Filmografia Spencera Tracy’ego
Spencer Tracy (1900–1967) w trwającej blisko 45 lat karierze wystąpił w 75 filmach fabularnych[1]. Pojawiał się także w radiu i na scenie. Dziewięciokrotnie nominowany był do nagrody Akademii Filmowej[a] i czterokrotnie do Złotego Globu, z czego zdobył dwie statuetki Oscara i jedną Hollywoodzkiego Stowarzyszenia Prasy Zagranicznej[3]. Tracy uznawany jest za jednego z najwybitniejszych aktorów okresu „Złotej Ery Hollywood”[4] i w historii amerykańskiego kina[5]. Karierę sceniczną rozpoczął studiując w Ripon. Pojawił się w trzecioplanowej roli w spektaklu The Truth Clyde’a Fitcha[6]. W styczniu 1923 wystąpił na Broadwayu w sztuce R.U.R. Karela Čapka[7].
Na dużym ekranie zadebiutował w 1930 w komedii W górze rzeki Johna Forda, występując u boku Humphreya Bogarta[8]. W następnych latach zagrał między innymi w komedii Disorderly Conduct (1932, reż. John W. Considine Jr.)[9], więziennym Sing Sing (1932, reż. Michael Curtiz) wraz z Bette Davis[10] i Władzy i chwale (1933, reż. William K. Howard)[11]. Po podpisaniu kontraktu z Metro-Goldwyn-Mayer[12], wystąpił w dramacie kryminalnym Jestem niewinny (1936, reż. Fritz Lang), który okazał się być przełomem w jego karierze[13]. W 1936 zagrał u boku Clarka Gable’a w dramacie muzyczno-katastroficznym San Francisco (reż. W.S. Van Dyke), za który uzyskał nominację do Oscara w kategorii dla najlepszego aktora pierwszoplanowego[14]. Rola Manuela Fidello w przygodowym obrazie Bohaterowie morza (1937, reż. Victor Fleming) przyniosła mu pierwszą statuetkę Oscara[15]. Kreacja księdza Edwarda J. Flanagana w dramacie biograficznym Miasto chłopców (1938, reż. Norman Taurog), spotkała się z uznaniem ze strony krytyków, a sam aktor zdobył drugą z rzędu statuetkę Akademii Filmowej[b][17].
W latach 40. nawiązał współpracę z Katharine Hepburn, z którą na przestrzeni 25 lat wystąpił w dziewięciu produkcjach, między innymi w komediach romantycznych: Kobieta roku (1942, reż. George Stevens)[18], Żebro Adama (1949, reż. George Cukor)[19] oraz Biuro na tranzystorach (1957, reż. Walter Lang)[20]. Do jego późniejszych ważnych filmów zalicza się komedię Ojciec panny młodej (1950, reż. Vincente Minnelli), gdzie zagrał u boku Elizabeth Taylor i Joan Bennett[21], dramat Aktorka (1953, reż. George Cukor) wraz z Jean Simmons[22], za występ w którym został uhonorowany Złotym Globem w kategorii dla najlepszego aktora w filmie dramatycznym[23], dreszczowiec Czarny dzień w Black Rock (1955, reż. John Sturges), gdzie wykreował nagrodzoną na Festiwalu Filmowym w Cannes rolę weterana wojennego Johna J. Macreedy’ego[24]. W ostatnim okresie kariery Tracy wystąpił w dramacie przygodowym Stary człowiek i morze (1958, reż. John Sturges)[25], dramacie historycznym Kto sieje wiatr (1960, reż. Stanley Kramer)[26], dramacie sądowym Wyrok w Norymberdze (1961, reż. Stanley Kramer)[27] oraz komediodramacie Zgadnij, kto przyjdzie na obiad (1967, reż. Stanley Kramer)[28]. Role w ostatnich dwóch filmach przyniosły mu pośmiertnie przyznane statuetki BAFTA i Davida di Donatello[29].
