p | p | p | polskie p (jak w słowie: pompka) | przydechowe [pʰ] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
żmija rogata | f | f | f | polskie f (jak w słowie: fajka) | [f] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
lub
|
sowa lub palec |
m | m lub M |
m | 1. polskie m (jak w słowie: mama) 2. Uwaga: ten hieroglif
3. zobacz też: dwuliterowe – chyba dwa żebra oryksa (gs) |
[m] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
lub
|
fala na wodzie lub korona Dolnego Egiptu |
n | n lub N |
n | polskie n (jak w słowie: nazwa) | [n] | [n], czasem [l] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
usta | r | r | r | polskie r (jak w słowie: rower) | [ɾ], czasem [l] (dla niektórych dialektów zawsze jako [l]) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
trzcinowy szałas (przekrój, rzut z góry) |
h | h | h | gardłowo-, lekko-„charczące” h, zwarcie krtaniowe (jak w słowie: Ahmed) | [h] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
lniany skręcony knot | ḥ | H | h | polskie krótkie h (jak w słowie: hufiec); emfatyczne heth |
[ħ] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
placenta lub płaski placek lub ludzkie łożysko |
ḫ | x | ch | polskie oddechowe ch (jak w słowie: chata); spółgłoska szczelinowa miękkopodniebienna bezdźwięczna |
[ɣ] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
brzuch zwierzęcia z sutkami i ogonem |
ẖ | X | ś lub chś |
bardziej przypomina polskie ś („syczące” sj przy uśmiechnięciu) lub niemieckie ç (jak polskim słowie: wiśnia lub w niemieckim słowie: ich, fonet.: ɪç); spółgłoska szczelinowa podniebienna bezdźwięczna |
[x] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
lub
|
złożone ubranie lub rygiel |
s lub z |
s lub z |
s lub z |
staroegipski dźwięk fonetyczny „rygla” nie jest znany, możliwe że było to z lub s lub coś pomiędzy zs/s-z (jak w słowach: zupa, syrop, zstępny) | [s] | [s] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
lub
lub
|
sadzawka lub basen (rzut z góry) |
š | S lub N38 lub N39 |
sz | polskie sz (jak w słowie: szyba) | [ʃ] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
wiklinowy kosz z rączką | k | k | k | polskie k (jak w słowie: krawiec) | przydechowe [kʰ] w niektórych słowach, palatalizowane [kʲ] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
zbocze piaskowego wzgórza | ḳ | q | q lub k lub ku |
emfatyczne q lub ku (jak w słowie: Qumran lub kurant); spółgłoska zwarta języczkowa bezdźwięczna |
[qʼ] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
podstawka pod słój na wino lub piwo | g | g | g | polskie twarde g (jak w słowie: guma) | [kʼ] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
chleb | t | t | t | polskie t (jak w słowie: tort) | aspirowane [tʰ] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
pęta (bolas) | ṯ | T | cz lub tcz |
polskie cz lub tcz (jak w słowie: cześć) | palatalizowane [tʲ] lub [ʧ] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
dłoń | d | d | d | polskie d (jak w słowie: dom) | ejektywne [tʼ] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
kobra odpoczywająca | ḏ | D | dż | polskie dż (jak w słowie: dżokej) | ejektywne [tʲ’] lub [ʧʼ] |
Inne hieroglify czytane jak „jednoliterowce”
[edytuj | edytuj kod]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
i | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hieroglif lub grupa hieroglifów |
Gardiner lub WikiHiero |
translit. | translit. polska | Opis | Uwagi Oznaczenia: transl. – transliteracja, fon. – fonetyka, półfon. – półfonem, fon. det. – fonetyczny determinatyw, ideo. – ideogram, półideo. – półideogram, det. – determinatyw, war. – wariant, skr. – forma skrótowa zapisu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
i | i | i | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
E9 + G43 lub E9 + w |
i | i | nowonarodzone cielę + pisklę przepiórki | 1. fon.: i 2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
N18 + N21 + Z1 lub iw + N21 + Z1 |
i | i | piaszczysta połać ziemi + język ziemi + patyk | 1. (w dowolnym słowie) fon.: i, np.:
2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
b | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hieroglif lub grupa hieroglifów |
Gardiner lub WikiHiero |
