August Emil Fieldorf
| ||
![]() | ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 20 marca 1895 Kraków, Austro-Węgry | |
Data i miejsce śmierci | 24 lutego 1953 Warszawa, Polska | |
Przebieg służby | ||
Lata służby | od 1914 | |
Siły zbrojne | ![]() ![]() ![]() ![]() | |
Jednostki | 1 Pułk Piechoty Legionów 51 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych | |
Stanowiska | dowódca Kedywu AK, z-ca komendanta głównego AK, d-ca organizacji NIE | |
Główne wojny i bitwy | I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka bitwa białostocka II wojna światowa kampania wrześniowa powstanie antykomunistyczne w Polsce 1944–1953 | |
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |


August Emil Fieldorf, ps. „Nil” (ur. 20 marca 1895 w Krakowie, zm. 24 lutego 1953 w Warszawie) – generał brygady Wojska Polskiego, organizator i dowódca Kedywu Armii Krajowej, zastępca Komendanta Głównego AK. Pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Andrzeja i Agnieszki z d. Szwanda. Ukończył naukę w Szkole Wydziałowej im. św. Mikołaja, a następnie c.k. Gimnazjum V i Seminarium Nauczycielskim Męskim w Krakowie. W 1910 wstąpił do „Strzelca”, którego pełnoprawnym członkiem został w grudniu 1912. Ukończył w nim szkołę podoficerską.
Służba w Wojsku Polskim oraz jej przebieg[edytuj | edytuj kod]
Po wybuchu I wojny światowej 6 sierpnia 1914 zgłosił się na ochotnika do Legionów Polskich i wyruszył na front rosyjski, gdzie służył w randze zastępcy dowódcy plutonu piechoty. W 1916 został awansowany do stopnia sierżanta, a w 1917 skierowany do szkoły oficerskiej. Po kryzysie przysięgowym wcielony do cesarskiej i królewskiej armii i przeniesiony na front włoski. Zdezerterował i w sierpniu 1918 zgłosił się do Polskiej Organizacji Wojskowej w rodzinnym Krakowie.
Od listopada 1918 w szeregach Wojska Polskiego, początkowo jako dowódca plutonu, a od marca 1919 dowódca kompanii ckm w 1 pułku piechoty Legionów[2]. W latach 1919–1920 uczestniczył w kampanii wileńskiej. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej w randze dowódcy kompanii brał udział m.in. w wyzwalaniu Dyneburga, Żytomierza, w wyprawie kijowskiej i bitwie białostockiej.
Od 1919 był żonaty z Janiną Kobylińską, z którą miał dwie córki: Krystynę i Marię. Po wojnie w latach 20. i 30. pozostał w służbie czynnej służąc w 1 pułku piechoty Legionów w Wilnie[3][4][5][6]. Został awansowany na stopień kapitana piechoty ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923[7][8]. Na początku 1927 został II wiceprezesem zarządu związkowym Związku Piłki Nożnej w Wilnie[9].
Na stopień majora piechoty awansował ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928[10][2]. W 1928 był komendantem obwodowym przysposobienia wojskowego przy 1 pp Leg.[11] W marcu 1930 został przeniesiony z Dowództwa Okręgu Korpusu Nr III do 1 pułku piechoty Legionów na stanowisko kwatermistrza[12]. Z dniem 20 kwietnia 1931 został zwolniony z zajmowanego stanowiska z równoczesnym oddaniem do dyspozycji dyrektora Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Warszawie[13]. Pozostając w dyspozycji dyrektora PUWFiPW pełnił obowiązki komendanta Związku Strzeleckiego we Francji, współpracując na tym stanowisku z majorem Włodzimierzem Zielińskim, stojącym na czele Instruktoratu Wychowania Fizycznego przy Ambasadzie RP w Paryżu[14]. Został awansowany na stopień podpułkownika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932[15]. W marcu tego roku ponownie został przeniesiony do 1 pp Leg. na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[16]. 17 października 1935 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza na stanowisko dowódcy batalionu KOP „Troki”. W kwietniu 1937 roku został zastępcą dowódcy pułku KOP „Wilno”. W marcu 1938[2] został mianowany dowódcą 51 pułku Strzelców Kresowych w Brzeżanach.
