John Ford

John Ford
Prawdziwe imię i nazwisko	John Martin Feeney
Data i miejsce urodzenia	1 lutego 1894 ; Cape Elizabeth, Maine
Data i miejsce śmierci	31 sierpnia 1973 ; Palm Desert
Zawód	reżyser, scenarzysta,; producent filmowy, aktor
Lata aktywności	1917–1971
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

John Ford, właśc. John Martin Feeney (ur. 1 lutego 1894 w Cape Elizabeth w stanie Maine, zm. 31 sierpnia 1973 w Palm Desert)^[1] – amerykański reżyser twórca westernów takich jak Dyliżans i Poszukiwacze oraz adaptacji amerykańskich powieści – Grona gniewu i Na tytoniowym szlaku. Czterokrotnie nagrodzony nagrodą Akademii Filmowej dla najlepszego reżysera. Zrealizował także dwa oscarowe filmy dokumentalne wyprodukowane przez US Navy, w której służył w latach 1942–1945. Wziął udział w bitwie pod Midway. Służbę w marynarce wojennej zakończył w stopniu komandora porucznika, jako oficer rezerwy został awansowany do rangi kontradmirała.

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Reżyser

1919 Rustlers

Marked Men

1920 Just Pals
1921 Action

The Big Punch

Jackie

1922 Silver Wings
1924 Żelazny koń (The Iron Horse)
1925 The Fighting Heart
1926 Błękitny anioł (The Blue Eagle)

Trzech złych ludzi (3 Bad Men)

1927 Pod prąd (Upstream)
1928 Mother Machree

Hangman’s House

Four Sons

1929 Salute

The Black Watch

1930 W górze rzeki (Up the River)

Born Reckless

1931 Arrowsmith
1932 Airmail

Flesh

1933 Doctor Bull

Pligrimage

1934 The World Moves On

Patrol na pustyni (The Lost Patrol)

Sędzia Priest (Judge Priest)

1935 Potępieniec (The Informer)

Steamboat Round the Bend

Całe miasto o tym mówi (The Whole Town's Talking)

1936 Więzień na wyspie rekinów (The Prisoner of Shark Island)

Mary Stuart (Mary of Scotland)

1937 Strzelec z Bengalu (Wee Willie Winkie)

Huragan (The Hurricane)

1938 Four Men and a Prayer

The Adventures of Marco Polo

Submarine Patrol

1939 Młodość Lincolna (Young Mr. Lincoln)

Bębny nad Mohawkiem (Drums Along the Mohawk)

Dyliżans (Stagecoach)

1940 Grona gniewu (The Grapes of Wrath)

Długa podróż do domu (The Long Voyage Home)

1941 Zielona dolina (How Green Was My Valley)

Na tytoniowym szlaku (Tobacco Road)

1942 Bitwa o Midway (The Battle of Midway) – film dokumentalny
1943 7 grudnia (December 7th) – film dokumentalny
1945 Ci, których przewidziano na straty (They Were Expendable)
1946 Miasto bezprawia (My Darling Clementine)
1947 Uciekinier (The Fugitive)
1948 Trzej ojcowie chrzestni (3 Godfathers)

Fort Apache

1949 Pinky

Nosiła żółtą wstążkę (She Wore a Yellow Ribbon)

1950 Droga do San Juan (Wagon Master)

Rio Grande

When Willie Comes Marching Home

1952 Spokojny człowiek (The Quiet Man)

What Price Glory

1953 Słońce świeci jasno (The Sun Shines Bright)

Mogambo

The Long Gray Line

Skrzydła orłów (The Wings of Eagles)

1958 Gideon's Day

The Last Hurrah

1959 Konnica (The Horse Soldiers)
1960 Sierżant Rutledge (Sergeant Rutledge)
1961 Dwaj jeźdźcy (Two Rode Together)
1961–1963 Alcoa Premiere
1962 Jak zdobywano Dziki Zachód (How the West Was Won)

Człowiek, który zabił Liberty Valance’a (The Man Who Shot Liberty Valance)

1963 Rafa Donovana (Donovan's Reef)
1964 Jesień Czejenów (Cheyenne Autumn)
1965 Young Cassidy
1966 Siedem kobiet (7 Women)
1971 Vietnam! Vietnam!