W latach 1938–1942, 1944−1945, 1948 i 1950−1951 Tracy notowany był w pierwszej dziesiątce najbardziej dochodowych amerykańskich aktorów[30][31]. Piętnaście filmów z jego udziałem było zestawianych w pierwszej dziesiątce podsumowań roku w box offisie, z czego San Francisco (1936) i Miasto chłopców (1938) osiągały najwyższą pozycję[32]. Trzydzieści filmów, w których Tracy wziął udział, nominowanych było przynajmniej do jednego Oscara, a dwanaście z nich zdobyło co najmniej jedną statuetkę. Trzydzieści jeden produkcji z udziałem aktora, po uwzględnieniu inflacji, przekroczyło sumę stu milionów dolarów dochodu z biletów na rynku krajowym[32].
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]Rok[c] | Tytuł | Rola | Uwagi | Źr |
---|---|---|---|---|
1930 | Taxi Talks | taksówkarz | filmy krótkometrażowe | [33] |
The Hard Guy | Guy | |||
W górze rzeki[d] | Saint Louis | tytuł oryg.: Up the River | [34] | |
1931 | Szybko zarobione miliony | Daniel J. „Bugs” Raymond | tytuł oryg.: Quick Millions | [35] |
Six Cylinder Love | William Donroy | [36] | ||
Goldie | Bill | [37] | ||
1932 | Sky Devils | Wilkie | [38] | |
She Wanted a Millionaire | William Kelley | [39] | ||
Disorderly Conduct | Dick Fay | [40] | ||
Młoda Ameryka | Jack Doray | tytuł oryg.: Young America | [41] | |
Society Girl | Briscoe | [42] | ||
The Painted Woman | Tom Brian | [43] | ||
Ja i moja dziewczyna | Danny Dolan | tytuł oryg.: Me and My Gal | [44] | |
Sing Sing | Tommy Connors | tytuł oryg.: 20,000 Years in Sing Sing | [45] | |
1933 | The Face in the Sky | Joe Buck | [46] | |
Shanghai Madness | kapitan marynarki Pat Jackson | [47] | ||
Władza i chwała | Tom Garner | tytuł oryg.: The Power and the Glory | [48] | |
The Mad Game | Edward Carson | [49] | ||
Jak w siódmym niebie | Bill | tytuł oryg.: Man’s Castle | [50] | |
1934 | The Show-Off | J. Aubrey Piper | ||
Looking for Trouble | Joe Graham | |||
Bottoms Up | „Smoothie” King | [51] | ||
Now I’ll Tell | Murray Golden | [52] | ||
Marie Galante | oficer wywiadu Crawbett | [53] | ||
1935 | Jaki mały jest świat | Bill Shevlin | tytuł oryg.: It’s a Small World | [54] |
Morderca | Steven „Steve” Grey | tytuł oryg.: The Murder Man | [55] | |
Piekło Dantego | Jim Carter | tytuł oryg.: Dante’s Inferno | [56] | |
Whipsaw | Ross „Mac” McBride | [57] | ||
1936 | Motłoch | Dutch Muller | tytuł oryg.: Riffraff | [58] |
Jestem niewinny | Joe Wilson | tytuł oryg.: Fury | [59] | |
San Francisco | ojciec Tim Mullin | [60] | ||
Romantyczna pułapka | Warren Haggerty | tytuł oryg.: Libeled Lady | [61] | |
1937 | Po wielkiej wojnie | Fred P. Willis | tytuł oryg.: They Gave Him a Gun | [62] |
Bohaterowie morza | Manuel Fidello | tytuł oryg.: Captains Courageous | [63] | |
Życie ulicy | Joe Benton | tytuł oryg.: Big City | [64] | |
Modelka | John L. Hennessey | tytuł oryg.: Mannequin | [65] | |
1938 | Brawura | Gunner Morris | tytuł oryg.: Test Pilot | [65] |
Miasto chłopców | ojciec Edward J. Flanagan[e] | tytuł oryg.: Boys Town | ||