Na czele tego oddziału walczył w kampanii wrześniowej 1939 roku. Po rozbiciu pułku w nocy z 8 na 9 września w bitwie pod Iłżą, przebił się w cywilnym ubraniu do rodzinnego Krakowa. Stamtąd spróbował przedostać się do Francji, jednak został zatrzymany na granicy słowackiej i internowany w październiku 1939. W kilka tygodni później zbiegł z obozu internowania i przez Węgry przedostał się na zachód, gdzie zgłosił się do tworzącej się polskiej armii.
We Francji ukończył kursy sztabowe i 3 maja 1940[2] został awansowany na stopień pułkownika. Po kapitulacji Francji przybył do Anglii[2]. Niebawem został wyznaczony przez władze polskie pierwszym emisariuszem Rządu i Naczelnego Wodza do kraju. 17 lipca 1940 wyruszył z Londynu przez Afrykę, Stambuł, Belgrad, Budapeszt i w Warszawie zameldował się 6 września[2].
Działalność konspiracyjna 1940–1945[edytuj | edytuj kod]
Początkowo działał w warszawskim Związku Walki Zbrojnej, a od 1941 w Wilnie i Białymstoku. W listopadzie 1942 został mianowany dowódcą Kedywu KG AK[17]. Służbę na tym stanowisku pełnił do lutego 1944. Wydał wiele rozkazów likwidacji przedstawicieli niemieckiej administracji w okupowanej Polsce, w tym generała SS Franza Kutschery, zastrzelonego podczas Akcji Kutschera w Warszawie[18].
W kwietniu 1944 powierzono Fieldorfowi zadanie stworzenia i kierowania głęboko zakonspirowaną organizacją „Niepodległość” o kryptonimie NIE, kadrowego odłamu Armii Krajowej przygotowanego do działań w warunkach okupacji sowieckiej. Bezpośrednie działania organizacja „NIE” miała podjąć po rozwiązaniu Armii Krajowej 19 stycznia 1945.
Na krótko przed upadkiem powstania warszawskiego, rozkazem Naczelnego Wodza Kazimierza Sosnkowskiego z 28 września 1944 awansowany na stopień generała brygady. W październiku 1944 został zastępcą dowódcy Armii Krajowej, gen. Leopolda Okulickiego[19] i zajmował to stanowisko do 19 stycznia 1945[20].
Represje i proces 1945–1953[edytuj | edytuj kod]
7 marca 1945 został aresztowany przez NKWD w Milanówku pod fałszywym nazwiskiem Walenty Gdanicki i nierozpoznany został odesłany z siedziby NKWD we Włochach do obozu w Rembertowie[20], a stamtąd 21 marca 1945 wywieziony[20] do obozu pracy na Uralu. Przebywał w trzech obozach: Bieriozówka, Stupino i Hudiakowo[20]. Po odbyciu kary, w październiku 1947 powrócił do Polski i osiedlił się pod fałszywym nazwiskiem w Białej Podlaskiej. Nie powrócił już do pracy konspiracyjnej. Przebywał następnie w Warszawie i Krakowie, a w końcu osiadł w Łodzi, przy dzisiejszej ul. Adama Próchnika 39 (tu tablica pamiątkowa odsłonięta w 1989 r.).
