Isabella Rossellini

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Isabella Rossellini
Ilustracja
Isabella Rossellini (2015)
Imię i nazwisko Isabella Fiorella Elettra Giovanna Rossellini
Data i miejsce urodzenia 18 czerwca 1952
Rzym, Włochy
Zawód aktorka, reżyserka, pisarka, filantropka, modelka
Współmałżonek Martin Scorsese
(1979–1982; rozwód)
Jonathan Wiedemann
(1983–1986; rozwód)
Lata aktywności od 1976
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Isabella Rossellini, właśc. Isabella Fiorella Elettra Giovanna Rossellini[1][2][3] (ur. 18 czerwca 1952[4][5][6] w Rzymie[7]) – włoska aktorka, reżyserka, pisarka, filantropka i modelka[8][9].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w Rzymie. Jej matka, szwedzka aktorka Ingrid Bergman (1915–1982), zagrała w Casablance (1942), Komu bije dzwon (1943) i Urzeczonej (1945) Hitchcocka. Jej ojciec, Roberto Rossellini (1906–1977), był włoskim scenarzystą, reżyserem i producentem filmowym, którego najukochańszymi filmami były: Rzym, miasto otwarte (1945) i Niemcy – rok zerowy (1948)[10]. Jej siostra bliźniaczka, Ingrid Isottą Rossellini, została adiunktem literatury włoskiej na Columbia University[11]. Jej brat, Roberto Ingmar Giusto Giuseppe Rossellini, to producent filmowy[12]. Ma także siostrę przyrodnią, Pię Lindström (z pierwszego małżeństwa matki z Petterem Lindströmem), która została krytykiem teatralnym. Jej przyrodnie rodzeństwo to także Gil, Raffaella[13] i Marco Romano (zm. w wieku dziewięciu lat)[14].

Dorastała w Rzymie, w Santa Marinelli i Paryżu. W wieku pięciu lat przeszła operację wyrostka robaczkowego[15]. Kiedy miała 11 lat, zdiagnozowano u niej skoliozę; jako 13-latka nie była w stanie wstać i poruszać się o własnych siłach[16].

Mając 19 lat wyjechała do Nowego Jorku, gdzie ukończyła Finch College[17] oraz wydział nauk społecznych w New School University[18], pracując jako tłumacz i dziennikarka telewizyjna RAI[19]. Pojawiła się także z przerwami w programie telewizyjnym L’altra Domenica (Inna niedziela) z Roberto Benignim.

Kariera[edytuj | edytuj kod]

W 1976 zadebiutowała na ekranie jak zakonnica w melodramacie fantasy Kwestia czasu (A Matter of Time) u boku matki - Ingrid Bergman, Lizy Minnelli, Charlesa Boyera i Fernando Reya. Potem zagrała w dramacie Łąka (Il Prato, 1979) z Michele Placido. Występ w komedii W papieskim oku (Il pap'occhio, 1980) z Roberto Benigni przyniósł jej nagrodę Srebrnej Taśmy Włoskiego Narodowego Stowarzyszenia Dziennikarzy Filmowych.

W wieku 28 lat rozpoczęła karierę modelki, kiedy została sfotografowana przez Bruce’a Webera dla brytyjskiego czasopisma „Vogue”. W latach 1982–1996 była twarzą kosmetyków Lancôme. Współpracował także z wieloma innymi renomowanymi fotografami, w tym Richardem Avedonem, Stevenem Meiselem, Helmutem Newtonem, Peterem Lindberghem, Normanem Parkinsonem, Eve Arnold, Francesco Scavullo, Annie Leibovitz, Denisem Pielem i Robertem Mapplethorpe[20]. Trafiła też na okładki takich czasopismach jak „Marie Claire”, „Harper’s Bazaar”, „Vanity Fair”, „Elle”, „People” i „Interview”.