Hollywood Goes to Town | on sam | film krótkometrażowy | ||
1939 | Stanley i Livingstone | Henry Morton Stanley | tytuł oryg.: Stanley and Livingstone | [67] |
For Auld Lang Syne | on sam | filmy krótkometrażowe | [68] | |
Hollywood Hobbies | [69] | |||
1940 | I Take This Woman | doktor Karl Decker | [70] | |
Młody Edison | mężczyzna podziwiający portret Thomasa A. Edisona[f] | tytuł oryg.: Young Tom Edison | [71] | |
Północno-zachodnie przejście | major Robert Rogers | tytuł oryg.: Northwest Passage | [72] | |
Edison | Thomas Edison | tytuł oryg.: Edison, the Man | [73] | |
Gorączka nafty | Jonathan Sand | tytuł oryg.: Boom Town | [74] | |
Northward, Ho! | on sam | film krótkometrażowy | [75] | |
1941 | Men of Boys Town | ojciec Edward J. Flanagan | [76] | |
Doktor Jekyll i pan Hyde | doktor Jekyll / pan Hyde | tytuł oryg.: Dr. Jekyll and Mr. Hyde | [77] | |
1942 | Kobieta roku | Sam Craig | tytuł oryg.: Woman of the Year | [18] |
Tortilla Flat | Pilon | [78] | ||
Ring of Steel | narrator | film dokumentalny | [79] | |
1943 | Keeper of the Flame | Steven „Stevie” O’Malley | [80] | |
His New World | narrator | dokument wojenny | [81] | |
A Guy Named Joe | Pete Sandidge | [82] | ||
1944 | Siódmy krzyż | George Heisler | tytuł oryg.: The Seventh Cross | [83] |
30 sekund nad Tokio | Jimmy Doolittle | tytuł oryg.: Thirty Seconds Over Tokyo | [84] | |
1945 | Bez miłości | Pat Jamieson | tytuł oryg.: Without Love | [85] |
1947 | Morze traw | pułkownik Jim Brewton | tytuł oryg.: The Sea of Grass | [86] |
Cass Timberlane | Cass Timberlane | [87] | ||
1948 | Stan Unii | Grant Matthews | tytuł oryg.: State of the Union | [88] |
1949 | Edward, mój syn | Arnold Boult | tytuł oryg.: Edward, My Son | [89] |
Żebro Adama | Adam Bonner | tytuł oryg.: Adam’s Rib | [90] | |
Malaya | Canaghan | [91] | ||
Some of the Best | on sam | film krótkometrażowy[g] | [92] | |
1950 | Ojciec panny młodej | Stanley T. Banks | tytuł oryg.: Father of the Bride | [93] |
1951 | Kłopotliwy wnuczek | tytuł oryg.: Father’s Little Dividend | ||
The People Against O’Hara | James P. Curtayne | [94] | ||
For Defense for Freedom for Humanity | on sam | film krótkometrażowy[h] | [95] | |
1952 | Pat i Mike | Mike Conovan | tytuł oryg.: Pat and Mike | [96] |
Podróż ku Nowemu Światu | kapitan Christopher Jones | tytuł oryg.: Plymouth Adventure | [97] | |
1953 | Aktorka | Clinton Jones | tytuł oryg.: The Actress | [98] |
1954 | Złamana lanca | Matt Devereaux | tytuł oryg.: Broken Lance | [99] |
1955 | Czarny dzień w Black Rock | John J. Macreedy | tytuł oryg.: Bad Day at Black Rock | [100] |
1956 | Śniegi w żałobie | Zachary Teller | tytuł oryg.: The Mountain | [101] |
1957 | Biuro na tranzystorach | Richard Sumner | tytuł oryg.: Desk Set | [102] |
1958 | Stary człowiek i morze | stary człowiek, narrator | tytuł oryg.: The Old Man and the Sea | [103] |
The Last Hurrah | major Frank Skeffington | [104] | ||
1960 | Kto sieje wiatr | Henry Drummond[i] | tytuł oryg.: Inherit the Wind | [106] |