W odpowiedzi na obietnicę amnestii w lutym 1948 zgłosił się do Rejonowej Komendy Uzupełnień w Łodzi i ujawnił się, podając prawdziwe imię i nazwisko oraz stopień generała brygady. Mimo tego na ewidencję RKU został wciągnięty jako Walenty Gdanicki. W czerwcu tego roku zwrócił się na piśmie do ministra obrony narodowej z prośbą o uregulowanie stosunku do służby wojskowej. Pismo podpisał własnym imieniem i nazwiskiem. W październiku 1950 spotkał się z gen. Gustawem Paszkiewiczem, wówczas dyrektorem Biura Wojskowego Ministerstwa Leśnictwa, a przed wojną i w czasie kampanii wrześniowej, dowódcą 12 DP. Od byłego przełożonego uzyskał pisemne potwierdzenie przebiegu służby wojskowej w czasie wojny. Z tym dokumentem 10 listopada 1950 stawił się w Rejonowej Komendzie Uzupełnień w Łodzi. Po wyjściu z siedziby RKU został aresztowany przez funkcjonariuszy MBP, przewieziony do Warszawy i osadzony w areszcie śledczym przy ul. Koszykowej. Później przewieziony do więzienia mokotowskiego przy ul. Rakowieckiej 37. Pomimo tortur Fieldorf odmówił współpracy z MBP. Akt oskarżenia zarzucał gen. „Nilowi” m.in. wydawanie rozkazów zwalczania partyzantki radzieckiej i „lewicowych podziemnych grup niepodległościowych” oraz „obywateli narodowości żydowskiej na terenie woj. białostockiego, nowogródzkiego i lubelskiego”[21].
W próbie ratowania generała uczestniczyła dwukrotnie – na prośbę jego żony, raz po zatrzymaniu, drugi po wyroku – siostra Feliksa Dzierżyńskiego – Aldona (1870–1966; I voto Bułhak, II voto Kojałłowicz) zamieszkała podówczas w Łodzi[22], ponieważ drugim mężem córki Fieldorfów – Krystyny, był jej siostrzeniec – Ney.
Po sfingowanym procesie, w którym przedstawiono wymuszone w śledztwie przez UB zeznania podwładnych gen. Fieldorfa – mjr. Tadeusza Grzmielewskiego „Igora” i płk. Władysława Liniarskiego „Mścisława”, których torturowano, generał Fieldorf został 16 kwietnia 1952 skazany w Sądzie Wojewódzkim dla m.st. Warszawy przez sędzię Marię Gurowską na karę śmierci przez powieszenie. W wydaniu tego wyroku wzięli udział również ławnicy Michał Szymański i Bolesław Malinowski. 20 października 1952 Sąd Najwyższy na posiedzeniu odbywającym się w trybie tajnym, pod nieobecność oskarżonego i jedynie na podstawie nadesłanych dokumentów, w składzie sędziowskim: Emil Merz, Gustaw Auscaler i Igor Andrejew, zatwierdził wyrok[23][24]. Prośba rodziny o ułaskawienie została odrzucona. Rada Państwa nie skorzystała z prawa łaski.
Alicja Graff, wicedyrektor Departamentu III Generalnej Prokuratury zwróciła się do naczelnika więzienia o „wydanie niezbędnych zarządzeń do wykonania egzekucji”. Wyrok przez powieszenie wykonano 24 lutego 1953 o godz. 15.00 w więzieniu Warszawa-Mokotów przy ul. Rakowieckiej.
Prokurator Witold Gatner moment ten opisał następująco: „Byłem zdenerwowany, napięty. Czułem, że trzęsą mi się nogi. Skazany patrzył mi cały czas w oczy. Stał wyprostowany. Nikt go nie podtrzymywał. Po odczytaniu dokumentów zapytałem skazanego, czy ma jakieś życzenie. Na to odpowiedział: «Proszę powiadomić rodzinę». Oświadczyłem, że rodzina będzie powiadomiona. Zapytałem ponownie, czy jeszcze ma jakieś życzenia. Odpowiedział, że nie. Wówczas powiedziałem: «Zarządzam wykonanie wyroku». Kat i jeden ze strażników zbliżyli się (...). Postawę skazanego określiłbym jako godną. Sprawiał wrażenie bardzo twardego człowieka. Można było wprost podziwiać opanowanie w obliczu tak dramatycznego wydarzenia”[25].