Pomimo wielkiego sukcesu jako modelka, powróciła do aktorstwa. Po śmierci matki w 1982, Rossellini wzięła udział w swoim pierwszym amerykańskim filmie Taylora Hackforda Białe noce (White Nights, 1985) u boku Michaiła Barysznikowa i Gregory’ego Hinesa. Jej przełomową rolą była postać torturowanej piosenkarki Dorothy Vallens w nocnym klubie w dramacie Davida Lyncha Blue Velvet (1986), za którą otrzymała Independent Spirit Awards. Inne znaczące role filmowe w tym okresie to: komedia romantyczna Nikity Michałkowa Oczy czarne (Oci ciornie, 1987) z Marcello Mastroiannim i Marthe Keller, komedia romantyczna Joela Schumachera Kuzyni (Cousins, 1989) z Tedem Dansonem, Sean Young i Williamem Petersenem.

W marcu 1988 w Musée d’Art Moderne w Paryżu odbyła się poświęcona jej wystawa fotografii Portret kobiety[21][22][23]. W 1992 wzięła udział w erotycznej sesji zdjęciowej do książki Madonny pt. Sex[24][25].

Została uhonorowana Nagrodą Saturna w kategorii najlepsza aktorka drugoplanowa za kreację Lisle Von Rhoman w czarnej komedii Roberta Zemeckisa Ze śmiercią jej do twarzy (Death Becomes Her, 1992) z Meryl Streep, Goldie Hawn i Bruce’em Willisem. Rola Laury Klein w dramacie psychologicznym Petera Weira Bez lęku (Fearless, 1994) z Jeffem Bridgesem przyniosła jej niemiecką nagrodę Złotej Kamery. W dramacie biograficznym Wieczna miłość (Immortal Beloved, 1994) z Garym Oldmanem wystąpiła jako hrabina Anna Maria von Erdődy, węgierska szlachcianka i jedną z najbliższych powierniczek i przyjaciół Ludwiga van Beethovena. W 1996 wzięła udział w jednym z odcinków sitcomu NBC Przyjaciele (Friends). Za rolę Anny Hauptman w dramacie kryminalnym HBO Zbrodnia stulecia (Crime of the Century, 1996) w reżyserii Marka Rydella zdobyła nominację do Złotego Globu dla najlepszej aktorki drugoplanowej w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym.

Jako Katchen w dramacie wojennym Rozdarte niebo (Il cielo cade, 2000) była nominowana do David di Donatello dla najlepszej aktorki. W 2004 Rossellini wystąpiła w Off-Broadwayowskiej produkcji Terrence’a McNally Syndrom Stendhala (The Stendhal Syndrome)[26].

Przewodniczyła jury konkursu głównego na 61. MFF w Berlinie (2011) oraz jury sekcji "Un Certain Regard" na 68. MFF w Cannes (2015).

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Rossellini ma podwójne obywatelstwo: włoskie i amerykańskie[27][28].

W 1974 spotykała się z pisarzem Franco Angeli[29]. 29 września 1979 wyszła za mąż za reżysera Martina Scorsese, jednak 1 listopada 1982 doszło do rozwodu[30][31][32][33].