1961 | Diabeł o czwartej | ojciec Matthew Doonan | tytuł oryg.: The Devil at 4 O’Clock | [107] |
Wyrok w Norymberdze | przewodniczący sądu Dan Haywood | tytuł oryg.: Judgment at Nuremberg | [108] | |
1962 | Jak zdobywano Dziki Zachód | narrator | tytuł oryg.: How the West Was Won | [109] |
1963 | Ten szalony, szalony świat | kapitan T.G. Culpepper | tytuł oryg.: It’s a Mad, Mad, Mad, Mad World | [110] |
1967 | Zgadnij, kto przyjdzie na obiad | Matt Drayton | tytuł oryg.: Guess Who’s Coming to Dinner | [111] |
Radio
[edytuj | edytuj kod]Rok | Program | Odcinek | Data emisji | Źr |
---|---|---|---|---|
1936 | Kraft Phenix Cheese Program | występ gościnny | 13 lutego 1936 | [112] |
The Royal Gelatin Hour | 10 grudnia 1936 | |||
1937 | Lux Radio Theatre | Men in White | 14 stycznia 1937 | [113] |
Arrowsmith | 25 października 1937 | [114] | ||
1938 | Anna Christie | 7 lutego 1938 | [115] | |
The Chase and Sanborn Hour | Ostatnie wydanie | 24 lipca 1938 | [116] | |
Good News of 1937 to 1940 | Miasto chłopców | 1 września 1938 | [117] | |
1939 | Lux Radio Theatre | Jak w siódmym niebie | 27 marca 1939 | [118] |
1940 | Dark Victory | 8 stycznia 1940 | ||
1941 | Jak w siódmym niebie | 1 grudnia 1941 | [119] | |
Cavalcade of America | Men in White | 8 grudnia 1941 | [113] | |
1942 | March of Dimes of the Air | występ gościnny | 24 stycznia 1942 | [120] |
Command Performance | Command Performance | 30 czerwca 1942 | [113] | |
1943 | The Screen Guild Theater | Kobieta roku | 19 kwietnia 1943 | |
1944 | Command Performance | Command Performance | 12 sierpnia 1944 | [121] |
Christmas Special | 25 grudnia 1944 | |||
1949 | Family Theater | God and a Red Scooter | 16 lutego 1949 | [113] |
1950 | The Screen Guild Theater | Ninoczka | 14 września 1950 | [122] |
Family Theater | Family Theater | 20 grudnia 1950 | [113] |
Scena
[edytuj | edytuj kod]Spencer Tracy debiutował na scenie w trakcie nauki w Ripon, gdzie został dostrzeżony przez J. Clarka Grahama, kierownika jednoosobowej katedry teatrologii i jednocześnie opiekuna tamtejszego kółka teatralnego. Wystąpił w trzecioplanowej roli w przedstawieniu The Truth Clyde’a Fitcha[6]. W październiku 1922 po raz pierwszy zagrał w Nowym Jorku – w spektaklu The Wedding Guests[123]. Trzy miesiące później zadebiutował na Broadwayu w sztuce R.U.R.[7] Pod koniec 1923 występował w komedii A Royal Fandango u boku Ethel Barrymore, która spotkała się ze słabym zainteresowaniem[124]. Wystawiana w październiku 1925 sztuka The Sheepman była rozczarowaniem, wskutek czego po tygodniu zdjęto ją z afisza[125]. Przy okazji pracy nad spektaklem Yellow, Tracy nawiązał współpracę z George’em M. Cohanem[126]. Mająca premierę w styczniu 1930 sztuka The Last Mile odniosła sukces[127], a krytycy wyrażali pochlebne opinie na temat roli Tracy’ego[128]. W 1945 aktor powrócił na deski teatru, występując w sztuce The Rugged Path. Jak podkreślał, „wracam na Broadway by sprawdzić, czy potrafię jeszcze grać”[129].