Miejsce pochówku jego ciała przez wiele lat pozostawało nieznane. W kwietniu 2009 pojawiły się informacje, że pracownikom IPN udało się ustalić lokalizację grobu. Ciało generała spoczywa prawdopodobnie na Powązkach Wojskowych, blisko symbolicznego grobu wystawionego dla uczczenia jego pamięci (kwatera A14-4-4)[26].
W lipcu 1958 Prokuratura Generalna postanowiła umorzyć śledztwo z powodu braku dowodów winy. Decyzją prokuratora generalnego PRL Józefa Żyty z 7 marca 1989 został zrehabilitowany, zmieniono postanowienie, „zarzucanej mu zbrodni nie popełnił”[21].
Śledztwo w sprawie mordu sądowego[edytuj | edytuj kod]
Śledztwo w sprawie mordu sądowego na gen. Fieldorfie zostało wszczęte w 1992 przez poprzednika IPN – Główną Komisję Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Objęło ono wszystkie osoby, które w latach 1950–1952 zaangażowane były w sprawę gen. „Nila”. Byli to:
- prokuratorzy Naczelnej Prokuratury Wojskowej – Helena Wolińska
- prokuratorzy Prokuratury Generalnej – Beniamin Wejsblech i Paulina Kern
- sędzia Sądu Wojewódzkiego Maria Gurowska i dwóch ławników – Bronisław Malinowski i Mieczysław Szymański
- sędziowie orzekający w Sądzie Najwyższym – Emil Merz, Gustaw Auscaler i Igor Andrejew
W trakcie śledztwa okazało się, że podejrzani albo już nie żyją, albo zmarli w trakcie postępowania. Akt oskarżenia udało się sformułować jedynie wobec Wolińskiej i Gurowskiej.
Starania córki generała o wymierzenie sprawiedliwości w stosunku do żyjących winnych zbrodni ukazuje film pt. W sprawie generała Fieldorfa.
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
- W lutym 1972 wdowa po generale „Nilu” zadzwoniła do Gabinetu MON, prosząc o wskazanie jej miejsca pochówku męża[21]. Nie udało się go ustalić, jednak za zgodą ministra obrony narodowej[20] generała broni Wojciecha Jaruzelskiego na symbolicznym grobie generała Fieldorfa postawiono pomnik. Klepsydra symbolizująca grób znajduje się także w Kwaterze na Łączce Cmentarza Wojskowego.
- W rozkazie nr 2 Komendanta Hufca ZHP w Lubinie z 1 lutego 1989 roku nadano imię gen. bryg. A.E. Fieldorfa ps. „Nil” Młodzieżowemu Kręgowi Instruktorskiemu „Siódemka” z Lubina.
- W 1992 powstał biograficzny film dokumentalny pt. On wierzył w Polskę... w reżyserii Aliny Czerniakowskiej.
- W 2000 powstało w Krakowie Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa „Nila”[27].
- W 2004 Zespół Szkół Mechanicznych nr 4 w Krakowie otrzymał imię gen. Augusta Emila Fieldorfa „Nila”.
- 27 lipca 2006, przy okazji obchodów 62. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego, prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył go pośmiertnie Orderem Orła Białego[28].
- 29 lutego 2008 Sejm VI kadencji na swoim 9. posiedzeniu uczcił pamięć generała Augusta Emila Fieldorfa[29]
- 17 kwietnia 2009 odbyła się premiera filmu biograficznego Generał Nil w reżyserii Ryszarda Bugajskiego. W rolę Fieldorfa wcielił się Olgierd Łukaszewicz[30]. Córka generała, Maria Fieldorf-Czarska zgłaszała zastrzeżenia dotyczące informacji zawartych w scenariuszu filmu[31].
- 31 lipca 2009 minister obrony narodowej nadał Jednostce Wsparcia Dowodzenia i Zabezpieczenia Wojsk Specjalnych imię gen. Augusta Emila Fieldorfa „Nila”[32].
- W 2012 powstał film reportażowy pt. Generał „Nil” i rotmistrz Pilecki - w poszukiwaniu bohaterów (scenariusz: Magdalena Belka, Łukasz Frątczak)[33].
