Gepard (działo przeciwlotnicze)

Flugabwehrkanonenpanzer Gepard
	Dane podstawowe
Państwo	Niemcy
Producent	KraussMaffei (Niemcy) – podwozie; Siemens (Niemcy) – wyposażenie elektroniczne; Oerlikon Contraves (Szwajcaria) – uzbrojenie
Typ pojazdu	samobieżne działo przeciwlotnicze
Trakcja	gąsienicowa
Załoga	3 (dowódca, kierowca, celowniczy)
	Historia
Prototypy	1965
Produkcja	1965–1976
Egzemplarze	570
	Dane techniczne
Silnik	1 silnik wysokoprężny, 10-cylindrowy MTU MB 838 Ca M500 o mocy 830 KM (610 kW)
Pancerz	grubość: do 70 mm
Długość	7,73 m (całkowita); 7,27 m (kadłuba)
Szerokość	3,71 m
Wysokość	4,03 m (z rozłożonym radarem); 3,00 m (ze złożonym radarem)
Prześwit	0,44 m
Masa	45 100 kg (bojowa); 43 500 kg (własna)
	Osiągi
Prędkość	65 km/h (po drodze)
Zasięg pojazdu	600 km (po drodze)
	Pokonywanie przeszkód
Brody (głęb.)	2,50 m
Rowy (szer.)	3,00 m
Ściany (wys.)	1,15 m
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	2 sprzężone działa przeciwlotnicze KDA Oerlikon kal. 35 mm (zapas amunicji – 640 szt.)
	Wyposażenie
	radar obserwacji okrężnej MPDR 12
	Użytkownicy
	Niemcy, Holandia, Belgia, Rumunia, Chile, Ukraina
	Multimedia w Wikimedia Commons

Flugabwehrkanonenpanzer Gepard – niemieckie samobieżne działo przeciwlotnicze zbudowane na podwoziu czołgu Leopard 1. Zbudowane w 1965 roku i produkowany w kooperacji trzech firm: KraussMaffei (Niemcy) – podwozie, Siemens AG (Niemcy) – wyposażenie elektroniczne i Oerlikon Contraves (Szwajcaria) – uzbrojenie.

Historia

W 1965 roku zaczęto produkować na bazie podwozia niemieckiego czołgu „Leopard 1” samobieżne działo przeciwlotnicze wyposażone w dwie sprzężone armaty przeciwlotnicze kal. 35 mm oznaczony jako Gepard. Produkowany był on w kooperacji trzech firm, dwóch niemieckich i jednej szwajcarskiej.

Samobieżne działo przeciwlotnicze Gepard jest wyposażone w dwie sprzężone armaty przeciwlotnicze kal. 35 mm oraz własną stację radiolokacyjną i może prowadzić samodzielnie obserwację sytuacji powietrznej, rozpoznawać samoloty własne i przeciwnika oraz zwalczać je. Informację o celach powietrznych dostarczane są przez własną stację radiolokacyjną, a dane potrzebne artylerzyście do celowania obliczane są automatycznie na podstawie namierzonych prędkości, wysokości, kierunku lotu celu oraz danych balistycznych pocisku, warunków atmosferycznych. Ogień można również prowadzić w sposób klasyczny przy użyciu celowników optycznych. Działo Gepard może także zwalczać cele naziemne, a pocisk z rdzeniem stalowym przebija pancerz o grubości 44 mm z odległości 1 km.

Produkcję działa Gepard zakończono w 1976 roku i w tym czasie wyprodukowano łącznie 570 sztuk tych dział. Z tego 420 otrzymała niemiecka Bundeswehra, 95 sztuk – Holandia i 55 sztuk – Belgia. W 2004 roku 43 działa tego typu otrzymała od Niemiec Rumunia.

Konstrukcja

Samobieżne działo przeciwlotnicze Gepard jest zbudowane na podwoziu niemieckiego czołgu „Leopard 1”, który jednak w związku z wprowadzonym w przedniej części dodatkowym agregatem prądotwórczym został wydłużony. Ponadto w związku z zadaniami, jakie ma spełniać, zmieniono układ opancerzenia, w celu zabezpieczenia załogi przed atakami z powietrza. W prawej przedniej części kadłuba znajduje się przedział mechanika-kierowcy, którego właz może być otwarty w czasie obrotów wieży. W środkowej części kadłuba znajduje się przedział bojowy mieszczący się w wieży, gdzie znajdują się stanowiska: z prawej strony – celowniczego, a z lewej – dowódcy wozu.

Po obu stronach wieży, na zewnątrz zamontowano dwie armaty przeciwlotnicze kal. 35 mm KDA firmy Oerlikon. Takie zamontowanie armat zapobiega przedostawaniu się do wnętrza przedziału załogi gazów prochowych. Armaty te są ze sobą sprzężone, automatyczne, zasilane przy pomocy taśm. Do strzelania można używać nabojów z pociskami: odłamkowymi, zapalającymi, przeciwpancernymi i podkalibrowymi.