Rok | Tytuł | Rola | Teatr | Źr |
---|---|---|---|---|
1923 | R.U.R. | b.d | Frazee Theatre | [7] |
A Royal Fandango | Holt | Plymouth Theatre | [130] | |
1925 | The Sheepman | Jack Roberts | Stamford Theatre | [131] |
1926 | Yellow | Jimmy Wilkes | National Theatre | |
1927 | Ned Mccobb’s Daughter | George Callahan | Princess Theatre | [132] |
The Baby Cyclone | Gene Hurley | Henry Miller’s Theatre | [133] | |
1928 | Whispering Friends | Joe Sanford | Broad Theatre | [132] |
Nightstick | Tommy Glennon | Freeport Theatre | [134] | |
1929 | Conflict | Richard Banks | Fulton Theatre | [135] |
Salt Water | John Horner | Playhouse | [134] | |
Nigger Rich (The Big Shot) | Eddie Perkins | Royale Theatre | [136] | |
Dread | Perry Crooker | Belasco Theatre | [137] | |
Blue Heaven (Veneer) | Charlie Riggs | Garrick Theatre | [134] | |
1930 | The Last Mile | John Mears | Sam H. Harris Theatre | [138] |
1945 | The Rugged Path[j] | Morey Vinion | Plymouth Theatre | [145] |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Tracy wraz z Laurence’em Olivierem jest rekordzistą pod względem największej liczby nominacji w kategorii dla najlepszego aktora pierwszoplanowego. Obydwaj otrzymali po dziewięć wyróżnień[2].
- ↑ Tracy został pierwszym aktorem w historii, któremu udało się zdobyć statuetkę Akademii Filmowej dwa razy z rzędu[16].
- ↑ Jest to rok premiery. O ile to możliwe, data premiery narzuca kolejność filmów w tej tabeli.
- ↑ Debiut filmowy Tracy’ego i Humphreya Bogarta[34].
- ↑ Postać Edwarda J. Flanagana została sklasyfikowana w 2003 przez American Film Institute na 42. miejscu w rankingu na „największego bohatera w historii kina”[66].
- ↑ Tracy nie został wymieniony w czołówce[71].
- ↑ Film krótkometrażowy, będący retrospekcją powstania wytwórni Metro-Goldwyn-Mayer[92].
- ↑ Film krótkometrażowy, w którym Tracy zachęcał do zbierania funduszy na rzecz Czerwonego Krzyża[95].
- ↑ Pierwowzór postaci Clarence’a Darrowa[105].
- ↑ Tracy wystąpił w sztuce The Rugged Path w reżyserii Roberta E. Sherwooda. Spektakl zadebiutował 28 września w Providence, zbierając przychylne recenzje publiczności[139]. Według biografa Garsona Kanina The Rugged Path było problematyczną produkcją. „Na dziesięć dni przed premierą w Nowym Jorku, wszystkie ważne relacje uległy pogorszeniu. Spencer był spięty i nieugięty, nie mógł, lub nie chciał obrać kierunku”[140]. Aktor zastanawiał się nad opuszczeniem projektu, nim ten zadebiutował na deskach Broadwayu[141]. Ostatecznie występował w sztuce przez sześć tygodni, nim ogłosił swoje odejście[142]. Zamknięcie nastąpiło 19 stycznia 1949. Łącznie odbyło się 81 przedstawień[143]. W późniejszym czasie Tracy przyznawał: „Nie mogłem powtarzać w kółko tych przeklętych kwestii każdego wieczora. Każdy dzień to dla mnie nowy dzień w filmach…, ale tutaj – każdego dnia w kółko to samo”[144].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 114–258.
- ↑ Academy Awards Best Actor. [dostęp 2018-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-26)]. (ang.).
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 287–291.
- ↑ American Film Institute: Afi’s 50 Greatest American Screen Legends. American Film Institute. [dostęp 2018-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-26)]. (ang.).
- ↑ Kanin 1971 ↓, s. 246.
- ↑ a b Curtis 2011 ↓, s. 53.
- ↑ a b c Curtis 2011 ↓, s. 72.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 135−137.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 176.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 202.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 200.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 259.