- W 2012 raper Tadek opublikował utwór muzyczny pod tytułem „Generał Nil” stanowiący upamiętnienie osoby Augusta Emila Fieldorfa[34], wydany następnie na płycie Niewygodna prawda.
- 7 czerwca 2013 w Szkole Podstawowej w Rakowcu (gm. Kwidzyn) odbyła się uroczystość nadania szkole imienia Generała Augusta Emila Fieldorfa ps. Nil.
- 8 maja 2018 Tomasz Zdzikot działając z upoważnienia Ministra Obrony Narodowej nadał 2 Regionalnej Bazie Logistycznej w Warszawie imię gen. Emila Augusta Fieldorfa ps. „Nil”[35].
- Imię gen. Augusta Emila Fieldorfa "Nila" nosi wiele ulic, placów i in. obiektów w Polsce.
Pomniki[edytuj | edytuj kod]
- w Warszawie:
- u zbiegu ulic Fieldorfa i Wał Miedzeszyński, odsłonięty 26 września 2010
- przed bramą Akademii Sztuki Wojennej
- w Opolu, na osiedlu Armii Krajowej, odsłonięty 24 maja 2011
- w Krakowie, w parku im. Henryka Jordana w Krakowie (III.6) – popiersie zrealizowane w ramach projektu „słynni Polacy XX w.”, odsłonięty 11 listopada 2007
- w Sierpcu na skwerku naprzeciw dworca PKP, odsłonięty 10 maja 2012[36]
- w Olsztynie na skwerze im. Generała Fieldorfa Nila na Jarotach, odsłonięty 23 lutego 2014 (tymczasowy)[37]
Tablice pamiątkowe[edytuj | edytuj kod]
- w kościele w Milanówku odsłonięto tablicę upamiętniającą Generała, odsłonięta 24 lutego 1978
- w Klasztorze Jasnogórskim, odsłonięta w 1987
- na obelisku w Skarżysku-Bzinie, odsłonięta w 1987
- w Krakowskim Kościele Ojców Kapucynów, odsłonięta w 1988
- na domu w którym urodził się generał w Krakowie przy ulicy Lubicz 32, odsłonięta w 1989
- na domu w którym mieszkał tuż przed aresztowaniem: Łódź ul. A. Próchnika 39; odsłonięta 1 września 1989 r.[38]
- na Kościele Garnizonowym w Gliwicach, odsłonięta w 2009
- w kościele Bł. Franciszki Siedliskiej w Olsztynie – Jarotach, odsłonięta 23 lutego 2014[39]
- w Szkole Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr 3 w Krakowie (ul.Topolowa 22), odsłonięta 15 czerwca 2018[40][41]
- tablica pamiątkowa i most im. Generała Augusta Emila Fieldorfa ps. „NIL”. Znajduje się on w Łanach i jest częścią Wschodniej Obwodnicy Wrocławia. Most ten łączy ze sobą Gminę Siechnice z Gminą Czernica[42]
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Order Orła Białego (pośmiertnie, 27 lipca 2006)[28]
- Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 64 (28 września 1944)[43][44]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (4 stycznia 1923)[43]
- Krzyż Niepodległości (9 stycznia 1932)[45]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)[46]
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie (po raz pierwszy w 1921)[47]
- Złoty Krzyż Zasługi (24 maja 1929)[48]
- Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej[43]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 (1928)[43]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1928)[43]
- Medal Wojska (czterokrotnie; nr leg. 41008; 15 sierpnia 1948)[49][50]
- Odznaka „Za wierną służbę”[43]
- Krzyż „Wilno-Wielkanoc”[43]
- Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa, 1929)[51]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Muzeum Armii Krajowej.
- ↑ a b c d e f Generałowie II Rzeczypospolitej, s. 86.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 125.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 121.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 203.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 531.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 414.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 357.
- ↑ Wychowanie fizyczne i sporty. Z ruchu organizacyjnego. „Światfilm”, s. 4, nr 2 z 13 lutego 1927.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 182.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 17.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 104.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 226.