Na wieży znajduje się radar obserwacji okrężnej MPDR 12 o zasięgu 16 km wraz z systemem identyfikacji swój/obcy, jego antena jest składana w położeniu marszowym. Z przodu wieży, pomiędzy armatami, zamontowano w ruchomej osłonie antenę radaru śledzącego o zasięgu 15 km, którego antena może obracać się w zakresie 180°. Ponadto działo Gepard wyposażono jest w optyczne przyrządy celownicze ze stabilizowaną linią celowania o powiększeniu 1,5x i polu widzenia 50° oraz 6x i polu widzenia 12,5°. System kierowania ogniem współpracuje z autonomicznym systemem nawigacyjnym oraz cyfrowym systemem transmisji danych. Część wozów jest wyposażona również w dalmierz laserowy, którego głowica znajduje się na szczycie anteny radaru obserwacji okrężnej. Wieża zestawu jest wyposażona w hydrauliczne mechanizmy naprowadzania.

W tylnej części kadłuba znajduje się silnik wysokoprężny, wielopaliwowy MTU MB 838 Ca M500 o mocy 830 KM (610 kW). Układ jezdny działa, w odróżnieniu od podwozia czołgu Leopard 1, wyposażono w amortyzatory hydrauliczne. Gepard ma system ochrony przed bronią masowego rażenia oraz środki łączności wewnętrznej i zewnętrznej.

Zestawy produkowane dla armii holenderskiej wyposażono w inną niż niemiecka stację radiolokacyjną opracowaną przez firmę Holland Signaal.

Użytkownicy

Obecni użytkownicy

Brazylia: 36 zamówionych z Bundeswehry^[1].
Niemcy: 377
Jordania: 60 egzemplarzy otrzymano z Holandii za 21 milionów dolarów^[2].
Rumunia: 43 dostarczonych (36 i 7 jako dawcy części), Wszystkie z zapasów Bundeswehry^[3].
Ukraina: pierwsze 3 egzemplarze dostarczono w lipcu 2022 roku; łącznie zapowiedziano dostawę 30 egzemplarzy^[4]. W połowie września 2022 ich liczba osiągnęła 24^[5].

Byli użytkownicy

Belgia: 55 wycofane.
Chile: 4 pojazdy pierwotnie eksploatowane przez Bundeswehrę zostały dostarczone w 2008 r. i wróciły w styczniu 2011 roku. Zamówienie 30 pojazdów zostało anulowane z powodu wysokich kosztów remontu^[6].
Holandia: 95 wycofane.
Katar : 15 odkupione przez Niemcy w celu dostawy dla Ukrainy.

Przypisy

↑ Brazilian Army will acquire 36 Gepard anti-aircraft guns. Army recognition, 2012-12-10. (ang.).
↑ Jordan buys surplus tanks. Nederlandse Omroep Stichting, 2012-02-14. (niderl.).
↑ Self-propelled antiaircraft complex „Cheetah”. Romanian Ministry of Defence, 2010-04-16. [dostęp 2017-07-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-17)]. (rum.).
↑ PawełP. Behrendt PawełP., Ukraina odebrała pierwsze Gepardy [online], Konflikty.pl, 25 lipca 2022 [dostęp 2022-07-25] (pol.).
↑ Przeczpospolita: Niemcy przekazały Ukrainie cztery działa przeciwlotnicze Gepard
↑ Chile devolve os Gepard. Segurança e defesa. [dostęp 2017-07-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-16)]. (port.).

Bibliografia

Walter J. Spielberger: Der Weg zum Flakpanzer Gepard: Die geschichtliche Entwicklung der deutschen Flugabwehrpanzer. Monachium: Bernard & Graefe, 1980. ISBN 3-7637-5197-1. (niem.).

[1] Brazilian Army will acquire 36 Gepard anti-aircraft guns. Army recognition, 2012-12-10. (ang.).

[2] Jordan buys surplus tanks. Nederlandse Omroep Stichting, 2012-02-14. (niderl.).

[3] Self-propelled antiaircraft complex „Cheetah”. Romanian Ministry of Defence, 2010-04-16. [dostęp 2017-07-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-17)]. (rum.).

[4] PawełP. Behrendt PawełP., Ukraina odebrała pierwsze Gepardy [online], Konflikty.pl, 25 lipca 2022 [dostęp 2022-07-25] (pol.).

[5] Przeczpospolita: Niemcy przekazały Ukrainie cztery działa przeciwlotnicze Gepard

[6] Chile devolve os Gepard. Segurança e defesa. [dostęp 2017-07-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-16)]. (port.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Czołgi	Leopard 1 Leopard 2
Bojowe wozy piechoty	SPz Kurz SPz Lang HS 30 Marder 1 Puma
Transportery opancerzone	Bv 206 TPz 1 Fuchs Boxer
Artyleria samobieżna	Kanonenjagdpanzer Raketenjagdpanzer 1 Raketenjagdpanzer 2 Jaguar 1 Jaguar 2 M109A3 GE A1 Panzerhaubitze 2000 Rakietowa: LARS
Pojazdy przeciwlotnicze	Roland Gepard
Lekkie wozy bojowe	Fennek Luchs Wiesel
Pojazdy inżynieryjne	Bergepanzer 2 Bergepanzer 3 Pionierpanzer 1 Pionierpanzer 2 Dachs Pionierpanzer 3 Kodiak Biber Panzerschnellbrücke 2 Keiler Skorpion
Inne pojazdy	ATF Dingo Magirus-Deutz Jupiter 6x6 Mercedes-Benz 250 GD Wolf Unimog Volkswagen Iltis
Prototypy	MBT-70 Marder 2 TH-495 Versuchträger VT-1 Panther KF51