- ↑ Deschner 1972 ↓, s. 44.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 310.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 339.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 288.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 363.
- ↑ a b Fischer 1994 ↓, s. 192.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 587.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 723.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 599.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 652.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 92.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 54, 289.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 644.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 750.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 765.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 836.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 290–291.
- ↑ Thomas Schatz: Boom and Bust: American Cinema in the 1940s. University of California Press, 1999, s. 501−502. ISBN 978-0520221307. (ang.).
- ↑ QP Money Making Stars All Years. [dostęp 2018-11-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-23)]. (ang.).
- ↑ a b Spencer Tracy – Ultimate Movie Rankings. [dostęp 2017-07-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-30)]. (ang.).
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 114.
- ↑ a b Fischer 1994 ↓, s. 116.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 117.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 119.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 120.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 123.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 121.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 124.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 125.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 127.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 128.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 130.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 131.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 133.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 134.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 135.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 138.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 140–142.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 143.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 145.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 146.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 148.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 149.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 150.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 24.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 154.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 25.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 159.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 162.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 164.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 167.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 168.
- ↑ a b Fischer 1994 ↓, s. 170.
- ↑ Afi’s 100 Greatests Heroes & Villains. American Film Institute. [dostęp 2018-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-03)]. (ang.).
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 176.
- ↑ „Motion Picture Herald”, s. 135, 15 kwietnia 1939.
- ↑ Eric Monder: George Sidney: A Bio-bibliography. Greenwood, 1994, s. 83. ISBN 978-0-313-28457-1. (ang.).
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 31.
- ↑ a b Fischer 1994 ↓, s. 183.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 179.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 182.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 185.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 181.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 322.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 34.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 194.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 191.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 196.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 197.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 198.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 40.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 41.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 204.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 43.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 208.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 210.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 212.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 214.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 49.
- ↑ a b Jon Solomon: Ben-Hur: The Original Blockbuster. Edinburgh University Press, 2016, s. 681. ISBN 978-1-4744-0794-6. (ang.).
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 220.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 51.
- ↑ a b Kristin Gilpatrick: Famous Wisconsin Film Stars. Badger Books Inc., 2002, s. 25. ISBN 978-1-878569-86-8. (ang.).
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 224.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 227.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 228.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 230.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 54.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 55.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 236.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 59.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 242.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 244.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 243.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 246.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 4, 249.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 251.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 254.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 68.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 267.
- ↑ a b c d e Spencer Tracy: Radio Star. [dostęp 2017-07-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-30)]. (ang.).
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 269.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 88.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 270.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 29.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 272.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 140.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 90.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 275.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 89.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 71.
- ↑ Deschner 1972 ↓, s. 36−37.
- ↑ Deschner 1972 ↓, s. 37; Curtis 2011 ↓, s. 86.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 91.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 130.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 124.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 515.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 99.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 101.
- ↑ a b Fischer 1994 ↓, s. 12.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 103.
- ↑ a b c Stage Chronology – Spencer Tracy. [dostęp 2017-07-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-06)]. (ang.).
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 104.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 105.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 107.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 888.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 525–526.
- ↑ Kanin 1971 ↓, s. 97.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 528.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 531.
- ↑ Deschner 1972 ↓, s. 51.
- ↑ Curtis 2011 ↓, s. 530.
- ↑ Fischer 1994 ↓, s. 42.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- James Fischer: Spencer Tracy: A Bio-bibliography. Greenwood, 1994. ISBN 978-0-313-28727-5. (ang.).
- Garson Kanin: Tracy and Hepburn: An Intimate Memoir. Viking, 1971. ISBN 0-670-72293-6. (ang.).
- James Curtis: Spencer Tracy: A Biography. Hutchinson, 2011. ISBN 0-09-178524-3. (ang.).
- Donald Deschner: The Films of Spencer Tracy. The Citadel Press, 1972. ISBN 0-8065-0272-X. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Spencer Tracy w bazie IMDb (ang.)
- Spencer Tracy w bazie Filmweb