Scenarzysta

1921 The Big Punch
1930 W górze rzeki (Up the River)
1942 The Battle of Midway
1950 Droga do San Juan (Wagon Master)

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

Nagroda Akademii Filmowej
- Najlepszy reżyser: 1936 Potępieniec
- 1941 Grona gniewu
- 1942 Zielona dolina
- 1953 Spokojny człowiek
- Najlepszy film dokumentalny: 1943 The Battle of Midway
- 1944 December 7th
Nagroda na MFF w Wenecji
- Wyróżnienie specjalne: 1934 The World Moves On
- 1936 Mary Stuart
- Nagroda Katolickiego Biura Filmowego: 1952 Spokojny człowiek
- Honorowy Złoty Lew: za całokształt twórczości
- 1971

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Naval History & Heritage – Rear Admiral John Ford. history.navy.mil. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-09-05)]. (ang.) [dostęp 2011-09-29]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

John Ford w bazie IMDb (ang.)
John Ford w bazie Filmweb

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Naval History & Heritage – Rear Admiral John Ford. history.navy.mil. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-09-05)].

[NH-1] Naval History & Heritage – Rear Admiral John Ford. history.navy.mil. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-09-05)]. (ang.) [dostęp 2011-09-29]

[1]

Lata 10.	Bucking Broadway (1917) Straight Shooting (1917) The Soul Herder (1917) The Scarlet Drop (1918) Thieves' Gold (1918) The Phantom Riders (1918) Wild Women (1918) Rustlers (1919) Marked Men (1919)
Lata 20.	The Girl in Number 29 (1920) Just Pals (1920) Jackie (1921) The Big Punch (1921) Sure Fire (1921) Action (1921) The Village Blacksmith (1922) Silver Wings (1922) North of Hudson Bay (1923) Ognisty potwór (1924) Thank You (1925) The Fighting Heart (1925) Błękitny anioł (1926) Trzech złych ludzi (1926) Pod prąd (1927) Hangman’s House (1928) Four Sons (1928) Mother Machree (1928) The Black Watch (1929) Salute (1929)
Lata 30.	Born Reckless (1930) W górze rzeki (1930) Arrowsmith (1931) Airmail (1932) Pilgrimage (1933) Doctor Bull (1933) Patrol na pustyni (1934) The World Moves On (1934) Sędzia Priest (1934) Całe miasto o tym mówi (1935) Potępieniec (1935) Steamboat Round the Bend (1935) Więzień na wyspie rekinów (1936) Mary Stuart (1936) Strzelec z Bengalu (1937) Huragan (1937) Four Men and a Prayer (1938) Submarine Patrol (1938) Dyliżans (1939) Młodość Lincolna (1939) Bębny nad Mohawkiem (1939)
Lata 40.	Grona gniewu (1940) Długa podróż do domu (1940) Na tytoniowym szlaku (1941) Zielona dolina (1941) Bitwa o Midway (1942, krótkometrażowy) Ci, których przewidziano na straty (1945) Miasto bezprawia (1946) Uciekinier (1947) Fort Apache (1948) Trzej ojcowie chrzestni (1948) Pinky (1949) Nosiła żółtą wstążkę (1949)
Lata 50.	When Willie Comes Marching Home (1950) Rio Grande (1950) Droga do San Juan (1950) Spokojny człowiek (1952) What Price Glory? (1952) Słońce świeci jasno (1953) Mogambo (1953) The Long Gray Line (1955) Mister Roberts (1955) Poszukiwacze (1956) Skrzydła orłów (1957) The Rising of the Moon (1957) Gideon's Day (1958) The Last Hurrah (1958) Konnica (1959)
Lata 60.	Sierżant Rutledge (1960) Dwaj jeźdźcy (1961) Człowiek, który zabił Liberty Valance’a (1962) Jak zdobywano Dziki Zachód (1962) Rafa Donovana (1963) Jesień Czejenów (1964) Młody Cassidy (1965) Siedem kobiet (1966)