- ↑ Szafkowski 1999 ↓, s. 64, 67–68.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 25.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 232.
- ↑ Witkowski 1984 ↓, s. 33.
- ↑ Witkowski 1984 ↓.
- ↑ Artykuł Kim był generał Fieldorf na portalu Pozytywy.com.
- ↑ a b c d e Generałowie II Rzeczypospolitej s. 89.
- ↑ a b c Gabriel Zmarzliński , Dwaj generałowie – August Fieldorf i Wojciech Jaruzelski, „Dziennik Trybuna”, 27 marca 2020 [dostęp 2020-04-24] (pol.).
- ↑ Źródlak Wojciech, Brat krwawego Feliksa; [w:] „Kronika m. Łodzi”, nr 1/2007, s. 202–211.
- ↑ Maria Fieldorf, Leszek Zachuta, Gen. „Nil”. Żołnierz Polski Walczącej, Legion, rok 60, nr 1, Kraków 1988 (na prawach rękopisu).
- ↑ Maria Fieldorf, Leszek Zachuta, Generał „Nil” August Emil Fieldorf, Instytut Wydawniczy „Pax”, Warszawa 1993.
- ↑ Generał „Nil” w pamięci bliskich i ludzi, których spotkał na drodze życia Polska – to była miłość...
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [dostęp 2019-11-14] (pol.).
- ↑ Muzeum Armii Krajowej im. Gen. Emila Fieldorfa „Nila” w Krakowie.
- ↑ a b M.P. z 2006 r. nr 73, poz. 730.
- ↑ Elektroniczna wersja stenogramu Sejmu: [1].
- ↑ Generał Nil. FilmPolski.pl. [dostęp 2012-05-12].
- ↑ Opowieść o człowieku niezłomnym (pol.). fieldorf.pl. [dostęp 2013-06-06].
- ↑ Decyzja Nr 208/MON ministra obrony narodowej z dnia 25 czerwca 2009 w sprawie nadania imienia patrona oraz ustanowienia dorocznego Święta Jednostki Wsparcia Dowodzenia i Zabezpieczenia Wojsk Specjalnych (Dz. U. MON z 16 lipca 2009, Nr 13, poz. 146).
- ↑ Generał "Nil" i rotmistrz Pilecki - w poszukiwaniu bohaterów. tvp.pl, 2012. [dostęp 2020-03-04].
- ↑ Tadek Firma Solo „Rotmistrz Witold Pilecki”. wp.pl, 2012-02-14. [dostęp 2012-06-10].
- ↑ Dz.U. MON 2018 ↓, poz. 57.
- ↑ Magdalena Staniszewska: Odsłonięcie pomnika generała Nila – 10.05.2012. sierpc.com.pl, 2012-05-12. [dostęp 2012-05-13].
- ↑ Olsztyn24 – W 61. rocznicę śmierci gen. Augusta Fieldorfa „Nila”.
- ↑ „Głos Robotniczy”. 25-27.08.1989, nr ...., s....
- ↑ Obchody rocznicy śmierci gen. Augusta Emila Fieldorfa „Nila” – Debata – Regionalny Portal Olsztyna.
- ↑ Bartosz Dybała: Kraków. Generał „Nil” ma swoją tablicę pamiątkową. gazetakrakowska.pl, 2018-06-15. [dostęp 2019-02-21].
- ↑ Kraków: odsłonięto tablicę Fieldorfa „Nila” w SP im. Frycza Modrzewskiego. radiomaryja.pl, 2018-06-15. [dostęp 2019-02-21].
- ↑ CONCEPT Intermedia www.sam3.pl, Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” – I Mila dla Nila, UG Siechnice [dostęp 2019-03-06] (pol.).
- ↑ a b c d e f g Maria Fieldorf, Leszek Zachuta: General „Nil” August Emil Fieldorf. Fakty, Dokumenty Relacje. Warszawa: PAX, 1993, s. 126, 396.