translit. | translit. polska | Opis | Uwagi Oznaczenia: transl. – transliteracja, fon. – fonetyka, półfon. – półfonem, fon. det. – fonetyczny determinatyw, ideo. – ideogram, półideo. – półideogram, det. – determinatyw, war. – wariant, skr. – forma skrótowa zapisu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
b | b | b | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
G29 + Z1 lub bA + Z1 |
b | b | bocian siodlasty + patyk | 1. (w zgrupowaniu) fon.: b 2. więcej o tym hieroglifie: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
G29 + R7 lub bA + snTr |
bocian siodlasty + miseczka na kadzidło z unoszącym się dymkiem | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
D58 + G29 lub b + bA |
stopa + bocian siodlasty | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
m | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hieroglif lub grupa hieroglifów |
Gardiner lub WikiHiero |
translit. | translit. polska | Opis | Uwagi Oznaczenia: transl. – transliteracja, fon. – fonetyka, półfon. – półfonem, fon. det. – fonetyczny determinatyw, ideo. – ideogram, półideo. – półideogram, det. – determinatyw, war. – wariant, skr. – forma skrótowa zapisu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
m lub M | m | m | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Aa13 lub gs lub im |
m | m | chyba dwa żebra oryksa (zaproponowana nazwa) lub pot. palec |
1. fon.: m 2. te hieroglify to warianty hieroglifu -
3. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(Stare Państwo) |
Aa14 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Aa16 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
D38 | m | m | przedramię trzymające okrągły bochenek | 1. (bardziej powszechne użycie) fon.: m, np.:
2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
U1 + G1 lub mA + A |
m | m | sierp + sęp egipski | 1. (w zgrupowaniu:
2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
N35A lub mw |
m | m | trzy fale | 1. (w niektórych przypadkach) fon.: m, np.:
2. więcej o tych hieroglifach: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
N35B lub mw | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
N35C lub mw |
dwie fale | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
G19 | m | m | kombinacja hieroglifów:
(sowa + przedramię trzymające stożkowaty bochenek) |
fon.: m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
G20 | m | m | kombinacja hieroglifów:
(sowa + przedramię) |
fon.: m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
n | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hieroglif lub grupa hieroglifów |
Gardiner lub WikiHiero |
translit. | translit. polska | Opis | Uwagi Oznaczenia: transl. – transliteracja, fon. – fonetyka, półfon. – półfonem, fon. det. – fonetyczny determinatyw, ideo. – ideogram, półideo. – półideogram, det. – determinatyw, war. – wariant, skr. – forma skrótowa zapisu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
n lub N | n | n | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
N35 + U19 + N35A lub n + U19 + nw |
n | n | fala + topór + garnek | 1. (w zgrupowaniu) fon.: n 2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
N35 + G1 lub n + A |
fala + sęp egipski | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
N35 + Z2 lub n + Z2 |
fala + trzy patyki | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
S4 | n | n | korona Dolnego Egiptu w koszyku | 1. (sporadycznie) fon.: n 2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
D35 | n | n | ramiona w geście zaprzeczenia | 1. fon.: n 2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
r | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hieroglif lub grupa hieroglifów |
Gardiner lub WikiHiero |
translit. | translit. polska | Opis | Uwagi Oznaczenia: transl. – transliteracja, fon. – fonetyka, półfon. – półfonem, fon. det. – fonetyczny determinatyw, ideo. – ideogram, półideo. – półideogram, det. – determinatyw, war. – wariant, skr. – forma skrótowa zapisu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
r | r lub l | r lub l | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
D21 + Z1 lub r + Z1 lub rA + Z1 |
r | r | usta + patyk | 1. (w zgrupowaniu) fon.: r, np.: – ibr – ogier 2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
E23 lub l lub rw |
