Isabella Rossellini

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Isabella Rossellini
Ilustracja
Isabella Rossellini (2015)
Imię i nazwisko

Isabella Fiorella Elettra Giovanna Rossellini

Data i miejsce urodzenia

18 czerwca 1952
Rzym, Włochy

Zawód

aktorka, reżyserka, pisarka, filantropka, modelka

Współmałżonek

Martin Scorsese
(1979–1982; rozwód)
Jonathan Wiedemann
(1983–1986; rozwód)

Lata aktywności

od 1976

Multimedia w Wikimedia Commons

Isabella Rossellini, właśc. Isabella Fiorella Elettra Giovanna Rossellini[1][2][3] (ur. 18 czerwca 1952[4][5][6] w Rzymie[7]) – włoska aktorka, reżyserka, pisarka, filantropka i modelka[8][9].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w Rzymie. Jej matka, szwedzka aktorka Ingrid Bergman (1915–1982), zagrała w Casablance (1942), Komu bije dzwon (1943) i Urzeczonej (1945) Hitchcocka. Jej ojciec, Roberto Rossellini (1906–1977), był włoskim scenarzystą, reżyserem i producentem filmowym, znanym między innymi z filmów Rzym, miasto otwarte (1945) i Niemcy – rok zerowy (1948)[10]. Jej siostra bliźniaczka, Ingrid Isotta Rossellini, została adiunktem literatury włoskiej na Columbia University[11]. Jej brat, Roberto Ingmar Giusto Giuseppe Rossellini, to producent filmowy[12]. Ma także siostrę przyrodnią, Pię Lindström (z pierwszego małżeństwa matki z Petterem Lindströmem), która została krytykiem teatralnym. Jej przyrodnie rodzeństwo to także Gil, Raffaella[13] i Marco Romano (zm. w wieku dziewięciu lat)[14].

Dorastała w Rzymie, w Santa Marinelli i Paryżu. W wieku pięciu lat przeszła operację wyrostka robaczkowego[15]. Kiedy miała 11 lat, zdiagnozowano u niej skoliozę; jako 13-latka nie była w stanie wstać i poruszać się o własnych siłach[16].

Mając 19 lat wyjechała do Nowego Jorku, gdzie ukończyła Finch College[17] oraz wydział nauk społecznych w New School University[18], pracując jako tłumacz i dziennikarka telewizyjna RAI[19]. Pojawiła się także z przerwami w programie telewizyjnym L’altra Domenica (Inna niedziela) z Roberto Benignim.

Kariera[edytuj | edytuj kod]

W 1976 zadebiutowała na ekranie jako zakonnica w melodramacie fantasy Kwestia czasu (A Matter of Time) u boku matki - Ingrid Bergman, Lizy Minnelli, Charlesa Boyera i Fernando Reya. Potem zagrała w dramacie Łąka (Il Prato, 1979) z Michele Placido. Występ w komedii W papieskim oku (Il pap'occhio, 1980) z Roberto Benigni przyniósł jej nagrodę Srebrnej Taśmy Włoskiego Narodowego Stowarzyszenia Dziennikarzy Filmowych.

W wieku 28 lat rozpoczęła karierę modelki, kiedy została sfotografowana przez Bruce’a Webera dla brytyjskiego czasopisma „Vogue”. W latach 1982–1996 była twarzą kosmetyków Lancôme. Współpracował także z wieloma innymi renomowanymi fotografami, w tym Richardem Avedonem, Stevenem Meiselem, Helmutem Newtonem, Peterem Lindberghem, Normanem Parkinsonem, Eve Arnold, Francesco Scavullo, Annie Leibovitz, Denisem Pielem i Robertem Mapplethorpe[20]. Trafiła też na okładki takich czasopismach jak „Vogue”, „Elle”, „Marie Claire”, „Vanity Fair”, „Harper’s Bazaar”, „People”, „Interview”, „Film” i „Ekran”[21].

Pomimo wielkiego sukcesu jako modelka, powróciła do aktorstwa. Po śmierci matki w 1982, Rossellini wzięła udział w swoim pierwszym amerykańskim filmie Taylora Hackforda Białe noce (White Nights, 1985) u boku Michaiła Barysznikowa i Gregory’ego Hinesa. Jej przełomową rolą była postać torturowanej piosenkarki Dorothy Vallens w nocnym klubie w dramacie Davida Lyncha Blue Velvet (1986), za którą otrzymała Independent Spirit Awards. Inne znaczące role filmowe w tym okresie to: komedia romantyczna Nikity Michałkowa Oczy czarne (Oci ciornie, 1987) z Marcello Mastroiannim i Marthe Keller, komedia romantyczna Joela Schumachera Kuzyni (Cousins, 1989) z Tedem Dansonem, Sean Young i Williamem Petersenem.

W marcu 1988 w Musée d’Art Moderne w Paryżu odbyła się poświęcona jej wystawa fotografii Portret kobiety[22][23][24]. W 1992 wzięła udział w erotycznej sesji zdjęciowej do książki Madonny pt. Sex[25][26].