- ↑ Łukomski G. , Polak B. , Suchcitz A. , Kawalerowie Virtuti Militari 1792 - 1945, Koszalin 1997, s. 369 .
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 12, poz. 16.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410.
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 80).
- ↑ Zarządzenie z 24 maja 1929 na zasadzie art. 5 ustawy z dnia 23 czerwca 1923 r. (Dz. U. R. P. Nr 62, poz. 458).
- ↑ Generał August Fieldorf Nil Żołnierz Wyklęty. 4rblog.wp.mil.pl, 2017-02-03. [dostęp 2017-03-03].
- ↑ Tablica z informacją o odznaczeniu. 4rblog.wp.mil.pl, 2017-02-03. [dostęp 2017-03-03].
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Stanisław Marat , Jacek Snopkiewicz , Zbrodnia. Sprawa generała Fieldorfa-Nila, Warszawa: Wydawnictwo Alfa, 1989, ISBN 83-7001-308-2, OCLC 834089836 .
- Henryk Witkowski: Kedyw okręgu warszawskiego Armii Krajowej w latach 1943–1944. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1984. ISBN 83-202-0217-5.
- Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione, s. 91.
- Wielka Księga Piechoty, tom 12, Wiesław Olczak 12 Dywizja Piechoty, Edipresse Polska S.A., Warszawa 2017, ISBN 978-83-7945-592-8 (całość) ISBN 978-83-7945-604-8 (t. 12)
- Janina Fieldorf, Opowieść o moim mężu, Emilu Fieldorfie.
- Zbigniew Mierzwiński: Generałowie II Rzeczypospolitej. Warszawa 1990: Wydawnictwo Polonia, s. 85–90. ISBN 83-7021-096-1.
- Marek Ney-Krwawicz: Komenda Główna Armii Krajowej 1939–1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990, s. 432. ISBN 83-211-1055-X.
- Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1945 T.1. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1987, s. 66–68. ISBN 83-211-0758-3.
- Lista oficerów Wojska Polskiego z lat 1914–1939. August Emil Fieldorf. officersdatabase.appspot.com. [dostęp 17 grudnia 2014].
- Zbigniew Szafkowski. Działalność Polskiego Związku Strzeleckiego we Francji i Belgii w latach 1913–1940. „Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej”. 2, 1999. Częstochowa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna. ISSN 1505-4241.
- Dziennik Urzędowy Ministra Obrony Narodowej (pol.). Ministerstwo Obrony Narodowej, 2018.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Członkowie NIE
- Członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej
- Członkowie Towarzystwa Sportowo-Gimnastycznego „Strzelec”
- Członkowie Związku Strzeleckiego (1919–1939)
- Członkowie Związku Walki Zbrojnej
- Generałowie brygady Polskich Sił Zbrojnych
- Ludzie urodzeni w Krakowie
- Odznaczeni Orderem Orła Białego (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)
- Odznaczeni Krzyżem Zasługi Wojsk Litwy Środkowej
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Wojska (czterokrotnie)
- Oficerowie Kedywu AK
- Dowódcy batalionów Korpusu Ochrony Pogranicza
- Polacy odznaczeni Medalem 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej
- Patroni jednostek Wojska Polskiego
- Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie - grób symboliczny
- Podpułkownicy piechoty II Rzeczypospolitej
- Polscy działacze piłkarscy
- Straceni przez powieszenie
- Uczestnicy bitwy pod Iłżą (1939)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej
- Urodzeni w 1895
- Więźniowie aresztu śledczego MBP przy ul. Koszykowej w Warszawie
- Więźniowie obozu NKWD w Rembertowie
- Więźniowie polityczni – straceni w więzieniu mokotowskim 1945–1956
- Wojskowi związani z Białymstokiem
- Wojskowi związani z Łodzią
- Wojskowi związani z Wilnem
- Zmarli w 1953
- Żołnierze Legionów Polskich 1914–1918
- Dowódcy 51 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych
- Zastępcy dowódcy 1 Pułku Piechoty Legionów
- Kwatermistrzowie 1 Pułku Piechoty Legionów