r | r | leżący lew | 1. (w zgrupowaniu) fon.: r, np.:
2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
E23 + Z1 lub l + Z1 lub rw + Z1 |
leżący lew + patyk | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
E23 lub l lub rw |
l | l | leżący lew | 1. (okres Ptolemejski) fon.: l - ten hieroglif pojawił się stosunkowo późno, w imionach Ptolemeuszy – zakłada się, że jest to polskie l (jak w słowie: Kleopatra), np.:
2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
H (duże) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hieroglif lub grupa hieroglifów |
Gardiner lub WikiHiero |
translit. | translit. polska | Opis | Uwagi Oznaczenia: transl. – transliteracja, fon. – fonetyka, półfon. – półfonem, fon. det. – fonetyczny determinatyw, ideo. – ideogram, półideo. – półideogram, det. – determinatyw, war. – wariant, skr. – forma skrótowa zapisu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
H | ḥ | h | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
M16 lub HA |
ḥ | h | kępa papirusu | 1. (w zgrupowaniu) fon.: h 2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
M16 + G1 lub HA + A |
kępa papirusu + sęp egipski | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
O6 lub Hwt |
ḥ | h | prostokątne ogrodzenie widziane na planie (rzut z góry) |
1. (znany jeden przypadek) fon.: h, w sł.:
2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
O7 | kombinacja hieroglifów:
(prostokątne ogrodzenie widziane na planie + chleb) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x (mały) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hieroglif lub grupa hieroglifów |
Gardiner lub WikiHiero |
translit. | translit. polska | Opis | Uwagi Oznaczenia: transl. – transliteracja, fon. – fonetyka, półfon. – półfonem, fon. det. – fonetyczny determinatyw, ideo. – ideogram, półideo. – półideogram, det. – determinatyw, war. – wariant, skr. – forma skrótowa zapisu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x | ḫ | ch | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
M12 lub xA |
ḫ | ch | liść lotosu z łodygą i kłączami | 1. (w zgrupowaniu) fon.: ḫ 2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
M12 + G1 lub xA + A |
liść lotosu z łodygą i kłączami + sęp egipski | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
s (małe) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hieroglif lub grupa hieroglifów |
Gardiner lub WikiHiero |
translit. | translit. polska | Opis | Uwagi Oznaczenia: transl. – transliteracja, fon. – fonetyka, półfon. – półfonem, fon. det. – fonetyczny determinatyw, ideo. – ideogram, półideo. – półideogram, det. – determinatyw, war. – wariant, skr. – forma skrótowa zapisu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
s | s lub z | s lub z | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Aa18 | s | s | zatyle czegoś | 1. (w zgrupowaniu) fon.: s 2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Aa18 + Z1 | zatyle czegoś + patyk | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
M23 + G43 lub sw + w |
s | s | roślina ceniona w Górnym Egipcie + pisklę przepiórki | 1. (w zgrupowaniu) jeden z hieroglifów –
2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
O35 + D58 lub zb + b |
s | s | rygiel z kroczącymi nogami + stopa | 1. (w zgrupowaniu) jeden z hieroglifów –
2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
S (duże) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hieroglif lub grupa hieroglifów |
Gardiner lub WikiHiero |
translit. | translit. polska | Opis | Uwagi Oznaczenia: transl. – transliteracja, fon. – fonetyka, półfon. – półfonem, fon. det. – fonetyczny determinatyw, ideo. – ideogram, półideo. – półideogram, det. – determinatyw, war. – wariant, skr. – forma skrótowa zapisu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
S | š | sz | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
M8 lub SA |
š | sz | sadzawka z kwiatami lotosu | 1. (w zgrupowaniu) jeden z hieroglifów -
2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
M8 + G1 lub SA + A |
sadzawka z kwiatami lotosu + sęp egipski | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
k | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hieroglif lub grupa hieroglifów |
Gardiner lub WikiHiero |