Została uhonorowana Nagrodą Saturna w kategorii najlepsza aktorka drugoplanowa za kreację Lisle Von Rhoman w czarnej komedii Roberta Zemeckisa Ze śmiercią jej do twarzy (Death Becomes Her, 1992) z Meryl Streep, Goldie Hawn i Bruce’em Willisem. Rola Laury Klein w dramacie psychologicznym Petera Weira Bez lęku (Fearless, 1994) z Jeffem Bridgesem przyniosła jej niemiecką nagrodę Złotej Kamery. W dramacie biograficznym Wieczna miłość (Immortal Beloved, 1994) z Garym Oldmanem wystąpiła jako hrabina Anna Maria von Erdődy, węgierska szlachcianka i jedną z najbliższych powierniczek i przyjaciół Ludwiga van Beethovena. W 1996 wzięła udział w jednym z odcinków sitcomu NBC Przyjaciele (Friends). Za rolę Anny Hauptman w dramacie kryminalnym HBO Zbrodnia stulecia (Crime of the Century, 1996) w reżyserii Marka Rydella zdobyła nominację do Złotego Globu dla najlepszej aktorki drugoplanowej w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym.

Jako Katchen w dramacie wojennym Rozdarte niebo (Il cielo cade, 2000) była nominowana do David di Donatello dla najlepszej aktorki. W 2004 Rossellini wystąpiła w Off-Broadwayowskiej produkcji Terrence’a McNally Syndrom Stendhala (The Stendhal Syndrome)[27].

Przewodniczyła jury konkursu głównego na 61. MFF w Berlinie (2011) oraz jury sekcji "Un Certain Regard" na 68. MFF w Cannes (2015).

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Rossellini ma podwójne obywatelstwo: włoskie i amerykańskie[28][29].

W 1974 spotykała się z pisarzem Franco Angeli[30]. 29 września 1979 wyszła za mąż za reżysera Martina Scorsese, jednak 1 listopada 1982 doszło do rozwodu[31][32][33][34].

W latach 1983–1986 jej mężem był Jonathan Wiedemann, model z Teksasu, absolwent Harvard University, administrator Microsoft[35], z którym ma córkę Elettrę Rossellini (ur. 26 lipca 1983). Spotykała się z tancerzem Michaiłem Barysznikowem (1985), reżyserem Davidem Lynchem (1986–1994), aktorem Garym Oldmanem (1994-96) oraz reżyserem i producentem teatralnym Gregorym Mosherem (1996–1997)[36]. Zaadoptowała syna Roberto (ur. 1993)[37].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Personalidade: Isabella Rossellini (Itália). InterFilmes.com. [dostęp 2015-07-18]. (port.).
  2. ↑ Isabella Rossellini - Sztárlexikon. Starity.hu. [dostęp 2015-07-18]. (węg.).
  3. ↑ Isabella Rossellini Biography (Actor/Model). Infoplease. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  4. ↑ Isabella Rossellini. MyMovies.it. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  5. ↑ Isabella Rosellini biography and filmography. Tribute.ca. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  6. ↑ Isabella Rosselini. Starpulse.com. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  7. ↑ Isabella Rossellini. Mahalo. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  8. ↑ Italian actress, filmmaker, author, philanthropist, and model. RTA. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  9. ↑ Isabella Rossellini (18 de Junho de 1952). Filmow. [dostęp 2015-07-18]. (port.).
  10. ↑ Isabella Rossellini Biography (1952-). Film Reference. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  11. ↑ Isabella Rossellini. TV.com. [dostęp 2015-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-24)]. (ang.).
  12. ↑ Isabella Rossellini: Happy Birthday!!!. SuperEva.it.. [dostęp 2015-07-18]. (wł.).
  13. ↑ Like Father.... Guardian Unlimited. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  14. ↑ Isabella Fiorella Elettra Giovanna Rossellini. Genealogy. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  15. ↑ Ingrid and Daughter have Tearful Reunion. The Miami News. [dostęp 2015-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-06)]. (ang.).
  16. ↑ Gaby Wood (2004-05-09): Isabella Rossellini: I don't want to be a dictator. The Guardian. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  17. ↑ Famous Finch College Alumni. Ranker.com. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  18. ↑ Isabella Rossellini. AllMovie. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  19. ↑ Isabella Rossellini. Encyclopedia.com. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  20. ↑ Isabella Rossellini Bio. MTV. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  21. ↑ Isabella Rossellini Magazines. FamousFix. [dostęp 2021-07-18]. (ang.).
  22. ↑ Isabella Rossellini (Blue Velvet), daughter of Ingrid Bergman. Reddit. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  23. ↑ People always say: 'It's Ingrid'. Telegraph. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  24. ↑ Interview: Isabella Rossellini. The Guardian. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  25. ↑ Actress Isabella Rossellini talks to Out Magazine. Greg In Hollywood. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  26. ↑ 20 Years On, Madonna’s “Sex” Book Still Pushes Boundaries. Queerty. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  27. ↑ Thomas Replaces Langella in McNally's The Stendhal Syndrome Off-Broadway. Playbill. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  28. ↑ Actress Isabella Rossellini Joins Silversea. Cruise Critic News: Cruise Reviews and News. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  29. ↑ In Defense of Fallaci. The New York Times. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  30. ↑ Isabella Rossellini: biografía y filmografía. AlohaCriticón. [dostęp 2015-07-18]. (fr.).
  31. ↑ Isabella Rossellini was married to Martin Scorsese. Zimbio. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  32. ↑ Martin Scorsese in conversation: Guilt trips of the great director. The Independent. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  33. ↑ A Symbol Of Beauty Unadorned. NYTimes.com. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  34. ↑ 40 Things You Didn't Know About Martin Scorsese. Flavorwire. [dostęp 2015-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-22)]. (ang.).
  35. ↑ Isabella Rossellini's daughter Elettra Wiedemann eclipses her Hollywood heritage. Mail Online. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  36. ↑ Isabella Rossellini - Who's Dated Who?. FamousFix. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).
  37. ↑ Roberto Rossellini. IMDb. [dostęp 2015-07-18]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Isabella_Rossellini&oldid=66116871”