W latach 1983–1986 jej mężem był Jonathan Wiedemann, model z Teksasu, absolwent Harvard University, administrator Microsoft[34], z którym ma córkę Elettrę Rossellini (ur. 26 lipca 1983). Spotykała się z tancerzem Michaiłem Barysznikowem (1985), reżyserem Davidem Lynchem (1986–1994), aktorem Garym Oldmanem (1994-96) oraz reżyserem i producentem teatralnym Gregorym Mosherem (1996–1997)[35]. Zaadoptowała syna Roberto (ur. 1993)[36].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Personalidade: Isabella Rossellini (Itália) (port.). InterFilmes.com. [dostęp 2015-07-18].
  2. ↑ Isabella Rossellini - Sztárlexikon (węg.). Starity.hu. [dostęp 2015-07-18].
  3. ↑ Isabella Rossellini Biography (Actor/Model) (ang.). Infoplease. [dostęp 2015-07-18].
  4. ↑ Isabella Rossellini (ang.). MyMovies.it. [dostęp 2015-07-18].
  5. ↑ Isabella Rosellini biography and filmography (ang.). Tribute.ca. [dostęp 2015-07-18].
  6. ↑ Isabella Rosselini (ang.). Starpulse.com. [dostęp 2015-07-18].
  7. ↑ Isabella Rossellini (ang.). Mahalo. [dostęp 2015-07-18].
  8. ↑ Italian actress, filmmaker, author, philanthropist, and model (ang.). RTA. [dostęp 2015-07-18].
  9. ↑ Isabella Rossellini (18 de Junho de 1952) (port.). Filmow. [dostęp 2015-07-18].
  10. ↑ Isabella Rossellini Biography (1952-) (ang.). Film Reference. [dostęp 2015-07-18].
  11. ↑ Isabella Rossellini (ang.). TV.com. [dostęp 2015-07-18].
  12. ↑ Isabella Rossellini: Happy Birthday!!! (wł.). SuperEva.it.. [dostęp 2015-07-18].
  13. ↑ Like Father... (ang.). Guardian Unlimited. [dostęp 2015-07-18].
  14. ↑ Isabella Fiorella Elettra Giovanna Rossellini (ang.). Genealogy. [dostęp 2015-07-18].
  15. ↑ Ingrid and Daughter have Tearful Reunion (ang.). The Miami News. [dostęp 2015-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-06)].
  16. ↑ Gaby Wood (2004-05-09): Isabella Rossellini: I don't want to be a dictator (ang.). The Guardian. [dostęp 2015-07-18].
  17. ↑ Famous Finch College Alumni (ang.). Ranker.com. [dostęp 2015-07-18].
  18. ↑ Isabella Rossellini (ang.). AllMovie. [dostęp 2015-07-18].
  19. ↑ Isabella Rossellini (ang.). Encyclopedia.com. [dostęp 2015-07-18].
  20. ↑ Isabella Rossellini Bio (ang.). MTV. [dostęp 2015-07-18].
  21. ↑ Isabella Rossellini (Blue Velvet), daughter of Ingrid Bergman (ang.). Reddit. [dostęp 2015-07-18].
  22. ↑ People always say: 'It's Ingrid' (ang.). Telegraph. [dostęp 2015-07-18].
  23. ↑ Interview: Isabella Rossellini (ang.). The Guardian. [dostęp 2015-07-18].
  24. ↑ Actress Isabella Rossellini talks to Out Magazine (ang.). Greg In Hollywood. [dostęp 2015-07-18].
  25. ↑ 20 Years On, Madonna’s “Sex” Book Still Pushes Boundaries (ang.). Queerty. [dostęp 2015-07-18].
  26. ↑ Thomas Replaces Langella in McNally's The Stendhal Syndrome Off-Broadway (ang.). Playbill. [dostęp 2015-07-18].
  27. ↑ Actress Isabella Rossellini Joins Silversea (ang.). Cruise Critic News: Cruise Reviews and News. [dostęp 2015-07-18].
  28. ↑ In Defense of Fallaci (ang.). The New York Times. [dostęp 2015-07-18].
  29. ↑ Isabella Rossellini: biografía y filmografía (fr.). AlohaCriticón. [dostęp 2015-07-18].
  30. ↑ Isabella Rossellini was married to Martin Scorsese (ang.). Zimbio. [dostęp 2015-07-18].
  31. ↑ Martin Scorsese in conversation: Guilt trips of the great director (ang.). The Independent. [dostęp 2015-07-18].
  32. ↑ A Symbol Of Beauty Unadorned (ang.). NYTimes.com. [dostęp 2015-07-18].
  33. ↑ 40 Things You Didn't Know About Martin Scorsese (ang.). Flavorwire. [dostęp 2015-07-18].
  34. ↑ Isabella Rossellini's daughter Elettra Wiedemann eclipses her Hollywood heritage (ang.). Mail Online. [dostęp 2015-07-18].
  35. ↑ Isabella Rossellini - Who's Dated Who? (ang.). FamousFix. [dostęp 2015-07-18].
  36. ↑ Roberto Rossellini (ang.). IMDb. [dostęp 2015-07-18].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Isabella_Rossellini&oldid=61113838”