translit. | translit. polska | Opis | Uwagi Oznaczenia: transl. – transliteracja, fon. – fonetyka, półfon. – półfonem, fon. det. – fonetyczny determinatyw, ideo. – ideogram, półideo. – półideogram, det. – determinatyw, war. – wariant, skr. – forma skrótowa zapisu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
k | k | k | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(forma alternatywna – Stare Państwo – hieratyka) |
V31A | k | k | wiklinowy kosz z rączką (wersja odwrócona
|
1. fon.: k 2. ten hieroglif (
3. zobacz też: wiklinowy kosz z rączką (k) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
D28 lub kA |
k | k | uniesione ramiona | 1. (w zgrupowaniu) fon.: k 2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
D28 + Z1 lub kA + Z1 |
uniesione ramiona + patyk | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
g | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hieroglif lub grupa hieroglifów |
Gardiner lub WikiHiero |
translit. | translit. polska | Opis | Uwagi Oznaczenia: transl. – transliteracja, fon. – fonetyka, półfon. – półfonem, fon. det. – fonetyczny determinatyw, ideo. – ideogram, półideo. – półideogram, det. – determinatyw, war. – wariant, skr. – forma skrótowa zapisu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
g | g | g | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(Stare Państwo) |
W12 | g | g | (1) podstawka pod słoje na wino lub piwo | 1. fon.: "g" 2. ten hieroglif (
3. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
V33 lub sSr |
g | g | torba z płótna (lnu) | 1. (tylko w kilku słowach) fon.: g, np.:
2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
V34 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(Stare Państwo) |
V35 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
t (małe) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hieroglif lub grupa hieroglifów |
Gardiner lub WikiHiero |
translit. | translit. polska | Opis | Uwagi Oznaczenia: transl. – transliteracja, fon. – fonetyka, półfon. – półfonem, fon. det. – fonetyczny determinatyw, ideo. – ideogram, półideo. – półideogram, det. – determinatyw, war. – wariant, skr. – forma skrótowa zapisu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
t | t | t | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
X1 + X2 + N18 + Z2 lub t + X2 + iw + Z2 |
t | t | chleb + zwinięty chleb + bochenek + trzy patyki | 1. (w zgrupowaniu) fon.: t 2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
X1 + X2 + N18 lub t + X2 + iw |
chleb + bochenek + zwinięty chleb | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
V13 lub T |
t | t | pęta (bola) | 1. (sporadycznie, z powodu błędu fonetycznego) fon.: t 2. ten hieroglif (
3. zobacz też: hieroglify – określniki i ideogramy – chleb (det.) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
V14 | t | t | pęta (bola) z ogonkiem | 1. (sporadycznie) fon.: t 2. ten hieroglif (
wyjątek stanowi kilka słów, gdzie ten hieroglif występuje podwójnie (
3. zobacz też: hieroglify – określniki i ideogramy – chleb (det.) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
N16 + N21 + Z1 lub tA + N21 + Z1 |
t | t | płaska warstwa ziemi z ziarnkami piasku + jęzor z ziemi + patyk | 1. (w zgrupowaniu, w dowolnym słowie) fon.: t 2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
U33 lub ti |
t | t | tłuczek | 1. (sporadycznie, w zgrupowaniu) fon.: t, np.:
2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
U33 + M17 lub ti + i |
tłuczek + kwitnąca trzcina | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
U33 + M17 + M17 lub ti + i + i |
tłuczek + kwitnąca trzcina + kwitnąca trzcina | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
U33 + V28 lub ti + H |
tłuczek + lniany skręcony knot | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
V28 + U33 lub H + ti |
lniany skręcony knot + tłuczek | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
T (duże) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hieroglif lub grupa hieroglifów |
Gardiner lub WikiHiero |
translit. | translit. polska | Opis | Uwagi Oznaczenia: transl. – transliteracja, fon. – fonetyka, półfon. – półfonem, fon. det. – fonetyczny determinatyw, ideo. – ideogram, półideo. – półideogram, det. – determinatyw, war. – wariant, skr. – forma skrótowa zapisu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
