Franz Kutschera

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Franz Kutschera
Kat Warszawy
Ilustracja
SS-Brigadeführer SS-Brigadeführer
Data i miejsce urodzenia

22 lutego 1904
Oberwaltersdorf, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

1 lutego 1944
Warszawa, Polska pod okupacją III Rzeszy

Przebieg służby
Formacja

SS Schutzstaffel

Stanowiska

dowódca SS i Policji na dystrykt warszawski

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Żelazny (1939) I Klasy Krzyż Żelazny (1939) II Klasy
Multimedia w Wikimedia Commons

Franz Kutschera (ur. 22 lutego 1904 w Oberwaltersdorf, zm. 1 lutego 1944 w Warszawie) – austriacki zbrodniarz nazistowski, od 1930 członek Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników (NSDAP), SS-Brigadeführer und Generalmajor der Polizei, Dowódca SS i Policji na dystrykt warszawski Generalnego Gubernatorstwa podczas okupacji niemieckiej w Polsce, zwany katem Warszawy.

Kariera wojskowa i NSDAP[edytuj | edytuj kod]

Z zawodu ogrodnik. W latach 1918-1919 Kutschera służył w austro-węgierskiej marynarce wojennej, a następnie został słuchaczem szkoły mechanicznej w Budapeszcie. W latach 1920-1928 przebywał w Czechosłowacji. Do NSDAP wstąpił 5 grudnia 1930 roku (nr legitymacji 363 031), natomiast członkiem SS był od 1 listopada 1931 roku (nr legitymacji 19 659). Był posłem do Reichstagu od kwietnia 1938 do śmierci. W 1939 roku został też honorowym sędzią w Sądzie Ludowym. W okresie 1 lipca 1935–16 marca 1938 był zastępcą dowódcy 90. pułku SS "Kärnten" w Klagenfurcie. Gauleiter Karyntii od 20 lutego 1938 do listopada 1941. Służył na froncie w czasie kampanii francuskiej. Od 30 stycznia 1942 służył w sztabie operacji antypartyzanckich gen. von dem Bacha. Odznaczony Krzyżem Żelaznym I i II klasy.

Dowódca SS w Warszawie[edytuj | edytuj kod]

Obwieszczenie o egzekucji 100 zakładników, 3 grudnia 1943
Wizyta Heinricha Himmlera w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen; w długim płaszczu ówczesny gauleiter Karyntii Franz Kutschera (1941)
Pogrzeb Kutschery (1944)
 Osobny artykuł: Egzekucje uliczne w Warszawie (1943–1944).

Po objęciu 25 września 1943 stanowiska w Warszawie, z miejsca zastosował niespotykany do tej pory w okupowanym mieście terror w stosunku do ludności cywilnej (wcześniej podobne stanowisko obejmował od kwietnia do września 1943 w Mohylewie, gdzie znany był z „twardych metod”). Zwiększono liczbę łapanek, nastąpiły liczniejsze egzekucje uliczne, codziennie były rozwieszane w miejscach publicznych obwieszczenia o kolejnych Polakach, którzy będą rozstrzelani w razie zamachu na jakiegokolwiek żołnierza lub policjanta niemieckiego. Obwieszczenia te podpisywane były anonimowo przez niewymienianego z nazwiska „Dowódcę SS i Policji na Dystrykt Warszawski”. Szacuje się, że na rozkaz Kutschery rozstrzeliwano ok. 300 osób tygodniowo.

Wyrok śmierci i akcja „Kutschera”[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Akcja „Kutschera”.

Rozpracowanie na przełomie roku 1943 i 1944 prowadziło kilka komórek Armii Krajowej. Tożsamość Kutschery ustalili Aleksander Kunicki ps. „Rayski” i Teodora Żukowska ps. „Milena”. Za masowe egzekucje Polaków w okupowanej Warszawie Kutschera został skazany przez Komendę Główną Armii Krajowej w porozumieniu z rządem Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie na karę śmierci. Rozkaz likwidacji Kutschery wydał gen. August Emil Fieldorf. Podczas akcji przeprowadzonej w Al. Ujazdowskich w Warszawie wyrok wykonał oddział specjalny Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej „Pegaz”.

W czasie uroczystości pogrzebowej 4 lutego 1944 w pałacu Brühla odbył się ślub nieżyjącego Kutchery z Jane Lillian Steen, Norweżką, która była z nim w ciąży[1]. Kutschera został pochowany na cmentarzu Bohaterów (niem. Heldenfriedhof), który Niemcy urządzili na cmentarzu Wojskowym na Powązkach[2]. Imieniem Kutschery Niemcy nazwali 90. pułk SS (dawny „Kärnten”).

W 1990 szczątki Kutschery wraz ze szczątkami ponad 2500 innych Niemców poległych w czasie wojny ekshumowano i przeniesiono na niemiecki cmentarz wojenny w Joachimowie-Mogiłach koło Skierniewic[2]. Ze względu na popełnione zbrodnie jego nazwisko nie zostało umieszczone na cmentarnych tablicach nagrobnych[2].

Rodzina[edytuj | edytuj kod]

Jane Lillian Kutschera po wojnie wyszła ponownie za mąż[3] i umarła w Norwegii w 1994 roku. Synowi Franza i Jane Lillian nadano imię Franz Kutschera, ale zdecydował się używać wyłącznie imienia Sepp[4]. Jako Sepp Kutschera zapisał się jako znany alpinista, który jako pierwszy w historii zdobył górę Koh-e Keshni Khan w Hindukuszu, o wysokości 6745 m. Miało to miejsce w 1963 roku[5]. Zmarł dziesięć lat po matce, w 2004 roku.

Kariera w SS[edytuj | edytuj kod]

Inne informacje[edytuj | edytuj kod]

W marcu 2002 zdobyty podczas Akcji Kutschera pistolet Walther PP – osobista broń Franza Kutschery – trafił do zbiorów Muzeum Wojska Polskiego[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Wojciech Parzyński: Zabić Franza Kutscherę!. Gdańsk: Oficyna Wydawnicza Finna, 2015, s. 213. ISBN 978-83-65201-44-7.
  2. ↑ a b c Wojciech Parzyński: Zabić Franza Kutscherę!. Gdańsk: Oficyna Wydawnicza Finna, 2015, s. 227–228. ISBN 978-83-65201-44-7.
  3. ↑ Przy otwartej trumnie przyrzekała wierność. Po wszystkim kat Warszawy pojechał na Powązki
  4. ↑ https://nordvikslekt.no/TNG/getperson.php?personID=I51683&tree=tree1 Rekord syna Kutschery w norweskim systemie demograficznym
  5. ↑ http://publications.americanalpineclub.org/articles/12196423402/Asia-Afghanistan-Koh-i-Kesnikhan Informacja o zdobyciu góry Koh-e Keshni Khan w Hindukuszu
  6. ↑ http://fotobaza.pap.pl

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Marek Dunin-Wąsowicz, Zamach na Kutscherę, Warszawa 1957.
  • Piotr Stachniewicz, Akcja Kutschera, Warszawa 1982.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Franz_Kutschera&oldid=69505361”