1969–1989	Luis Buñuel (1969) Orson Welles (1970) Ingmar Bergman / Marcel Carné / John Ford (1971) Charles Chaplin / Anatolij Gołownia / Billy Wilder (1972) Alessandro Blasetti / Luis Buñuel / Frank Capra / George Cukor / Jean-Luc Godard / Siergiej Jutkiewicz / Alexander Kluge / Akira Kurosawa / Michael Powell / Satyajit Ray / King Vidor / Cesare Zavattini (1982) Michelangelo Antonioni (1983) Federico Fellini / John Huston / Manoel de Oliveira (1985) Paolo i Vittorio Taviani (1986) Luigi Comencini / Joseph L. Mankiewicz (1987) Joris Ivens (1988) Robert Bresson (1989)
1990–2009	Miklós Jancsó / Marcello Mastroianni (1990) Mario Monicelli / Gian Maria Volonté (1991) Francis Ford Coppola / Jeanne Moreau / Paolo Villaggio (1992) Claudia Cardinale / Robert De Niro / Roman Polański / Steven Spielberg (1993) Suso Cecchi D’Amico / Ken Loach / Al Pacino (1994) Woody Allen / Giuseppe De Santis / Goffredo Lombardo / Ennio Morricone / Alain Resnais / Martin Scorsese / Alberto Sordi / Monica Vitti (1995) Robert Altman / Vittorio Gassman / Dustin Hoffman / Michèle Morgan (1996) Gérard Depardieu / Stanley Kubrick / Alida Valli (1997) Warren Beatty / Sophia Loren / Andrzej Wajda (1998) Jerry Lewis (1999) Clint Eastwood (2000) Éric Rohmer (2001) Dino Risi (2002) Dino De Laurentiis / Omar Sharif (2003) Stanley Donen / Manoel de Oliveira (2004) Hayao Miyazaki / Stefania Sandrelli (2005) David Lynch (2006) Bernardo Bertolucci / Tim Burton (2007) Ermanno Olmi (2008) John Lasseter / Brad Bird / Pete Docter / Andrew Stanton / Lee Unkrich (2009)
2010–	John Woo (2010) Marco Bellocchio (2011) Francesco Rosi (2012) William Friedkin (2013) Thelma Schoonmaker / Frederick Wiseman (2014) Bertrand Tavernier (2015) Jean-Paul Belmondo / Jerzy Skolimowski (2016) Jane Fonda / Robert Redford (2017) David Cronenberg / Vanessa Redgrave (2018) Pedro Almodóvar / Julie Andrews (2019) Ann Hui / Tilda Swinton (2020) Roberto Benigni / Jamie Lee Curtis (2021) Catherine Deneuve / Paul Schrader (2022) Liliana Cavani / Tony Leung Chiu Wai (2023)

1928–1940	Frank Borzage / Lewis Milestone (1928) Frank Lloyd (1929) Lewis Milestone (1930) Norman Taurog (1931) Frank Borzage (1932) Frank Lloyd (1933) Frank Capra (1934) John Ford (1935) Frank Capra (1936) Leo McCarey (1937) Frank Capra (1938) Victor Fleming (1939) John Ford (1940)
1941–1960	John Ford (1941) William Wyler (1942) Michael Curtiz (1943) Leo McCarey (1944) Billy Wilder (1945) William Wyler (1946) Elia Kazan (1947) John Huston (1948) Joseph L. Mankiewicz (1949) Joseph L. Mankiewicz (1950) George Stevens (1951) John Ford (1952) Fred Zinnemann (1953) Elia Kazan (1954) Delbert Mann (1955) George Stevens (1956) David Lean (1957) Vincente Minnelli (1958) William Wyler (1959) Billy Wilder (1960)
1961–1980	Robert Wise (1961) David Lean (1962) Tony Richardson (1963) George Cukor (1964) Robert Wise (1965) Fred Zinnemann (1966) Mike Nichols (1967) Carol Reed (1968) John Schlesinger (1969) Franklin J. Schaffner (1970) William Friedkin (1971) Bob Fosse (1972) George Roy Hill (1973) Francis Ford Coppola (1974) Miloš Forman (1975) John G. Avildsen (1976) Woody Allen (1977) Michael Cimino (1978) Robert Benton (1979) Robert Redford (1980)
1981–2000	Warren Beatty (1981) Richard Attenborough (1982) James L. Brooks (1983) Miloš Forman (1984) Sydney Pollack (1985) Oliver Stone (1986) Bernardo Bertolucci (1987) Barry Levinson (1988) Oliver Stone (1989) Kevin Costner (1990) Jonathan Demme (1991) Clint Eastwood (1992) Steven Spielberg (1993) Robert Zemeckis (1994) Mel Gibson (1995) Anthony Minghella (1996) James Cameron (1997) Steven Spielberg (1998) Sam Mendes (1999) Steven Soderbergh (2000)
2001–2020	Ron Howard (2001) Roman Polański (2002) Peter Jackson (2003) Clint Eastwood (2004) Ang Lee (2005) Martin Scorsese (2006) Joel i Ethan Coenowie (2007) Danny Boyle (2008) Kathryn Bigelow (2009) Tom Hooper (2010) Michel Hazanavicius (2011) Ang Lee (2012) Alfonso Cuarón (2013) Alejandro G. Iñárritu (2014) Alejandro G. Iñárritu (2015) Damien Chazelle (2016) Guillermo del Toro (2017) Alfonso Cuarón (2018) Bong Joon-ho (2019) Chloé Zhao (2020)
2021–2040	Jane Campion (2021) Daniel Kwan i Daniel Scheinert (2022)