T | ṯ | cz lub tcz | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
V14 | ṯ | cz (tcz) | pęta (bola) z ogonkiem | 1. fon.: ṯ, np.:
2. ten hieroglif (
3. zobacz też: hieroglify – określniki i ideogramy – chleb (det.) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
G47 + Z1 lub TA + Z1 |
ṯ | cz (tcz) | kaczątko + patyk | 1. (w zgrupowaniu) fon.: ṯ 2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
d (małe) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hieroglif lub grupa hieroglifów |
Gardiner lub WikiHiero |
translit. | translit. polska | Opis | Uwagi Oznaczenia: transl. – transliteracja, fon. – fonetyka, półfon. – półfonem, fon. det. – fonetyczny determinatyw, ideo. – ideogram, półideo. – półideogram, det. – determinatyw, war. – wariant, skr. – forma skrótowa zapisu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
d | d | d | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
D37 | d | d | przedramię trzymające stożkowaty bochenek | 1. (sporadycznie) fon.: d - fonetyka tego hieroglifu jest dyskusyjna, np.:
2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
X8 lub di |
d | d | stożkowaty bochenek | 1. (kilka przypadków) fon.: d - fonetyka tego hieroglifu jest dyskusyjna, np.:
2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
D47 | d | d | dłoń zgięta | 1. fon.: d 2. ten hieroglif (
3. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
D (duże) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hieroglif lub grupa hieroglifów |
Gardiner lub WikiHiero |
translit. | translit. polska | Opis | Uwagi Oznaczenia: transl. – transliteracja, fon. – fonetyka, półfon. – półfonem, fon. det. – fonetyczny determinatyw, ideo. – ideogram, półideo. – półideogram, det. – determinatyw, war. – wariant, skr. – forma skrótowa zapisu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
D | ḏ | dż | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
U28 lub DA |
ḏ | dż | ognisty świder | 1. (w zgrupowaniu) fon.: ḏ 2. więcej o tym hieroglifie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
U28 + G1 lub DA + A |
ognisty świder + sęp egipski | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- pismo hieroglificzne
- egipskie hieroglify dwuliterowe
- egipskie hieroglify trzyliterowe
- egipskie hieroglify – określniki i ideogramy
- lista znaków hieroglificznych Alana Gardinera
- lista wszystkich hieroglifów dostępnych w czcionkach Unikodu wraz z listą Gardinera
- hieroglificzna czcionka blokowa w standardzie Unikod
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W hieratycznym piśmie – jako piśmie odręcznym – znaki o skomplikowanej formie zastępowano prostszymi, i tak pisklę przepiórki (
) zostało zastąpione spiralnym zwojem liny (
). Takie hieratyczne uproszczenie było używane od I Okresu Przejściowego, ale w powszechnym użyciu ten uproszczony hieroglif był dopiero 500 lat później, czyli od czasów Echnatona z XVIII dynastii Nowego Państwa.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Knight Shawn C. , Egyptian Writing Systems and Grammar, Shawn C. Knight, 2009 .
- ↑ W.V. Davies , Egipskie hieroglify, Warszawa: RTW, 1998, ISBN 83-86822-89-9, OCLC 749730090 .
- ↑ MdC – transliteracja Manuel’a de Codage nie wymaga stosowania znaków specjalnych – wykorzystuje do transliteracji znaki alfabetu łacińskiego.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Erman Adolf, Breasted James Henry (tłumaczenie), Egiptian grammar. Williams and Norgate, Henrieta Street, Covent Garden, London and 20 South Frederick Street, Edinburgh 1894.
- Roeder Günter (prof. University of Breslau), Mercer Samuel A.B. (translated by), Short Egiptian Grammar. New Haven: Yale University Press; London: Humphrey Milford; Oxford: Oxford University Press, Leipzig 1920.
- Gardiner Alan Henderson (Sir), Egyptian Grammar. The Griffith Institute 1973. ISBN 0-900416-35-1.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- opis pisma hieroglificznego wraz z listą znaków (Ancient Egyptian scripts) [online], omniglot.com [dostęp 2018-02-27] (ang.).
- kurs online dla początkujących z lekcjami czytania i pisania w piśmie hieroglificznym średnioegipskim [online], www.egyptianhieroglyphs.net [dostęp 2021-03-17] (ang.).